Πάνος Σκουρλέτης: Η απλή αναλογική αναβαθμίζει τη δημοκρατία

«Η απλή αναλογική είναι πρώτα απ’ όλα μια υπόθεση ισοτιμίας της ψήφου. Επομένως, είναι μια αξιακή υπόθεση που τοποθετείται στον πυρήνα της δημοκρατίας», σημειώνει σε άρθρο του στη «Νέα Σελίδα» ο Πάνος Σκουρλέτης. 

Ο γραμματέας της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ, Πάνος Σκουρλέτης, σε άλλο σημείο αναφέρει: «Είναι το εκλογικό σύστημα που αποτυπώνει με ακρίβεια τους πολιτικούς συσχετισμούς αλλά και το μέσο για σύνθετες απαντήσεις στα σύνθετα προβλήματα και τις προκλήσεις που αναδύονται». 

Ολόκληρο

Η απλή αναλογική είναι πρώτα απ’ όλα μια υπόθεση ισοτιμίας της ψήφου. Επομένως, είναι μια αξιακή υπόθεση που τοποθετείται στον πυρήνα της δημοκρατίας. Ταυτόχρονα, είναι ένας καταλύτης στο κοινωνικό πεδίο, που μπορεί να ωθήσει σε προωθητικές συμμαχίες, συγκλίσεις και σε προγραμματικές συνεργασίες πολιτικών δυνάμεων σε πλήρη αντιστοίχιση με τη λαϊκή εντολή. Ακριβώς αντίθετα απ’ ότι έχουν λειτουργήσει τα πλειοψηφικά συστήματα, με τη διαρκή αναντιστοιχία μεταξύ της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας και των πραγματικών πολιτικών συσχετισμών.

Από το 2015 ο ΣΥΡΙΖΑ εδραιώθηκε ως ο ένας από τους δύο κυρίαρχους πόλους του πολιτικού σκηνικού, το κύριο αντίπαλο δέος στη νεοφιλελεύθερη πρόταση. Η θέσπιση της απλής αναλογικής από τη δική του κυβέρνηση ωθεί συχνά αυτούς που την απορρίπτουν να αναπτύσσουν ταυτόχρονα μια γενικευμένη πολεμική εναντίον του. Ωστόσο, η απλή αναλογική, ένα πάγιο αίτημα της Αριστεράς, δεν συνιστά μόνο μια «ιστορική δικαίωση» του ΣΥΡΙΖΑ. Αγγίζει το σύνολο των δημοκρατικών πολιτών, ξεπερνώντας τα όρια της Αριστεράς. Είναι το εκλογικό σύστημα που αποτυπώνει με ακρίβεια τους πολιτικούς συσχετισμούς αλλά και το μέσο για σύνθετες απαντήσεις στα σύνθετα προβλήματα και τις προκλήσεις που αναδύονται. 

Με την προβλέψιμη πρόταση που κατέθεσε η κυβέρνηση για την επαναφορά μιας μορφής ενισχυμένης αναλογικής υποτιμά αλλά και υπονομεύει την αρχή της γνήσιας αντιπροσωπευτικότητας. Ακριβώς όπως έκαναν όλα εκείνα τα πλειοψηφικά εκλογικά συστήματα που εφαρμόστηκαν στη χώρα τις τελευταίες δεκαετίες, υπακούοντας αυστηρά στις ανάγκες της συγκυρίας και σε μικροπολιτικές σκοπιμότητες με αρνητικά αποτελέσματα. Τα συστήματα που διευκόλυναν την αναπαραγωγή του δικομματισμού και της διαπλοκής, καθώς και την υλοποίηση μιας πολιτικής που οδήγησε τη χώρα στην οικονομική κρίση με μια πλαστή ανάπτυξη, με ένα παρωχημένο οικονομικό μοντέλο και με μηδενικές αντοχές της οικονομίας.

Οι αρνητές της απλής αναλογικής ισχυρίζονται ότι αδυνατεί να επιφέρει σταθερές κυβερνήσεις. Πρόκειται για συνειδητή διαστρέβλωση της πραγματικότητας. Η απλή αναλογική μπορεί να μας απαλλάσσει από στενά μονοπαραταξιακές και μονοκομματικές επιλογές, δεν αποτρέπει όμως τη συγκρότηση κυβερνήσεων προοπτικής. Αυτό έχει να κάνει κυρίως με τη στάση των πολιτικών κομμάτων απέναντι στη λαϊκή εντολή. Για παράδειγμα, ένα κόμμα μπορεί να επιδιώξει ειλικρινά μια προγραμματική συμφωνία κι ένα άλλο, όπως η ΝΔ, κατά δήλωση του πρωθυπουργού, μπορεί να θελήσει να εκφυλίσει την εκλογική διαδικασία για να «κάψει» την απλή αναλογική με την προκαταβολική επιδίωξη μιας διπλής εκλογικής αναμέτρησης. Στην προκειμένη περίπτωση δεν είναι το εκλογικό σύστημα που καταδικάζει την προοπτική συγκρότησης κυβέρνησης, αλλά η προαποφασισμένη στάση της ΝΔ.

Η απλή αναλογική θέτει τις προγραμματικές ταυτότητες στο προσκήνιο. Παράλληλα, δίνοντας χώρο στις απόψεις που αποκλείονταν συστηματικά λόγω της «δημιουργικής λογιστικής» των ενισχυμένων συστημάτων, μπορεί να αποκαταστήσει την κλονισμένη εμπιστοσύνη των πολιτών προς το πολιτικό σύστημα, δημιουργώντας μια νέα κουλτούρα επιλογής των κυβερνήσεων που θα λαμβάνει προκαταβολικά υπόψη και τις ανάγκες για σταθερή διακυβέρνηση. Κυρίως όμως μπορεί να επηρεάσει τις πολιτικές δυνάμεις ως προς τη σχέση τους με την εξουσία και τους ψηφοφόρους. Είναι μια απόλυτη διαδικασία εμβάθυνσης και ποιοτικής αναβάθμισης της δημοκρατίας. 

Ακριβώς γι’ αυτό είναι πολύ μεγάλη η ευθύνη συνολικά των πολιτικών δυνάμεων απέναντι στο ζήτημα του νέου εκλογικού νόμου αλλά ιδίως του ΚΙΝΑΛ. Που καλείται να αποδείξει ότι δεν έχει προσδεθεί οριστικά στο άρμα της Δεξιάς, απεμπολώντας τη δυνατότητα διαμόρφωσης συμμαχιών με κοινό παρονομαστή την αντίθεση στον νεοφιλελευθερισμό. Γιατί εάν μια τέτοια επιλογή επιβεβαιωθεί και στο Κοινοβούλιο σε σχέση με το εκλογικό σύστημα, αποκτά βαθύτερα πολιτικά χαρακτηριστικά και θα οριστικοποιήσει τη στρατηγική σύμπραξη του ΚΙΝΑΛ με τον νεοφιλελευθερισμό.

Η στάση απέναντι στο εκλογικό σύστημα είναι εξαιρετικά κρίσιμη, αρκεί να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι εάν οι εκλογές της 7ης Ιουλίου γίνονταν με απλή αναλογική, ενδεχομένως θα είχαν δώσει μια πλειοψηφία διαφορετικής πολιτικής κατεύθυνσης. Με την απλή αναλογική ο ΣΥΡΙΖΑ προχώρησε σε μια τομή που έχει αποδέκτη κάθε δημοκρατικό πολίτη. Και δεν πρόκειται να κάνει πίσω από αυτή.