«Οι Έλληνες έχουν δίκιο»

MEDIAΈντυπη Έκδοση

Υπέρ των ελληνικών θέσεων για τις πολεμικές αποζημιώσεις τα γερμανικά ΜΜΕ εκτός της Bild

Θα περίμενε κανείς ότι, με τη σκληρή και άκρως επιθετική στάση που κρατάει απέναντι στην Ελλάδα ο γερμανικός Τύπος, ειδικά από τις εκλογές και μετά, θα διατηρούσε τον ίδιο αρνητισμό και για την αναζωπύρωση των διεκδικήσεων σε ό,τι έχει να κάνει με το κατοχικό δάνειο, αλλά και τις αποζημιώσεις από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ωστόσο, δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Aπό τους Γερμανούς, οι οποίοι τόσο γκρινιάζουν για τα – έντοκα – δανεικά που δίνουν στην Ελλάδα από το 2010, ζητείται να... «ξηλωθούν» για τις εκκρεμότητες 70 ετών, και η στάση των ΜΜΕ της Γερμανίας είναι έμμεσα ή άμεσα κατά πλειονότητα υπέρ των ελληνικών διεκδικήσεων! Δίνουν δίκιο στην Ελλάδα, δηλαδή. Σε αντίθεση με τη σχεδόν ομόφωνη στάση των κομμάτων (πλην τη Linke) που δηλώνουν κατηγορηματικά σε όλους τους τόνους πως «δεν υπάρχει θέμα».Το Βερολίνο σίγουρα δεν θα είναι ικανοποιημένο από τις κατά καιρούς δημοσιεύσεις γερμανικών εντύπων για το ζήτημα των οφειλών προς τη χώρα μας. Και ειδικά όταν της αδιάλλακτης γραμμής Μέρκελ - Σόιμπλε ξεφεύγουν από τα πιο «βαριά» συστημικά έντυπα, όπως το «Spiegel», μέχρι τη λαϊκίστικη «Bild» που έχει κάνει δεκάδες επιθέσεις στην Ελλάδα την τελευταία πενταετία, σε σχεδόν απόλυτη συγχορδία με τον Σόιμπλε. Μάλιστα, ακόμα και ο ολλανδικός Τύπος, που εν πολλοίς στα ζητήματα της Ελλάδας διατηρεί κοινή στάση με τη Γερμανία, βλέπει το κατοχικό δάνειο με άλλη ματιά. «Ανοιχτοί λογαριασμοί»Συγκεκριμένα στη Γερμανία η «Welt», που ανήκει στον ίδιο εκδοτικό όμιλο με την «Bild», είχε σύρει πρώτη τον χορό από το 2011 ανοίγοντας το θέμα, όταν στις 19 Σεπτεμβρίου εκείνης της χρονιάς αναρωτιόταν: «Χρωστάμε στους Έλληνες ακόμα;». Μια από τις εφημερίδες με πολύ σημαντική επιρροή στη γερμανική κοινή γνώμη έβαζε το ζήτημα των οφειλών στο τραπέζι, με δυνατή επιχειρηματολογία, σε αντίθετη κατεύθυνση απ’ αυτήν που βολεύει τη Μέρκελ. Η «Welt» μιλούσε τότε ξεκάθαρα για «ανοιχτούς λογαριασμούς από τον πόλεμο προς την Αθήνα» και για «διεκδικήσιμο κατοχικό αναγκαστικό δάνειο», ρίχνοντας ευθύνες και σε παλαιότερες ελληνικές κυβερνήσεις που... ξέχασαν τις απαιτήσεις βάζοντάς τις στο συρτάρι. Σημείωνε:«Οι φωνές που επικαλούνται το κατοχικό δάνειο και τα χρέη της Γερμανίας προς την Ελλάδα δεν φαίνεται να είναι εντελώς αβάσιμες, με τις οφειλές να έχουν να κάνουν με δισεκατομμύρια ευρώ. Το κατοχικό αναγκαστικό δάνειο είναι η μόνη πτυχή της κατοχικής εκμετάλλευσης της Ελλάδας που δεν αρνήθηκε ποτέ η Γερμανία, αλλά απέφυγε επιμελώς να το συζητά και να το ανακινεί με την ανοχή των ελληνικών κυβερνήσεων. Πρόκειται για 476 εκατομμύρια Ράιχσμαρκ, που όλοι σχεδόν αποδέχονται εμμέσως πλην σαφώς ότι ενδέχεται να “ζητηθούν”».Ο αναλυτής Σβεν Φέλιξ Κέλερχοφ, που υπέγραφε το άρθρο, υποστήριζε πως «εάν το δάνειο δεν συμπεριληφθεί στις πολεμικές αποζημιώσεις, αλλά χαρακτηριστεί “κανονικό δάνειο”, τότε η Ελλάδα έχει δικαίωμα απαίτησης αποπληρωμής του δανείου. Το πρόβλημα που προκύπτει, όμως, είναι ότι, εάν η Γερμανία πληρώσει σήμερα τα περίπου 70 δισεκατομμύρια ευρώ (μαζί με τους τόκους 66 ετών), τότε δημιουργείται νομικό προηγούμενο με απρόβλεπτες συνέπειες για τη χώρα. Και αυτό είναι μάλλον το μοναδικό εμπόδιο αποπληρωμής του για τη Γερμανία».Το «Spiegel» έχει τοποθετηθεί δυο φορές μετά τις τελευταίες βουλευτικές εκλογές. Υιοθετώντας ουσιαστικά τις ελληνικές θέσεις, έστω και όχι απροκάλυπτα για ευνόητους λόγους, αφού μιλάμε για το πολιτικό περιοδικό με το μεγαλύτερο εκτόπισμα στην Ευρώπη, άρα διαμορφώνει μέρος της κοινής γνώμης και εκτός Γερμανίας. «Ανέντιμη λεηλασία»Στις 2.2.2015 τονίζεται από το «Spiegel» ότι «όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά παντού στην Ευρώπη οικονομικοί εμπειρογνώμονες των ναζί λεηλάτησαν χώρες υπό κατοχή με ανέντιμες μεθόδους». Υπενθυμίζοντας τη δήλωση του Γερμανού ιστορικού Άλμπρεχτ Ριτσλ ότι «η Γερμανία είναι ο μεγαλύτερος οφειλέτης χρεών του 20ού αιώνα».Το περιοδικό παραδέχεται ξεκάθαρα ότι υπάρχει δάνειο ύψους 476 εκατομμυρίων κατοχικών μάρκων, που χορήγησε η Τράπεζα της Ελλάδος το 1942 στο γερμανικό Ράιχ, το οποίο η Γερμανία ουδέποτε αποπλήρωσε: «Η επιστημονική υπηρεσία της γερμανικής Βουλής υπολόγισε το 2012 την αξία του δανείου με τους τόκους στα 8,25 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ γνωμοδότηση της ελληνικής κυβέρνησης το υπολογίζει σε 11 δισεκατομμύρια. Αυτό το ποσό θα αρκούσε προκειμένου να δώσει στην κυβέρνηση Τσίπρα τουλάχιστον ένα διάλειμμα ανάσας». Διευκρινίζει, πάντως, ότι «η γερμανική κυβέρνηση δηλώνει πως όλες οι απαιτήσεις της Ελλάδας για πολεμικές αποζημιώσεις έχουν είτε πληρωθεί είτε εκπνεύσει το αργότερο με τη “Συμφωνία 2+4” του 1990».Το «Spiegel» επέστρεψε στις 13.3.2015, σαφώς επηρεασμένο από το κλίμα όξυνσης που έχει δημιουργηθεί μεταξύ των δυο χωρών, ωστόσο δίχως να πάψει να παραδέχεται ότι η Γερμανία χρωστάει: «Το Βερολίνο θα πρέπει να υποχωρήσει στη διαμάχη με την Ελλάδα για τις οφειλές. Με αυτήν την κίνηση η γερμανική κυβέρνηση θα στερήσει από τον Αλ. Τσίπρα τη δυνατότητα να συνδέει τη σημερινή μιζέρια της Ελλάδας με το παρελθόν».Σε άλλο σημείο ο αρθρογράφος γίνεται ακόμα πιο σαφής, αναφέροντας κι ένα δεδικασμένο: «Η Γερμανία, με επιδέξιες διατυπώσεις και τακτικισμούς στις διαπραγματεύσεις, εμπόδισε κατά την επανένωσή της την Ελλάδα από το να εγείρει περαιτέρω αξιώσεις. Κι έτσι απέφυγε μεταξύ άλλων την αποπληρωμή ενός αναγκαστικού δανείου 476 εκατ. μάρκων, το οποίο επέβαλαν οι ναζί στην Τράπεζα της Ελλάδας. Η Γερμανία, εξάλλου, έχει ήδη αποζημιώσει θύματα των ναζί όχι από νομικούς λόγους, αλλά επειδή οι πολιτικές και οικονομικές πιέσεις ήταν πολύ μεγάλες. Αυτό συνέβη π.χ. με το ίδρυμα αποζημιώσεων για την καταναγκαστική εργασία επί ναζισμού, που ιδρύθηκε υπό την απειλή μαζικών μηνύσεων στις ΗΠΑ προς γερμανικές εταιρείες. Ένα τέτοιο ίδρυμα θα έπρεπε τώρα να γίνει και στην Ελλάδα για τους επιζώντες των εγκλημάτων και για τους συγγενείς των θυμάτων των ναζί».Προτάσσοντας το ηθικό κομμάτι πια, το «Spiegel» περνάει το μήνυμα στην κυβέρνηση Μέρκελ ότι «η Γερμανία θα πρέπει να αναγνωρίσει την αξίωση της πολύ μικρότερης Ελλάδας όχι από εξαναγκασμό, αλλά από πεποίθηση». «Η Ελλάδα ορθώς διεκδικεί»Η «Frankfurter Allgemeine Zeitung» στις 12.3 αναγνωρίζει ότι το ζήτημα των γερμανικών οφειλών «βαρύνει τις διμερείς σχέσεις εδώ και δεκαετίες», αλλά το ρίχνει σε ντρίμπλες, δίχως πάντως να αρνηθεί ότι υπάρχουν γερμανικά χρέη: «Η Ελλάδα ανήκει σε αυτά τα κράτη που υπέφεραν περισσότερο από τη γερμανική Κατοχή κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ισχυρίζονται συχνά Έλληνες πολιτικοί. Αυτό είναι σωστό, αλλά δεν είναι πλήρες. Διότι ήταν τρία κράτη στην κατοχή των οποίων βρέθηκε η Ελλάδα. Σωστό θα ήταν να μιλήσει κανείς για μια γερμανοϊταλοβουλγαρική Κατοχή, τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 1943 που έπεσε η Ιταλία. Τότε ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας θα έπρεπε να ζητήσει αποζημιώσεις όχι μόνο από το Βερολίνο, αλλά και από τη Ρώμη και τη Σόφια».Η «Frankfurter Rundschau», από την πλευρά της, διατηρεί πιο επιθετική γραμμή κατά της Μέρκελ: «Η περίπτωση του κατοχικού δανείου που δόθηκε το 1942 είναι διαφορετική απ’ αυτήν την αποζημιώσεων. Στο κατοχικό δάνειο δεν ισχύει η αρχή της ετεροδικίας, αλλά πρόκειται για ένα γερμανικό χρέος, το οποίο η Ελλάδα ορθώς διεκδικεί».Η μεγαλύτερη έκπληξη, πάντως, ήρθε από την «Bild» στις 11.2, όταν σταμάτησε για λίγο τον οχετό κατά της Ελλάδας και έκανε υπέρβαση... αντικειμενικότητας – για τα δικά της στάνταρ: «Πρόκειται για τα 476 εκατ. μάρκα του Τρίτου Ράιχ, τα οποία η ναζιστική Γερμανία εξανάγκασε την ελληνική κεντρική τράπεζα να της δανείσει. Το υπουργείο Οικονομικών θεωρεί ότι αυτά τα χρήματα έχουν καταβληθεί στο πλαίσιο της συνθήκης για τις αποζημιώσεις του 1960. Εξαιτίας, όμως, του ιστορικού και των πραγματικών περιστατικών της υπόθεσης του αναγκαστικού δανείου, το θέμα άνευ αμφιβολίας πρέπει να διαβαθμιστεί τυπικά ως απαίτηση για αποζημίωση». Σπασμωδική αντίδρασηΔεν είναι υπερβολή, λοιπόν, να ισχυριστεί κανείς ότι ο γερμανικός Τύπος σχεδόν σύσσωμος έχει ταχθεί υπέρ της αποπληρωμής των οφειλών στην Ελλάδα. Και μάλιστα σε ένα τάιμινγκ που οι σχέσεις των δυο χωρών είναι στα «κόκκινα», κάτι που δίνει ακόμα μεγαλύτερη αξία στα γραφόμενα. Μπορεί, λοιπόν, γερμανικές εφημερίδες ή περιοδικά να μη συμφωνούν στο ύψος των χρεών ή να έχουν διαφορετική επιχειρηματολογία, όμως η ουσία στην οποία συγκλίνουν σε σχεδόν απόλυτο βαθμό είναι η ίδια: Η Γερμανία πρέπει να πληρώσει! Πίεση, εξάλλου, προς τη Μέρκελ ασκείται και από τον ξένο Τύπο. Η αυστριακή «Die Presse» απευθύνεται και στη Γερμανία και στην Ελλάδα με σχόλιό της στις 12.3.2015: «Μόνο όταν κανείς πληρώνει τα οφειλόμενα και σέβεται τους κανόνες και τις συμφωνίες που από κοινού κλείστηκαν, μπορεί να υπάρξει εμπιστοσύνη. Και αυτό είναι το μόνο έδαφος στο οποίο μπορεί να καρποφορήσει μια φιλία».Λίγους μήνες νωρίτερα, στις 25.12.2014, ολλανδική «Der Standard» αποκαλούσε ανέντιμη τη στάση των Γερμανών δημοσιοποιώντας την ελληνική άποψη, αλλά παίρνοντας ταυτόχρονα και θέση: «Η επιχειρηματολογία των γερμανικών κυβερνήσεων είναι κατά κάποιον τρόπο ανέντιμη, όπως επισημαίνουν επανειλημμένα Γερμανοί ιστορικοί, όπως οι Χάγκεν Φλάισερ και Άλμπρεχτ Ριτσλ, διότι μετά το 1945 η Βόννη “παρηγορούσε” τους Έλληνες πως, όταν η Γερμανία θα επανενωθεί, θα μπορούσε να λυθεί οριστικά το ζήτημα των αποζημιώσεων. Ωστόσο, όταν έγινε πραγματικά η επανένωση, ήταν ήδη αργά, καθώς οι Γερμανοί το 1990 περιέλαβαν προληπτικές διατάξεις για να αποτρέψουν περαιτέρω αξιώσεις για αποζημιώσεις».Τη στιγμή, λοιπόν, που Μέρκελ - Σόιμπλε προσπαθούν να βγάλουν περίπου «τρελούς» όσους θίγουν τέτοια θέματα, με το φτηνό πρόσχημα ότι πέρασαν 70 χρόνια, έρχεται η ίδια η πραγματικότητα να τους προσγειώσει ανώμαλα. Ακόμα και φωνές, όπως αυτή του επικεφαλής της πολιτικής ομάδας των Φιλελεύθερων στο Ευρωκοινοβούλιο, του Βέλγου Γκι Βερχόφστατ, ότι «οι γερμανικές επανορθώσεις δεν θα βοηθήσουν την Ελλάδα να αντιμετωπίσει τους πραγματικούς λόγους για τους οποίους απέτυχε το κράτος: τη διαφθορά και το πελατειακό σύστημα», δεν αντικρούουν τα σοβαρά επιχειρήματα που προτάσσει η ελληνική πλευρά και αποδέχεται σε μεγάλο βαθμό ο διεθνής Τύπος, συμπεριλαμβανομένου του γερμανικού. Με λίγα λόγια, η γερμανική κυβέρνηση αισθάνεται πρώτη φορά τόσο στριμωγμένη και γι’ αυτό αντιδρά σπασμωδικά αποφεύγοντας τον διάλογο και πιστεύοντας ή ελπίζοντας, μάλλον αφελώς, ότι οι ελληνικές διεκδικήσεις θα... ξεχαστούν!γερμανικές αποζημιώσειςBildWeltIssue: 1856Issue date: 19-02-2015