Κραουνάκης: Ο κόσμος έξω από το Εφετείο για τη Χρυσή Αυγή σε πολλούς έδωσε κουράγιο και στην κυβέρνηση τρόμο

Αμεσος, πληθωρικός και ανεξάντλητος, μια κατηγορία από μόνος του, ο Σταμάτης Κραουνάκης έβγαλε νέο CD, το «Γιορτή στα σπίτια» με τραγούδια των καιρών μας και μας μίλησε στην «Εφημερίδα των Συντακτών» για την τέχνη και την κοινωνία στην εποχή της καραντίνας, με κυβέρνηση τη Νέα Δημοκρατία.

• H «Γιορτή στα σπίτια» με 14 καινούργια τραγούδια, νέες συνεργασίες, εξαιρετικές ερμηνείες, κυοφορήθηκε κατά τον πρώτο ομαδικό εγκλεισμό μας την περασμένη άνοιξη.

Το πρώτο που σκέφτηκα είναι τι μπορεί να κάνει κάποιος σ’ αυτή τη δουλειά που ξαφνικά βρίσκεται κλεισμένος στο σπίτι. Οι δημιουργοί έχουμε όλα τα εργαλεία μπροστά μας. Η πίεση έβγαλε φως. Καμαρώνω τα δικά μου παιδιά, τον Χρήστο Γεροντίδη, τον Σάκη Καραθανάση, τον Κώστα Μπουγιώτη, είναι πολύ καλοί. Εχω τις δυο κολόνες του λαϊκού, την Ελένη Βιτάλη και τον Μανώλη Μητσιά.

Το συγκινητικό ντουέτο μας με τον Φοίβο Δεληβοριά που του το χρωστάω. Το «Ξέρω που πάω» είναι παιδί της αγάπης που έχουμε ο ένας για τον άλλον. Εγινε στη σκηνή της Ταράτσας. Μπροστά στο κοινό ο Φοίβος μου έδωσε τους στίχους, εγώ έβαλα τη μουσική και γεννήθηκε αυτή η καντάδα με την Ακρόπολη πίσω μας. Αν μπορούμε να επικεντρωθούμε σε κάτι αυτή την περίοδο είναι να πιαστούμε ο ένας από τον άλλο. Ζούμε σε μια χώρα ευλογημένη με φως που δεν υπάρχει πουθενά αλλού. Οση πανδημία και να βαρέσει, τον ουρανό κανείς δεν μπορεί να μας τον στερήσει. Είμαι αισιόδοξος άνθρωπος, παρότι πολύ γκρινιάρης, και νιώθω ότι πρέπει να διαφυλάξουμε το φως και τη φιλία.

• Από πού αντλείτε αισιοδοξία αυτή την γκρίζα εποχή;

Οταν συμβαίνουν ακραία γεγονότα μού αρέσει να κοιτάζω την Ιστορία. Και τι μας λέει; Οτι μέσα από βαριές περιόδους πάντα κάτι γεννήθηκε.

• Οι κοινωνιολόγοι υποστηρίζουν ότι η πανδημία είναι ο επιταχυντής των ανισοτήτων που θα εγκαθιδρύσει και νέες. Θεωρείτε ότι μετά τη λήξη του συναγερμού ο κόσμος θα έχει αλλάξει;

Σίγουρα, απλώς δεν είναι ορατό τοις πάσι. Το κλειδί έχει μπει στην κλειδαριά. Οι εργαζόμενοι υφίστανται τρομερούς κραδασμούς. Βλέπω παντού γύρω μου ανθρώπους που αλλάζει η ζωή τους, που αγωνιούν για την επιβίωση, για τις δουλειές τους, για την υγεία τους πρωτίστως. Ταυτόχρονα αυτή η συνθήκη θα φέρει στους ανθρώπους, που έχουν αποφασίσει να πάνε όρθιοι, ένα βήμα πιο πέρα. Ξεχνάμε αυτά που ξέραμε.

Το πέρυσι δεν θα έρθει ποτέ. Το δοκιμάσαμε το καλοκαίρι που πήγαμε σε σπίτια, σε μικρούς χώρους. Πήραμε λίγα χρήματα, αλλά είχε ανταπόκριση. Μπορέσαμε και βγάλαμε ένα στοιχειώδες μεροκάματο. Είναι μια καινούργια κατάσταση. Ο τομέας «καλλιτέχνης» έχει πέσει στα τάρταρα σαν να είμαστε οι καταραμένοι. Αυτή η κυβέρνηση δεν θέλει την τέχνη. Δεν της είναι αρεστή.

Ο Μητσοτάκης ακούει Κιάμο στο αμάξι του και δεν έχω τίποτα με τον Κιάμο, αλλά με τις πολιτικές που εκφράζει ο Μητσοτάκης. Δεν θέλουν την τέχνη γιατί είναι αριστερή. Δεν εννοώ κομματικοποιημένη, εννοώ αριστερή ως θέση που εκφράζει την ανάγκη του ανθρώπου να αντιταχθεί απέναντι στην εξουσία. Από τον Αισχύλο μέχρι σήμερα στέκεται απέναντι στα «πρέπει» που επιβάλλονται απ’ όποιον ασκεί εξουσία και δεν εννοώ μόνο πολιτική.

• Τι σημαίνει το δεύτερο λοκντάουν για τον χώρο της τέχνης και για την κοινωνία;

Εχουμε κάνει όλοι την πρόβα μας από την προηγούμενη φορά, δεν μας πιάνει από το κεφάλι. Νομίζω όμως ότι θα έχουμε καταθλιπτικά φαινόμενα. Υπάρχουν άνθρωποι που δεν μπορούν να το παλέψουν. Εχουν φρικάρει. Οικονομικά έχουμε πιάσει πάτο κι από εκεί ξεκινούν πολλά, κακώς κατά τη γνώμη μου βέβαια.

Γι’ αυτό ζητήστε βοήθεια, παιδιά. Κι εγώ είμαι στα πρόθυρα να τελειώσει το έτοιμο. Θα ζητήσω βοήθεια από εκεί που νομίζω ότι μπορώ. Δεν τρέχει τίποτα. Εμείς δεν έχουμε μισθούς, πληρωνόμαστε όταν δουλεύουμε. Ο,τι μαζέψαμε το ξεσκίσαμε στο προηγούμενο λοκντάουν. Εκανα και την παραγωγή του νέου CD, οπότε παίρνουμε μέτρα για ν’ αντεπεξέλθουμε.

• Πώς κρίνετε την αντιμετώπιση της πανδημίας από την κυβέρνηση έπειτα από δέκα μήνες;

Το πρώτο τρίμηνο που υπακούσαμε πήγε καλά. Ο Χαρδαλιάς, ο οποίος εκφράζει τη λαϊκή Δεξιά, είχε έναν τρόπο να μας μιλήσει εκείνο το διάστημα. Συντονιστήκαμε όλοι με πειθαρχία και είχαμε αποτέλεσμα. Μετά πλάκωσε ο τουρισμός, το παίξαμε άνετοι και μπήκε το δηλητήριο με τη σέσουλα. Τώρα θα περάσουμε πολύ, πολύ, πολύ δύσκολα.

Οι τρεις πυλώνες, η Υγεία, η Παιδεία και τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, αφέθηκαν στην τύχη τους από την κυβέρνηση. Τα έχω πει, τα γράφω κάθε μέρα, τους έχω βρίσει, έχω αντιπαλότητα. Αυτή τη στιγμή βοά η Νέα Δημοκρατία απ’ όσα συμβαίνουν. Λαμβάνω μηνύματα δυσαρέσκειας από σοβαρούς ανθρώπους εναντίον των Μητσοτάκηδων. Ο βασικός εχθρός της κυβέρνησης είναι το κόμμα της. Το λέω από πέρσι τον Οκτώβριο ότι η Νέα Δημοκρατία θα ρίξει τον Μητσοτάκη.

• Στην κοινωνία υπάρχει έντονη δυσαρέσκεια. Ο χώρος του πολιτισμού και του θεάματος έχει πληγεί κατά 92%. Πώς αντιμετωπίζεται αυτό με ένα υπουργείο Πολιτισμού που δεν φαίνεται να έχει επικοινωνία με τον χώρο;

Από το δικό μου μέσεντζερ δημιουργήθηκε το Support Art Workers ένα ολόκληρο βράδυ με την Κωνσταντίνα Βούλγαρη. Παρ’ ότι τους προηγούμενους μήνες είχαμε ωραίες κινητοποιήσεις, συμβαίνει και στα συνδικαλιστικά, αυτό που συμβαίνει πάντα στον τόπο μας: αργεί η φάση. Συσπειρωθήκαμε με τον Καλαντζόπουλο, τον Καλδάρα, με πολλούς άλλους πρωτοστατήσαμε στην έκρηξη για το θέμα των πνευματικών δικαιωμάτων και έζησα την υποδοχή του υπουργείου Πολιτισμού μέχρι να καταφέρουμε να έχουμε επικοινωνία.

Υπάρχει σοβαρότατη περιφρόνηση διότι δεν κεντράρει κανείς στις ανάγκες μας. Δεν θα είναι αρεστό αυτό που θα πω, αλλά ούτε πριν είχαμε σοβαρές παρουσίες στο υπουργείο Πολιτισμού. Μόνο αν κουνηθούμε μόνοι μας με λύσεις, ακόμα και αυτοσχέδιες, με νέους τρόπους, ίσως υποχρεωθούν να μας προσέξουν.

Αλλιώς δεν θα κάνουν τίποτα. Η πολιτεία, η κυβέρνηση θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει την τέχνη προς όφελος των πολιτών. Το καλοκαίρι που πέρασε θα μπορούσαν, για παράδειγμα, να βρουν χορηγούς, να στήσουν υπαίθριες τέντες στις πόλεις και να παίζουν εναλλάξ τοπικά καλλιτεχνικά σχήματα. Αλλά κανείς δεν σκέφτηκε να απορροφήσει εργατικό δυναμικό καλλιτεχνών.

• Τρόποι υπάρχουν, εκείνο που λείπει είναι το κεντρικό σχέδιο αντιμετώπισης από το υπουργείο Πολιτισμού...

Ακριβώς γιατί δεν θέλουν την τέχνη, δεν τη χρειάζονται, τη θεωρούν αντίποδα στην πολιτική που εφαρμόζουν, τέλος. Μαζεύουν πέντε δικούς τους, κάθονται με τις μάσκες πίσω από τα γραφεία, τα κάνουν όλα τσίπι τσίπι κι αυτό είναι. Πολύ καιρό βρίσκομαι απέναντι, σε απ’ ευθείας πόλεμο, γι’ αυτό έχω φάει πολύ μπούλινγκ. Βέβαια ό,τι και να έκαναν τους έμειναν τα μανταλάκια στα χέρια. Οταν σε κάποια συνεδρίαση στο Μαξίμου ρώτησε μια από τις δυο κυρίες του υπουργείου Πολιτισμού «Ποιος στηρίζει επιτέλους αυτόν τον Κραουνάκη;», ένας πολύ σοβαρός άνθρωπος της απάντησε «η κοινωνία».

• Πριν μπούμε στο δεύτερο λοκντάουν, η παρουσία του κόσμου στον δρόμο ήταν εντυπωσιακή. Μαθητές, καλλιτέχνες, αντιφασίστες για τη Χρυσή Αυγή, ενεργοί πολίτες για τον Ζακ Κωστόπουλο ή για τις αρχαιότητες στη Θεσσαλονίκη. Η συσπείρωση και η διεκδίκηση είναι η ελπίδα στον ζόφο των καιρών;

Αυτό έχει δείξει η Ιστορία. Οι άνθρωποι του μεροκάματου, εκείνοι που δεν τα βρήκανε εύκολα, οι νέοι, δεν θα σιωπήσουν. Και επειδή δεν υπάρχει καμία σοβαρότητα στην αντιμετώπιση, μέρα με τη μέρα η φτώχεια θα φουντώνει και κάποια στιγμή θα εκραγεί. Η 7η Οκτωβρίου ήταν λαμπρή ημέρα. Η αυθόρμητη εξωκομματική έκρηξη του πλήθους και η παρουσία του στον δρόμο για να ζητήσει την καταδίκη της Χρυσής Αυγής, με αυτή την κορυφαία μάνα τραγωδό επικεφαλής, το τεράστιο σιωπηλό πλήθος έξω από το Εφετείο μού θύμισε μεταπολίτευση. Νομίζω ότι σε πολλούς έδωσε κουράγιο και στην κυβέρνηση τρόμο.

• Εχετε πάρει θέση υπέρ της κατά χώρα διατήρησης των αρχαιοτήτων στον σταθμό Βενιζέλου της Θεσσαλονίκης.

Κάτω τα ξερά τους, αυτό με μεγάλα γράμματα. Είναι ο τόπος μας και δεν τους ανήκει, «Θα ξυπνήσουν οι νεκροί» έγραψα. Πρέπει να σταματήσει το έγκλημα και ευτυχώς υπάρχει μεγάλη κινητοποίηση από σοβαρό κόσμο. Δεν ντρέπεται η Αρβελέρ, η σπουδαία βυζαντινολόγα, η ξεχαρβελέρ -γράφ’ το όπως στο λέω- να μην πει κουβέντα; Να μας πει από ποια πλευρά είναι αριστερή; Από αυτή που την κοιτάζουμε εμείς ή από αυτή που μας βλέπει εκείνη; Η υπόθεση με τις αρχαιότητες στη Βενιζέλου είναι άλλη μια περίτρανη απόδειξη για τη στάση του υπουργείου Πολιτισμού, όπως άλλωστε και η φωτιά στις Μυκήνες, που δείχνει την πλήρη αδιαφορία. Το σημαντικότερο που έχουμε είναι η τέχνη, ο πολιτισμός μας, ό,τι στάθηκε όρθιο στους αιώνες και πάνε να τα τελειώσουν.

• Είστε ενεργός καλλιτεχνικά και σε άμεση επαφή με την κοινωνία, μάλλον σπάνιο δίδυμο για σύγχρονο καλλιτέχνη.

Είναι υποχρέωσή μας. Γι’ αυτό το «κλικάκι» που γράφω κάθε πρωί στο fb από το «μικρό μοναστηράκι», έχω ωράριο. Θα ξυπνήσω στις 6 -μετά μπορεί να ξανακοιμηθώ- και με τον πρώτο καφέ θα χτυπήσω ένα αίσθημα το οποίο θα μας ενώσει. Το fb είναι η μικρή μας εφημερίδα, ο καθένας βέβαια το χρησιμοποιεί κατά τα γούστα του, αλλά αν θέλουμε να είμαστε ακτιβιστές και αποτελεσματικοί μπορούμε να χτίσουμε κι εκεί τη σχέση μας. Θεωρώ ότι οι καλλιτέχνες είμαστε υποχρεωμένοι, και πολλοί το κάνουν, να συνομιλούμε με την κοινωνία. Και η κοινωνία απαντάει.

• Εχετε πιάσει κάποιο τέμπο από την κοινωνία αυτή την εποχή;

Δυο πράγματα με κινητοποιούν, οι ιδέες κι αυτό που χτυπάει στην καρδιά του κόσμου. Τον ακούω, έχω κάνει άσκηση. Μπορώ να διαβάσω μάτια, σφιγμένα χείλη, τα χέρια που κινούνται ασυναίσθητα και με ρυθμό συνοδεύουν τον λόγο. Η παρατηρητικότητα είναι ίδιον του καλλιτέχνη.

• Αυτό σημαίνει ότι είστε παρών κάθε φορά.

Εχουμε ξεχάσει να ακούμε τους άλλους αλλά και τη σιωπή που έχει πάντα κάτι να δώσει. Εχω κάνει άσκηση στο «μόνος» και είναι κατακτημένος χώρος. Αυτό με βοηθάει να είμαι δοτικός. Ακόμα απολαμβάνω το διάβασμα, τα γράμματα, τις λέξεις και τη μέσα σιωπή μου, που δεν μου φαίνεται γιατί είμαι θορυβώδης. Αλλά μπορώ να είμαι θορυβώδης γιατί στην ιδιώτευσή μου μπορώ να σιωπώ.

• Ποια σχέση σας συνδέει με τη Σύλβα Ακρίτα, στην οποία αφιερώνετε τη «Γιορτή στα Σπίτια»;

Η Σύλβα ήταν η μεγάλη μου συντροφιά στην πρώτη καραντίνα, ήταν το παράθυρο στις ιδέες, στον κόσμο, αυτό που με κράτησε όρθιο και με έβαλε να γράψω. Είχαμε καθημερινή κουβέντα. Πριν δεν είχαμε ιδιαίτερη σχέση, μια εκτίμηση, ένα «Χαίρω πολύ». Αλλά σ’ εκείνη την καραντίνα ήταν σαν να δώσαμε ραντεβού. Καμαρώνω γι’ αυτό κι επειδή μου χάρισε πολλά αυτή η σπουδαία γυναίκα τής αντιχάρισα τα τραγούδια.

• Για το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών τι λέτε;

Μην ξεχνάμε ότι στην Αμερική κυβερνούν δύο πράγματα, το Πεντάγωνο και το Κέντρο Πληροφοριών. Από εκεί και πέρα όποιος κι αν εκλεγεί είναι ανδρείκελο, αυτή είναι η αλήθεια. Μην κάνουμε ότι δεν τη βλέπουμε. Μου έστειλαν ένα σκίτσο από τη Νέα Υόρκη που απεικονίζει δυο αεροπλανάκια που ρίχνουν βόμβες. Πάνω πάνω είναι του Μπάιντεν, από κάτω του Τραμπ και παρακάτω η Γη. Σε αυτές τις περιπτώσεις θυμάμαι πάντα το σύνθημα των φοιτητικών μου χρόνων, «Φονιάδες των λαών Αμερικάνοι».

• Τι έχετε να πείτε προς τους συμπολίτες μας για τον νέο εγκλεισμό μας;

Πειθαρχία στα θέματα υγείας και αλληλεγγύη. Χέρι - χέρι να προχωρήσουμε, να έχουμε τον νου μας στον διπλανό μας.

• Εσείς πώς περνάτε;

Αυτοκαραντινιάστηκα εδώ και πολύ καιρό. Εχω θέμα με την αναπνοή μου και μ’ αυτό το προσωπείο που βουλώνει το στόμα και την ανάσα. Κυκλοφορώ ελάχιστα και πάντα με την ωραία μάσκα με τη νεκροκεφαλή που μου έφτιαξε η Σοφία Φιλιππίδου, για να μην είμαι παράνομος.

• Υπάρχει κάποιο περιστατικό από την παιδική σας ζωή που θυμάστε έντονα;

Αυθόρμητα θα πω την ώρα που γύριζε ο μπαμπάς. Τα τραπέζια στρωμένα, ακουγόταν η μηχανή από το μονίμως χαλασμένο Fiat, τα γαβγίσματα από το σκυλί, τα βήματα του μπαμπά, η πόρτα που άνοιγε και φώναζε «μαμααά» στη γυναίκα του... Πάμε δυνατά, θα βγούμε γεροί.

• Το περασμένο Σαββατόβραδο, το πρώτο του νέου λοκντάουν, δώσατε ανάταση σε πολύ κόσμο με την εκπομπή στο Mega που λειτούργησε σαν αντίδοτο και απέπνεε αίσθηση συναυλίας. Πώς τα καταφέρατε με τα υγειονομικά μέτρα να αντεπεξέλθετε και μάλιστα θριαμβευτικά, όπως φάνηκε και από τα σχόλια των θεατών;

Ημασταν 50 άνθρωποι. Υποβληθήκαμε σε τεστ κι από εκεί και πέρα καταφέραμε να έχουμε σωστό προγραμματισμό και να συντονιστούμε άψογα. Λύσαμε όλα τα τεχνικά ζητήματα από την πρόβα και εκείνο που ζήτησα στο γύρισμα ήταν να μου αφήσουν ανοιχτή την πύλη επικοινωνίας.

Να με αφήσουν να το κυλήσω σαν να έχω ένα μεγάλο κοινό. Εβαλα μπροστά μου την Επίδαυρο. Το δεύτερο μυστικό είναι να μην σε ενδιαφέρει η κάμερα. Να κάνει τη δουλειά της επειδή εσύ είσαι εκεί και να μην την κυνηγάς. Βγήκε πολύ καλά, είχα τρομερή συνεργασία με το συνεργείο, με την ορχήστρα με τους γκεστ μουσικούς με τους ερμηνευτές. Ηταν όλοι τρομερά δοτικοί.

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών