Σύνοδος Κορυφής: Τα ανταλλάγματα της Ευρώπης στην Τουρκία για το προσφυγικό (Photos)

Σε Αφρική και Τουρκία επιρρίπτει η Ευρωπαϊκή Ένωση την μείζονα ευθύνη για την αποτροπή της ροής των προσφύγων αλλά και της επανεισδοχής των μεταναστών που δεν δικαιούνται άσυλο από τα κράτη-μέλη της Ε.Ε.

Το εκρηκτικό πρόβλημα των προσφυγικών ροών απασχόλησε τους Ευρωπαίους ηγέτες στη Σύνοδο Κορυφής στη Μάλτα και στο σχετικό «δούναι και λαβείν» αποφασίστηκε από τη μια η οικονομική ενίσχυση Αφρικής και Τουρκίας και από την άλλη διευκολύνσεις προς τους κατοίκους των χωρών αυτών.

«Έχουμε την πεποίθηση ότι μια αμοιβαία επωφελής σχέση μπορεί να εγκαθιδρυθεί, η οποία θα μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε την σημερινή κρίση», δήλωσε μετά το πέρας της άτυπης Συνόδου Κορυφής στη Μάλτα ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ. Τόνισε δε πως η Ευρώπη «πρέπει να ανακτήσει τον έλεγχο των εξωτερικών της συνόρων».

Όπως συμπλήρωσε ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, οι Βρυξέλλες θα παρουσιάσουν σχετική πρόταση έως το τέλος του έτους, αποκαλύπτοντας ότι έχει συζητήσει το θέμα με τον Αλέξη Τσίπρα.
Ο κ. Γιούνκερ δεν αναφέρθηκε καθόλου σε ενδεχόμενο κοινών ελληνοτουρκικών περιπολιών στο Αιγαίο ή σε εκχώρηση της φύλαξης των συνόρων στη Frontex. Ωστόσο εμφανίστηκε απογοητευμένος από τους αργούς ρυθμούς του προγράμματος μετεγκατάστασης 160.000 προσφύγων.
«Μέσα στους πρώτους δυο μήνες, έχουν διαμοιραστεί μόνο 147 άτομα από Ελλάδα και Ιταλία. Εάν συνεχίσουμε με αυτό τον ρυθμό, θα φτάσουμε στο στόχο το... 2101», είπε ειρωνικά ο κ. Γιούνκερ.

Ο Τσίπρας πρότεινε οικονομική ενίσχυση στην Τουρκία

Ο Έλληνας πρωθυπουργός ανέδειξε ουσιαστικά ως μονόδρομο για τη διαχείριση της προσφυγικής κρίσης την αδήριτη αναγκαιότητα για συνεννόηση με την Τουρκία και σημείωσε ως θετικό τις αποφάσεις που πάρθηκαν, τονίζοντας ότι θα ξεκινήσει μια ουσιαστική προσπάθεια διαλόγου με την τουρκική κυβέρνηση που θα καταλήξει σε ένα κοινό σχέδιο δράσης και σε μια σύνοδο της ΕΕ με την Τουρκία έως το τέλος του Νοεμβρίου. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και το ταξίδι του κ. Τσίπρα στην Τουρκία την ερχόμενη εβδομάδα και οι επαφές που θα έχει εκεί με τον πρωθυπουργό Αχμέτ Νταβούτογλου και τον Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Ο κ. Τσίπρας τόνισε ως μοναδική δυνατότητα αντιμετώπισης αυτής της κρίσης να υπάρξει στις τουρκικές ακτές και όχι στα ελληνικά νησιά οργανωμένη προσπάθεια κέντρων υποδοχής και από εκεί να γίνεται οργανωμένα η διαδικασία επανεγκατάστασης των προσφύγων στην Κεντρική Ευρώπη.

«Η μόνη πραγματική πιθανότητα για ουσιαστική διευθέτηση της προσφυγικής κρίσης, είναι η συνεννόηση με την Τουρκία»

Ειδικότερα, σε δηλώσεις του μετά την ολοκλήρωση της άτυπης συνόδου των κρατών-μελών της Ε.Ε., ο κ. Τσίπρας τόνισε πως «όσον αφορά στη συζήτηση για την αναγκαιότητα συνεννόησης με την Τουρκία, αυτή την πρόταση την είχα θέσει σε επίπεδο Συμβουλίου Κορυφής από τον προηγούμενο Απρίλιο, την ανάγκη συνόδου ξεχωριστής με την Τουρκία, αλλά και προσπάθειας συνεννόησης και διαλόγου με τις τουρκικές αρχές». «Είναι θετικό λοιπόν», υπογράμμισε ο πρωθυπουργός, ότι σήμερα πάρθηκαν αυτές οι αποφάσεις και θα υπάρξει, έχει ήδη ξεκινήσει, μια ουσιαστική προσπάθεια συνεννόησης και διαλόγου με την τουρκική κυβέρνηση που θα καταλήξει πιστεύουμε και σε ένα κοινό σχέδιο δράσης και σε μια σύνοδο με την Τουρκία μέχρι το τέλος του Νοέμβρη».

Ο Έλληνας πρωθυπουργός επισήμανε ότι «μέσα σε αυτό το πλαίσιο και σε αυτή τη στρατηγική, εντάσσεται και το ταξίδι μου στην Τουρκία την ερχόμενη εβδομάδα και οι συναντήσεις μου με τον πρωθυπουργό Νταβούτογλου και τον Πρόεδρο Ερντογάν». Υπογράμμισε πως είναι προφανές ότι η μόνη πραγματική πιθανότητα να σταματήσουν αυτές οι ροές -ροές τόσο μεγάλες που καμιά χώρα, πόσο δε μάλλον η Ελλάδα της κρίσης, δεν μπορεί να διαχειριστεί-, και να υπάρξει μια ουσιαστική προσπάθεια διευθέτησης της προσφυγικής κρίσης, είναι η συνεννόηση με την Τουρκία, ώστε να δοθεί και οικονομική βοήθεια αλλά και ουσιαστική δυνατότητα να υπάρξει στις τουρκικές ακτές και όχι στα ελληνικά νησιά οργανωμένη προσπάθεια κέντρων υποδοχής, τα hotspots δηλαδή να μεταφερθούν απέναντι και από εκεί να γίνεται οργανωμένα η διαδικασία επανεγκατάστασης προσφύγων στην κεντρική Ευρώπη, όχι από τα ελληνικά νησιά αλλά από την Τουρκία».

Ο κ. Τσίπρας τόνισε ότι «αυτός πρέπει να είναι ο στόχος της συνεννόησης μιας έντιμης συμφωνίας με την τουρκική πλευρά». Είπε ότι σε αυτή την κατεύθυνση θα έχει τη δυνατότητα να συνομιλήσει με την κυβέρνηση της γείτονος χώρας. Πρόσθεσε πως «μέσα σε αυτό το πλαίσιο όλα τα ζητήματα που αφορούν και την ενταξιακή διαδικασία της Τουρκίας στην ΕΕ βεβαίως και είναι ανοικτά να συζητηθούν, προφανώς πάντοτε υπό το πλαίσιο ότι θα τηρούνται οι όροι, δεν θα υπάρχει κάποια α λα καρτ συνεννόηση, θα τηρούνται οι όροι και οι αρχές της ενταξιακής διαδικασίας». Σε αυτή την κατεύθυνση, συνέχισε ο κ. Τσίπρας, είχε την ευκαιρία να μιλήσει και με τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη, τον οποίο συνάντησε στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής της Βαλέτας. «Για εμάς», τόνισε ο κ . Τσίπρας «είναι εξαιρετικά σημαντικό να γίνουν βήματα και προς την κατεύθυνση του εκδημοκρατισμού στην Τουρκία που είναι απαραίτητοι όροι για την ενταξιακή διαδικασία, βεβαίως όμως και προς την κατεύθυνση του σεβασμού του διεθνούς δικαίου, της αναγνώρισης της Κυπριακής Δημοκρατίας αλλά και των προσπαθειών για μια δίκαιη και βιώσιμη επίλυση του Κυπριακού προβλήματος».

«Η Ευρώπη βρίσκεται μπροστά στη μεγαλύτερη προσφυγική κρίση μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο»

«Ο δυτικός κόσμος, η Ευρώπη, βρίσκεται μπροστά στη μεγαλύτερη προσφυγική κρίση μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Το μέγεθος των προσφυγικών ροών, οι μετακινήσεις πληθυσμών είναι οι μαζικότερες που έχουμε δει από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά», τόνισε στη δήλωσή του ο κ. Τσίπρας, για να υπογραμμίσει ότι «συνεπώς αντιλαμβανόμαστε όλοι την αναγκαιότητα να σκύψουμε όχι μόνο στις επιπτώσεις αλλά και στις αιτίες που γεννούν την ανάγκη σε αυτούς τους ανθρώπους να φύγουν από τα σπίτια τους».

Αναφερόμενος στη Σύνοδο Κορυφής της Βαλέτας για τη Μετανάστευση που αφορούσε στη συνάντηση της ΕΕ με τις αφρικανικές χώρες, ο κ. Τσίπρας υποστήριξε πως είναι «θετικό ότι έγινε η Σύνοδος, τονίζοντας ότι «πρέπει όμως να ψάξουμε τις απαντήσεις αλλού, να κάνουμε πιο συντονισμένες προσπάθειες για ειρηνική επίλυση των διαφορών, συντονισμένες προσπάθειες για να δοθεί αναπτυξιακή πνοή στις χώρες του τρίτου κόσμου, να διευθετηθούν τα χρέη τους». «Κάτι όμως που», όπως επισήμανε, «απέχει πάρα πολύ από το επίπεδο συζήτησης σήμερα και στην ΕΕ και συνολικά στον αναπτυγμένο δυτικό κόσμο.

Πιο συγκεκριμένα, ο πρωθυπουργός ανέφερε ότι «βεβαίως ήταν πολύ σημαντικό ότι έγινε αυτή η Σύνοδος, όμως η Ευρώπη και ο ανεπτυγμένος δυτικός κόσμος δεν είναι ακόμη σε θέση να δώσει ουσιαστικές απαντήσεις στα μεγάλα και κρίσιμα ερωτήματα που είναι: ?τι αναγκάζει αυτούς τους ανθρώπους μαζικά να μετακινούνται από τις εστίες τους;'». «Η απάντηση», υπογράμμισε, «δεν μπορεί να είναι άλλη από το ότι τους αναγκάζουν οι πόλεμοι, οι συγκρούσεις, οι επεμβάσεις, αλλά και η διαχρονική λεηλασία των φυσικών πόρων αυτών των χωρών από τις πολυεθνικές εταιρείες, από την ανεπτυγμένη Δύση».

Ο κ. Τσίπρας τόνισε πως «συνεπώς δεν θα έπρεπε να ξαφνιαζόμαστε εμείς που ζούμε στις ανεπτυγμένες χώρες της Δύσης για ποιο λόγο έχουμε αυτές τις μαζικές ροές. Θα έπρεπε να προβληματιστούμε και να αναλογιστούμε ότι αν συνεχιστεί η κλιματική αλλαγή σε λίγα χρόνια μπορεί να είμαστε μπροστά σε ροές που δεν θα έχουν να κάνουν μόνο με την έλλειψη ασφάλειας, εργασίας και αξιοπρέπειας γι' αυτούς τους ανθρώπους, αλλά και την έλλειψη νερού».

Το «παζάρι» της Τουρκίας για συμφωνία

Μετά τη συμφωνία με τους Αφρικανούς ηγέτες, η οποία χαρακτηρίζεται ήδη «απογοητευτική» από την πολιτική ομάδα των Φιλελεύθερων και Δημοκρατών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, οι Ευρωπαίοι ηγέτες αναζητούν συμφωνία με την Τουρκία η οποία φιλοξενεί περισσότερους από 2 εκ πρόσφυγες, κυρίως από τη Συρία.

Το πρόβλημα με τις ροές από την Τουρκία χαρακτηρίζεται ως «άμεσο» από την Ε.Ε. και αυτός είναι ο λόγος που ηγέτες της επιδιώκουν να κλείσει τάχιστα η συμφωνία με τον Ταγίπ Ερντογάν.

Σε αυτό το πλαίσιο αναμένεται να συγκληθεί Σύνοδος Κορυφής Ε.Ε.- Τουρκία στα τέλη του Νοεμβρίου (η πιθανότερη ημερομηνία είναι η 22α Νοεμβρίου) ή το αργότερα στις αρχές Δεκεμβρίου στις Βρυξέλλες. Η Ε.Ε. πρόκειται να δώσει στην Τουρκία 3 δισ. ευρώ για τα έτη 2016 – 2017, χρήματα που απαιτούνται να καταβληθούν από τα κράτη μέλη, καθώς ο ευρωπαϊκός προϋπολογισμός προβλέπει κονδύλιο 500 εκ ευρώ κάθε χρόνο.

Τι πέτυχε ο Ερντογάν
Ο Τούρκος πρόεδρος, διαβλέποντας την μεγάλη ευκαιρία που διανοίγεται, ώστε να αποκομίσει μια σειρά οικονομικών και πολιτικοδιπλωματικών κερδών, έθεσε μια σειρά από όρους. Και όπως διεφάνη από την σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. στη Μάλτα και σύμφωνα με όλες τις συγκλίνουσες πληροφορίες, επιτυγχάνει αρκετά εξ αυτών. Οι ευρωπαίοι ηγέτες υπό την ασφυκτική πίεση των προσφυγικών ροών που έχουν κατακλύσει τις χώρες της Ε.Ε. φαίνεται ότι υποκύπτουν στους όρους που θέτει ο Τούρκος πρόεδρος ο οποίος, μεταξύ άλλων, ζήτησε:

Οικονομική βοήθεια για να συμβάλει στην ανάσχεση των ροών

Συμμετοχή της Τουρκίας σε συνόδους Κορυφής της Ε.Ε.

Επιτάχυνση της επανέναρξης των συνομιλιών της Τουρκίας για ένταξη στην Ε.Ε.

Απλοποίηση των διαδικασιών για να δίνεται ευκολότερα βίζα της ΕΕ για τους Τούρκους υπηκόους.

Επί του παρόντος οι ευρωπαίοι φαίνεται ότι αποδέχονται τελικά – παρά τις ισχυρές ενστάσεις:

Το αίτημα Ερντογάν για συμμετοχή του στην έκτακτη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες η οποία θα γίνει κατά πάσα πιθανότητα στις 22 Νοεμβρίου ή στις αρχές Δεκεμβρίου. Ο Φρανσουά Ολάντ μετά το τέλος της Συνόδου Κορυφής στην Μάλτα επιβεβαίωσε ότι πριν το τέλος του 2015 θα πραγματοποιηθεί νέα Σύνοδος Κορυφής για το προσφυγικό με την συμμετοχή και της Τουρκίας.

Οικονομική βοήθεια ύψους 3 δισεκατομμυρίων ευρώ στην Τουρκία για τη διαχείριση της προσφυγικής και μεταναστευτικής κρίσης. Μέρκελ και Γιούνκερ έδωσαν σκληρή μάχη για να περάσει από την άτυπη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Κομισιόν την χαρακτηρίζει ως «επιχορήγηση εγκατάστασης προσφύγων» για τα επόμενα δύο χρόνια, προκειμένου να βοηθηθεί η γειτονική χώρα να φιλοξενήσει τα περισσότερα από δύο εκατομμύρια Σύριους πρόσφυγες. Τα 500 εκατομμύρια ευρώ θα προέλθουν από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και το υπόλοιπο, σύμφωνα με την πρόταση της Επιτροπής, από τα 28 κράτη μέλη - ανάλογα με τα εθνικά τους εισοδήματα.

Οι ευρωπαίοι ηγέτες, ακόμη και όσοι δυσφορούν με τις απαιτήσεις του Τούρκου προέδρου, έχουν επίγνωση της αδύναμης διαπραγματευτικής θέσης της Ε.Ε με τα καραβάνια των προσφύγων να πλημμυρίζουν καθημερινά τα κράτη-μέλη της Ένωσης και με τον Ερντογάν να έχει θριαμβεύσει στις τουρκικές εθνικές εκλογές προ εβδομάδων.

Ορισμένοι ηγέτες της Ε.Ε. τόνισαν ότι θα συμφωνήσουν σε μια σύνοδο Κορυφής με την συμμετοχή της Τουρκίας, μόνο εφόσον έχει επιτευχθεί συνολική συμφωνία για τον περιορισμό των προσφυγικών ροών και η Αγκυρα έχει αναλάβει συγκεκριμένες δεσμεύσεις επ' αυτού. Ωστόσο, σύμφωνα με το Reutes αξιωματούχος της Ε.Ε. είπε πως η Τουρκία θα ήθελε να καθοριστεί μια σύνοδος κορυφής πριν εκείνη αρχίσει την υλοποίηση των δεσμεύσεών της για την ενίσχυση της ασφάλειας των συνόρων.