Ο Πούτιν απέφυγε ξανά την κατάπαυση πυρός

Την προηγούμενη εβδομάδα ολοκληρώθηκαν οι πρώτες άμεσες ρωσο-ουκρανικές ειρηνευτικές συνομιλίες χωρίς ουσιαστική πρόοδο, εξαιρουμένης μιας συμφωνίας ανταλλαγής 1.000 Ρώσων αιχμαλώτων πολέμου με 1.000 Ουκρανούς.

Οι απαιτήσεις της Μόσχας

Η ρωσική αντιπροσωπεία στην Κωνσταντινούπολη διατύπωσε μια σειρά αιτημάτων ως προϋποθέσεις, τις οποίες θα πρέπει να εκπληρώσει η Ουκρανία πριν οι δύο πλευρές οδηγηθούν σε μια τελική ειρηνευτική συμφωνία. Όπως αναφέρει το Bloomberg,1 η ρωσική αντιπροσωπεία απαίτησε από την Ουκρανία:

●

Να παραχωρήσει τις περιφέρειες Λουχάνσκ, Ντόνετσκ, Ζαπορίζια και Χερσώνα, καθώς και τη χερσόνησο της Κριμαίας, τις οποίες η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να αναγνωρίσει ως ρωσικό έδαφος πριν το Κρεμλίνο συμφωνήσει σε κατάπαυση του πυρός.

● Να υιοθετήσει ένα ουδέτερο καθεστώς, όπου δεν θα επιτρέπεται η ανάπτυξη ξένων στρατευμάτων.

● Να εγκαταλείψει τα αιτήματά της για πολεμικές αποζημιώσεις από τη Ρωσία.

● Να εγκαταλείψει τις φιλοδοξίες της για ένταξη στο ΝΑΤΟ.

Το Κρεμλίνο έθεσε αυτούς τους όρους και τον Μάρτιο του 2022 στις ρωσο-ουκρανικές ειρηνευτικές συνομιλίες της Κωνσταντινούπολης, όταν τα ρωσικά στρατεύματα προσέγγιζαν το Κίεβο και σημείωναν σημαντικά κέρδη σε όλη τη βορειοανατολική, ανατολική και νότια Ουκρανία. Έπειτα από τρία χρόνια πολέμου το Κρεμλίνο εμμένει στα ίδια αιτήματα παρά το γεγονός ότι οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις έχουν αναγκάσει τα ρωσικά στρατεύματα να αποσυρθούν από τη βόρεια Ουκρανία, έχουν απελευθερώσει σημαντικές εκτάσεις στις περιοχές του Χάρκοβου και της Χερσώνας και έχουν αμβλύνει τον ρυθμό προέλασης της Ρωσίας σε όλο το θέατρο των επιχειρήσεων.

Στην παρούσα φάση, χωρίς να θεωρείται υπερβολή, το Κρεμλίνο απαιτεί τη συνθηκολόγηση της Ουκρανίας. Ο Βλαντίμιρ Πούτιν παρουσιάζεται μεν ανοικτός στις διαπραγματεύσεις, αλλά αφενός προβάλλει αιτήματα που ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι δεν μπορεί να τα αποδεχτεί, αφετέρου αρνείται να προβεί σε οποιαδήποτε παραχώρηση, η οποία θα έφερνε πιο κοντά τις δύο πλευρές σε μια πιθανή συμφωνία κατάπαυσης του πυρός.

Την προηγούμενη εβδομάδα, ο «σκληρός» αναπληρωτής πρόεδρος του ρωσικού Συμβουλίου Ασφαλείας Ντμίτρι Μεντβέντεφ ισχυρίστηκε στον αγγλόφωνο λογαριασμό του στο «X» ότι «όλοι οι εχθροί της Ρωσίας, που εκδίδουν διαπραγματευτικά τελεσίγραφα, θα πρέπει να θυμούνται ότι οι ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις δεν οδηγούν πάντα στο τέλος των εχθροπραξιών και ότι οι ανεπιτυχείς διαπραγματεύσεις μπορούν να οδηγήσουν ακόμη και σε ένα πιο τρομερό στάδιο πολέμου με νέα όπλα και συμμετέχοντες».

Ουσιαστικά η δήλωση του Μεντβέντεφ συνιστά μια συγκαλυμμένη απειλή αφενός για πιθανή χρήση ρωσικών πυρηνικών όπλων, αφετέρου για συμμετοχή στον πόλεμο συμμαχικών προς τη Ρωσία δυνάμεων ή ακόμη και ρωσικές επιθέσεις εναντίον της Ευρώπης.

Σχετικά με τις απειλητικές δηλώσεις των Ρώσων αξιωματούχων, το «Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου» (ISW) εκτιμά ότι «αυτή τη στιγμή, το Κρεμλίνο είναι εξαιρετικά απίθανο να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα ή να επιτεθεί σε χώρες – μέλη του ΝΑΤΟ». Ωστόσο, οι οδηγίες του Κρεμλίνου προς τα ρωσικά ΜΜΕ καταδεικνύουν συχνά ότι η Μόσχα προετοιμάζει τον ρωσικό πληθυσμό για έναν παρατεταμένο πόλεμο στην Ουκρανία και μάλλον δεν ενδιαφέρεται να συμμετάσχει σε διαπραγματεύσεις που απαιτούν συμβιβασμούς.

Τραμπ και Πούτιν συμφώνησαν για νέο γύρο συνομιλιών

Με πρωτοβουλία του «υπεραισιόδοξου» Ντόναλντ Τραμπ, προκειμένου να βελτιωθούν οι πιθανότητες σύναψης μιας ειρηνευτικής συμφωνίας, πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της Δευτέρας η πολυαναμενόμενη τηλεφωνική επικοινωνία – διάρκειας άνω των δύο ωρών – του Αμερικανού Προέδρου με τον Ρώσο ομόλογό του. Αμέσως μετά ο Τραμπ δήλωσε από τον Λευκό Οίκο στους δημοσιογράφους ότι συμφώνησε με τον Πούτιν στη διεξαγωγή άμεσων διμερών διαπραγματεύσεων τόσο για κατάπαυση του πυρός όσο και για μια ειρηνευτική συμφωνία. Επίσης, αφού ενημέρωσε σχετικά τον Ουκρανό Πρόεδρο και ορισμένους Ευρωπαίους ηγέτες, δήλωσε ότι «το Βατικανό ενδιαφέρεται πολύ να φιλοξενήσει τις διαπραγματεύσεις».

Στη συνέχεια, ο Πούτιν δήλωσε ότι η Ρωσία θα παρουσιάσει στην Ουκρανία ένα «μνημόνιο», το οποίο θα καθορίζει λεπτομερώς τους όρους και το χρονοδιάγραμμα για μια μελλοντική ειρηνευτική συνθήκη. Τόνισε δε ότι η κύρια ανησυχία της Ρωσίας είναι «η εξάλειψη των βασικών αιτιών του πολέμου» επαναλαμβάνοντας ουσιαστικά ένα μακροχρόνιο αφήγημα του Κρεμλίνου για την αντικατάσταση της σημερινής ουκρανικής κυβέρνησης με μια ρωσική κυβέρνηση – εντολοδόχο και τη δέσμευση της Ουκρανίας για ουδετερότητα.

Ο Ζελένσκι, αφού επιβεβαίωσε την ετοιμότητα της Ουκρανίας για πλήρη και άνευ όρων κατάπαυση του πυρός, δήλωσε ότι «η Ουκρανία είναι έτοιμη για άμεσες διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία σε οποιαδήποτε μορφή»και πρότεινε την Τουρκία, το Βατικανό ή την Ελβετία ως πιθανούς τόπους για συνομιλίες.

Το Κρεμλίνο άντεξε για άλλη μια φορά την πίεση για άμεση κατάπαυση του πυρός, όμως η ομαλοποίηση των ρωσο-αμερικανικών σχέσεων φαίνεται ότι κινδυνεύει με τερματισμό. Είναι εμφανές πλέον ότι ο Αμερικανός Πρόεδρος ανέχεται τις απαιτήσεις του Ρώσου ομολόγου του, προκειμένου να προκύψει ένα θετικό αποτέλεσμα για τη ρωσο-ουκρανική σύγκρουση, γεγονός που θα επιβεβαιώσει τις προεκλογικές του υποσχέσεις.

Αντίθετα, ο Πούτιν φαίνεται να εκμεταλλεύεται την «προσωρινή δεκτικότητα» του Τραμπ. Επομένως, εάν δεν προκύψουν θετικά αποτελέσματα στην επόμενη συνάντηση, τότε δεν αποκλείεται ο Αμερικανός Πρόεδρος να ανακοινώσει την απόσυρσή του από τις διαπραγματεύσεις επαναλαμβάνοντας ότι «ο ρωσο-ουκρανικός πόλεμος είναι ένα ευρωπαϊκό πρόβλημα».

Μαζικές ρωσικές επιθέσεις με οπλισμένα drones

Παρά τις συνεχείς εκκλήσεις του Ντόναλντ Τραμπ για τερματισμό των εχθροπραξιών, τις νυκτερινές ώρες της 14ης προς τη 15η Μαΐου, όταν δηλαδή οι αντιπροσωπείες της Ρωσίας και της Ουκρανίας προετοιμάζονταν να μεταβούν στην Κωνσταντινούπολη για διαπραγματεύσεις, πραγματοποιήθηκε σημαντική ρωσική επίθεση με οπλισμένα drones. Οι ρωσικές δυνάμεις εκτόξευσαν 110 οπλισμένα drones Shahed και drones decoys (λειτουργούν ως δολώματα, αποσπώντας την προσοχή των μέσων ηλεκτρονικού πολέμου του αντιπάλου), από τα οποία αναχαιτίσθηκαν τα 62. Επίσημες ουκρανικές πηγές δήλωσαν ότι τα ρωσικά drones έπληξαν την περιοχή του Κιέβου, του Σούμι, του Ντνιπροπετρόφσκ κ.ά.

Τρεις ημέρες αργότερα και συγκεκριμένα τις νυκτερινές ώρες της 17ης προς τη 18η Μαΐου οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις πραγματοποίησαν τη μεγαλύτερη επίθεση με οπλισμένα μη επανδρωμένα αεροσκάφη κατά τη διάρκεια του ρωσο-ουκρανικού πολέμου, στοχοποιώντας σε μεγάλο βαθμό την περιοχή του Κιέβου, του Ντνιεπροπετρόφσκ και του Ντόνετσκ. Η ουκρανική Πολεμική Αεροπορία ανέφερε ότι οι ρωσικές δυνάμεις εκτόξευσαν 273 οπλισμένα drones Shahed και drones decoys, από τα οποία αναχαιτίσθηκαν τα 88 πάνω από την ανατολική, βόρεια και κεντρική Ουκρανία.

Οι ρωσικές επιθέσεις συνεχίσθηκαν και τις νυκτερινές ώρες της 19ης και 20ης Μαΐου με 112 και 108 drones Shahed, αντίστοιχα. Τους τελευταίους πέντε μήνες, οι ρωσικές δυνάμεις αφενός έχουν εντείνει σημαντικά τις νυχτερινές επιθέσεις εναντίον της Ουκρανίας, αφετέρου καινοτομούν σε τακτικό επίπεδο προκειμένου να μειώσουν αισθητά την αποτελεσματικότητα των ουκρανικών κινητών μονάδων αεράμυνας.

Στρατιωτική βοήθεια από τους Δυτικούς

Οι Δυτικοί σύμμαχοι της Ουκρανίας συνεχίζουν να της παρέχουν στρατιωτική βοήθεια. Συγκεκριμένα:

● Η Αυστραλία επιβεβαίωσε την παροχή 49 αρμάτων μάχης Abrams.

● Η Δανία ανακοίνωσε ένα πακέτο στρατιωτικής βοήθειας ύψους περίπου 558 εκατομμυρίων ευρώ για τη χρονική περίοδο 2025 – 2028, το οποίο περιλαμβάνει συστήματα πυροβολικού, πυρομαχικά, εξοπλισμό μαχητικών αεροσκαφών και χρηματοδότηση για εκπαιδευτικές εγκαταστάσεις της ουκρανικής Πολεμικής Αεροπορίας.

● Το φινλανδικό υπουργείο Άμυνας υπέγραψε συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την προμήθεια στην Ουκρανία υλικού και πυρομαχικών αξίας 90 εκατομμυρίων ευρώ, χρησιμοποιώντας τα κέρδη από τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία.

● Η Ιταλία ενέκρινε το ενδέκατο πακέτο στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία, το οποίο περιλαμβάνει ένα αντιβαλλιστικό σύστημα SAMP/T, 400 τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού (ΤΟΜΠ) M-113 και πυρομαχικά.

Να σημειώσουμε ότι η αξία των όπλων που κατασκευάζει η ουκρανική αμυντική βιομηχανία έχει εκτοξευθεί από ένα δισεκατομμύριο δολάρια το 2022 σε 35 δισεκατομμύρια δολάρια το 2025. Μάλιστα, το 2024 κατασκεύασε περισσότερα όπλα πυροβολικού από ό,τι όλες οι χώρες του ΝΑΤΟ μαζί! Πάνω από το 40% των όπλων που χρησιμοποιούνται στην πρώτη γραμμή κατασκευάζονται πλέον στην Ουκρανία. Ενώ σε ορισμένους τομείς, όπως τα μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα (UAVs), τα μη επανδρωμένα χερσαία οχήματα (UGVs) και τα μέσα ηλεκτρονικού πολέμου (EW), το ποσοστό πλησιάζει το 100%.2

Πρόσθετες κυρώσεις

Για περίπου τρία χρόνια (Φεβρουάριος 2022 – Ιανουάριος 2025), η Ε.Ε. και η κυβέρνηση Μπάιντεν συνεργάστηκαν προκειμένου να απαντήσουν στην επιθετικότητα της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Παρότι κινδύνευαν η ασφάλεια, η ανάπτυξη και η ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, η Ε.Ε. αποφάσισε να συντονιστεί με τις Ηνωμένες Πολιτείες και να επιβάλει αυστηρές κυρώσεις κατά της Ρωσίας.

Την προηγούμενη Τρίτη (20 Μαΐου) η Ε.Ε. ενέκρινε και τη 17η δέσμη κυρώσεων κατά της Ρωσίας, οι οποίες αυξάνουν το κόστος που επωμίζεται το Κρεμλίνο για τη συνέχιση του πολέμου. Η δέσμη αυτή αποσκοπεί τόσο στον περαιτέρω περιορισμό της πρόσβασης της Ρωσίας σε τεχνολογίες πεδίου μάχης όσο και στη μείωση των εσόδων της από τις εξαγωγές ενέργειας. Τα κυριότερα από τα μέτρα περιλαμβάνουν:3

● Την απαγόρευση αφενός της πρόσβασης σε λιμένες, αφετέρου της παροχής υπηρεσιών σε επιπλέον 189 σκάφη (συνολικά 342), τα οποία αποτελούν μέρος του σκιώδους στόλου πετρελαιοφόρων ή συνεισφέρουν στα ενεργειακά έσοδα της Ρωσίας.

● Τη δέσμευση περιουσιακών στοιχείων και την απαγόρευση της διάθεσης οικονομικών πόρων σε 17 φυσικά πρόσωπα και 58 νομικά πρόσωπα, τα οποία ευθύνονται για ενέργειες που υπονομεύουν την εδαφική ακεραιότητα, την κυριαρχία και την ανεξαρτησία της Ουκρανίας.

● Τη διεύρυνση ενός καταλόγου ειδών διπλής χρήσης που υπόκεινται σε εξαγωγικούς περιορισμούς, με στόχο τον αποκλεισμό της Ρωσίας από βασικές τεχνολογίες, ιδίως για στρατιωτική χρήση.

Συνολικά 100 κυρώσεις επέβαλε την ίδια ημέρα και το Ηνωμένο Βασίλειο σε όλους τους ρωσικούς στρατιωτικούς, ενεργειακούς και χρηματοπιστωτικούς τομείς. Οι βρετανικές κυρώσεις μεταξύ άλλων επιβλήθηκαν:4

● Στις αλυσίδες εφοδιασμού των ρωσικών οπλικών συστημάτων (συμπεριλαμβανομένων των βαλλιστικών βλημάτων εδάφους-εδάφους Iskander).

● Στις οντότητες που υποστηρίζουν τη στρατιωτική μηχανή της Ρωσίας, τις εξαγωγές ενέργειας και τον πόλεμο πληροφοριών.

● Στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που βοηθούν στη χρηματοδότηση της εισβολής στην Ουκρανία.

Οι κυρώσεις αναμένεται να προκαλέσουν σοβαρές επιπτώσεις στην οικονομία της Ρωσίας. Το ρωσικό ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους, ενώ οι δαπάνες για την ασφάλεια και την άμυνα υπερβαίνουν το 40% του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού. Ως εκ τούτου ο Πούτιν αναγκάστηκε να αυξήσει τους φόρους και να μειώσει τις κοινωνικές δαπάνες προκειμένου να συνεχίσει τον πόλεμο.

Η Ρωσία προετοιμάζεται και για νέο πόλεμο;

Η Ρωσία συνεχίζει να επεκτείνει τις στρατιωτικές της υποδομές κατά μήκος των συνόρων της με τη Φινλανδία και την Εσθονία. Τη Δευτέρα οι «New York Times» ανέφεραν ότι πρόσφατες δορυφορικές εικόνες, που επιβεβαίωσαν αξιωματούχοι του ΝΑΤΟ, δείχνουν ότι η Ρωσία κατασκευάζει βάσεις και στρατιωτικές υποδομές κοντά στα φινλανδικά και εσθονικά σύνορα.5

Εν τω μεταξύ, ανώτερος αξιωματούχος του ΝΑΤΟ δήλωσε ότι η Ρωσία πιθανότατα θα αναδιατάξει στρατεύματα βορειότερα όταν τελειώσει ο ρωσο-ουκρανικός πόλεμος και ότι το Κρεμλίνο εκτιμά ότι η πρόσβαση στην Αρκτική είναι το κλειδί προκειμένου το ρωσικό καθεστώς να καταστεί υπερδύναμη.

* Ο Βασίλης Γιαννακόπουλος είναι ταξίαρχος ε.α. της Π.Α., γεωστρατηγικός αναλυτής ([email protected])

Παραπομπές

1. Bloomberg, «Europe Waits to See Where Trump Swerves to Next on Russia», 2025-05-16

2. Isabel Coles & Ievgeniia Sivorka, «The Wall Street Journal», «Ukraine Is Making More Weapons Than Ever – but Still Can’t Fight Russia Alone», May 18, 2025

3. Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Δελτίο Τύπου, «Η Ε.Ε. εγκρίνει τη 17η δέσμη κυρώσεων κατά της Ρωσίας», Brussels, 20 Μαΐου 2025

4. GOV.UK, Press release, «UK announces major sanctions in support of Ukraine», 20 May 2025

5. Jeffrey Gettleman, Amelia Nierenberg & Johanna Lemola, «The New York Times», «Russia Beefs Up Bases Near Finland’s Border», May 19, 2025

Διαβάστε επίσης:

ΟΗΕ: Δεν περνούν στη Γάζα φορτηγά με ανθρωπιστική βοήθεια λόγω των ισραηλινών επιθέσεων – Συνεχίζεται το σφυροκόπημα

Επιμένει ο Νετανιάχου στον έλεγχο ολόκληρης της Λωρίδας της Γάζας – Το Ισραήλ θα «αξιοποιήσει στο έπακρο το σχέδιο Τραμπ»

Κεντρική Τράπεζα της Ολλανδίας: «Κρατήστε μετρητά στο σπίτι για ώρα ανάγκης»- Τι ποσό προτείνει ανά άτομο