Η Τεχνητή Νοημοσύνη πάει πανεπιστήμιο

Πώς η OpenAI μεταμορφώνει την ακαδημαϊκή εμπειρία και οικοδομεί την εκπαιδευτική υποδομή

Η νέα κανονικότητα και το στοίχημα για την αξιοπιστία

Τεχνολογικές συμμαχίες και ακαδημαϊκές ενστάσεις

Η OpenAI, η εταιρεία που συνέβαλε στην έκρηξη των εξαπατήσεων με chatbots, ετοιμάζεται να ενσωματώσει την Τεχνητή Νοημοσύνη σε κάθε πτυχή της ακαδημαϊκής ζωής. Πρώτο βήμα: 460.000 φοιτητές στο πανεπιστημιακό σύστημα Cal State. Η OpenAI, δημιουργός του ChatGPT, σχεδιάζει να αναμορφώσει την ανώτατη εκπαίδευση μέσω της ενσωμάτωσης των εργαλείων Τεχνητής Νοημοσύνης σε κάθε πτυχή της πανεπιστημιακής δραστηριότητας.

Αν αυτή η στρατηγική ευοδωθεί, τα πανεπιστήμια θα παρέχουν βοηθούς με A.I. που θα καθοδηγούν και θα υποστηρίζουν τους φοιτητές από την πρώτη μέρα προσανατολισμού έως την αποφοίτηση. Καθηγητές θα προσφέρουν εξατομικευμένα bots μελέτης για κάθε μάθημα. Τμήματα σταδιοδρομίας θα διαθέτουν chatbots για εξάσκηση σε συνεντεύξεις, ενώ οι φοιτητές θα μπορούν να ενεργοποιούν φωνητική λειτουργία στο chatbot για προφορική εξέταση πριν από ένα τεστ.

Η OpenAI περιγράφει αυτήν την πρόταση ως «Πανεπιστήμια εγγεγραμμένα στην εποχή της A.I.» («A.I.-native universities»).

Η Leah Belsky, αντιπρόεδρος εκπαιδευτικών εφαρμογών της εταιρείας, δήλωσε ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη θα καταστεί αναπόσπαστο μέρος της υποδομής της ανώτατης εκπαίδευσης: «Όπως παρέχονται λογαριασμοί email στους φοιτητές, έτσι σύντομα “κάθε νέος φοιτητής θα έχει πρόσβαση στον προσωπικό του Α.I. λογαριασμό”».

Για την εφαρμογή των chatbots στις πανεπιστημιακές σχολές, η OpenAI πουλάει υπηρεσίες premium σε πανεπιστήμια, ενώ παράλληλα τρέχει καμπάνιες για να προσελκύσει φοιτητές που δεν έχουν ακόμη δοκιμάσει chatbots. Πανεπιστήμια όπως τα Maryland, Cal State και Duke έχουν ήδη ενσωματώσει εργαλεία A.I. στην καθημερινή τους πρακτική. Τον Ιούνιο, το Duke προσέφερε απεριόριστη πρόσβαση σε ChatGPT για φοιτητές, καθηγητές και προσωπικό, παρουσιάζοντας παράλληλα τη δική του πλατφόρμα, το «DukeGPT».

Η κίνηση της OpenAI είναι μέρος μιας κλιμάκωσης στον ανταγωνισμό τεχνολογικών κολοσσών – όπως Google και Microsoft – που επιδιώκουν να αποκτήσουν παρουσία στο πανεπιστημιακό περιβάλλον, προκειμένου να «δεσμεύσουν» μελλοντικούς τους χρήστες.

Ο ίδιος ο Sam Altman, διευθύνων σύμβουλος της OpenAI και ο Elon Musk – ο δημιουργός της ανταγωνιστικής xAI – προσέφεραν δωρεάν premium A.I. υπηρεσίες σε φοιτητές κατά την περίοδο των εξετάσεων. Την ίδια στιγμή η Google ανακοίνωσε δωρεάν πρόσβαση στην premium έκδοση του chatbot της έως το τέλος του 2026.

Το 2022 η OpenAI απελευθέρωσε το ChatGPT, προκαλώντας μαζική χρήση του για σύνταξη δοκιμίων και ακαδημαϊκών εργασιών, οδηγώντας σε νέα μορφή απατών. Τώρα, λιγότερο από τρία χρόνια μετά, εκατομμύρια φοιτητές χρησιμοποιούν chatbots για έρευνα, συγγραφή, προγραμματισμό και δημιουργία ιδεών.

Η OpenAI αξιοποιεί αυτή την απήχηση για να προωθήσει τις υπηρεσίες της στα πανεπιστήμια ως νέα υποδομή της ανώτατης εκπαίδευσης. Η εταιρική υπηρεσία για πανεπιστήμια, ChatGPT Edu, παρέχει προηγμένα χαρακτηριστικά και υψηλότερα επίπεδα προστασίας ιδιωτικότητας σε σύγκριση με τη δωρεάν έκδοση, ενώ επιτρέπει σε καθηγητές και προσωπικό να δημιουργούν custom chatbots ανά πανεπιστήμιο. Ωστόσο η μαζική εισαγωγή chatbots στην εκπαιδευτική διαδικασία αποτελεί ένα εθνικό πείραμα για εκατομμύρια φοιτητές, με πιθανές μακροπρόθεσμες επιπτώσεις που δεν έχουν ακόμα καταγραφεί επαρκώς.

Ορισμένες μελέτες αναφέρουν ότι η ανάθεση ερευνητικών εργασιών ή συγγραφής σε chatbots μπορεί να μειώσει δεξιότητες όπως η κριτική σκέψη. Υπάρχουν επίσης επικρίσεις που επισημαίνουν ότι τα πανεπιστήμια επικεντρώνονται υπερβολικά στα οφέλη, παραβλέποντας ρίσκα όπως η ηθική εκμετάλλευση εργασίας A.I. ή το περιβαλλοντικό κόστος.

Η παρουσία της OpenAI στο campus συμπίπτει με αυξανόμενη ανεργία των πρόσφατων αποφοίτων – ειδικά σε τομείς όπως η μηχανική λογισμικού, όπου η A.I. αυτοματοποιεί εργασίες που γινόταν προηγουμένως από ανθρώπους. Ως απάντηση, ορισμένα πανεπιστήμια βιάζονται να εξοπλίσουν τους μαθητές τους με A.I. εργαλεία και εκπαίδευση.

Το California State University ανακοίνωσε φέτος ότι καθιστά διαθέσιμο το ChatGPT σε πάνω από 460.000 φοιτητές σε 23 campus, στοχεύοντας να «προετοιμάσει τους φοιτητές για την A.I. – καθοδηγούμενη οικονομία της Καλιφόρνιας». Το Cal State χαρακτήρισε αυτή την προσπάθεια «το πρώτο και μεγαλύτερο σύστημα πανεπιστημίων με ενσωματωμένη Τεχνητή Νοημοσύνη».

Το Cal State δημιούργησε μια κοινή πλατφόρμα – AI Commons Hub – μέσω συνεργασίας με εταιρείες όπως οι Adobe, Google, AWS, IBM, LinkedIn, Microsoft, Nvidia και OpenAI. Παρέχει σε φοιτητές και προσωπικό εργαλεία, εκπαίδευση και πιστοποιήσεις χωρίς κόστος.

Ορισμένοι καθηγητές αμφισβητούν την πρωτοβουλία, επισημαίνοντας την έλλειψη σαφών μετρήσιμων στόχων και συμμετοχής της ακαδημαϊκής κοινότητας. Επιπλέον, ανησυχούν ότι το κόστος των 17 εκατ. δολαρίων για 18 μήνες χρήσης A.I. αντιπαραβάλλεται με τις περικοπές στον προϋπολογισμό σε επίπεδο εκατ. δολαρίων και απολύσεις προσωπικού.

Ορισμένοι εκπαιδευτικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου ότι τα εργαλεία A.I. παράγουν «ηχηρές αλλά αναληθείς» απαντήσεις, κάτι που μπορεί να υπονομεύσει την ανάπτυξη της κριτικής προσέγγισης και να διευκολύνει την εξαπάτηση.

Η OpenAI ανταγωνίζεται εταιρείες όπως η Anthropic, η οποία παρουσιάζει το Claude for Education με λειτουργία Socratic που αποσκοπεί στην ενίσχυση της κριτικής σκέψης. Παράλληλα, η Google προσφέρει δωρεάν πρόσβαση στο chatbot Gemini μέχρι το 2026.

Εκπαιδευτικά πλεονεκτήματα

Σύμφωνα με τη San Diego State University, το ChatGPT Edu χρησιμοποιεί το μοντέλο GPT 4 και είναι εξοπλισμένο με ασφαλέστερες πρακτικές προστασίας δεδομένων. Παρέχει κι ένα μικροπρόγραμμα πιστοποίησης για φοιτητές και καθηγητές στον υπεύθυνο και ηθικό χειρισμό A.I.

Η προσπάθεια της OpenAI και των πανεπιστημίων όπως το Cal State, Duke και SDSU να ενσωματώσουν την Τεχνητή Νοημοσύνη στο πανεπιστημιακό οικοσύστημα σηματοδοτεί τη νέα εποχή της A.I. στην ανώτατη εκπαίδευση. Τα οφέλη περιλαμβάνουν εξατομικευμένη μάθηση, εξοικονόμηση χρόνου και ενίσχυση δεξιοτήτων που απαιτεί η αγορά εργασίας. Ωστόσο, οι ανησυχίες για απώλεια ικανοτήτων, έλλειψη διαφάνειας, για τις δαπάνες και τους κινδύνους για την ακαδημαϊκή αξιοπιστία δεν έχουν μειωθεί.

Ορισμένα πανεπιστήμια δηλώνουν ότι υιοθετούν τα νέα εργαλεία A.I., εν μέρει επειδή επιθυμούν τα ιδρύματά τους να βοηθήσουν στη διαμόρφωση – και στην ανάπτυξη των κατάλληλων «φραγμών» – για τις τεχνολογίες αυτές.

«Ανησυχείς για τις οικολογικές επιπτώσεις. Ανησυχείς για την παραπληροφόρηση και την προκατάληψη» δήλωσε ο Edmund Clark, διευθυντής πληροφορικής του California State University, σε πρόσφατο συνέδριο για την εκπαίδευση στο San Diego. «Λοιπόν, έλα μέσα. Βοήθησέ μας να διαμορφώσουμε το μέλλον».

Την άνοιξη η OpenAI παρουσίασε το ChatGPT Edu, το πρώτο προϊόν της ειδικά για πανεπιστήμια, το οποίο δίνει πρόσβαση στην πιο πρόσφατη Τεχνητή Νοημοσύνη της εταιρείας. Οι πελάτες που πληρώνουν (όπως τα πανεπιστήμια), έχουν επιπλέον εγγυήσεις απορρήτου: η OpenAI δηλώνει ότι δεν χρησιμοποιεί τις πληροφορίες που εισάγουν φοιτητές, καθηγητές και διοικητικό προσωπικό στο ChatGPT Edu για την εκπαίδευση των μοντέλων της.

Οι «New York Times» αναφέρουν πως το περασμένο φθινόπωρο η OpenAI προσέλαβε τη Leah Belsky για να εποπτεύσει τις εκπαιδευτικές της δράσεις. Ως βετεράνος στον χώρο των εκπαιδευτικών τεχνολογιών, είχε προηγουμένως εργαστεί στην Coursera, που παρέχει πανεπιστημιακά και επαγγελματικά μαθήματα.

Η στρατηγική της χωρίζεται σε δύο άξονες: να προωθήσει τις premium υπηρεσίες της OpenAI σε πανεπιστήμια έναντι αμοιβής, ενώ παράλληλα διαφημίζει τη δωρεάν έκδοση ChatGPT απευθείας σε φοιτητές. Η OpenAI επίσης συγκρότησε πρόσφατα μια ομάδα πανεπιστημιακών φοιτητών, με σκοπό να ενθαρρύνει τους συνομηλίκους τους να αρχίσουν να χρησιμοποιούν την τεχνολογία.

«Δεν θα σύστηνα στους φοιτητές να χρησιμοποιούν την A.I. για να αποφύγουν τα δύσκολα κομμάτια της μάθησης» αναφέρει η Tai‑Beauchamp, καθηγήτρια τεχνικών υπολογιστών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας. Η ίδια βέβαια, χρησιμοποιεί το chatbot για να εξηγεί δύσκολες έννοιες μαθημάτων, να βοηθά στην ερμηνεία σφαλμάτων κώδικα και να δημιουργεί διαγράμματα που απεικονίζουν τις συνδέσεις μεταξύ ιδεών.

Ωστόσο, πρότεινε να δοκιμάσουν την A.I. ως εργαλείο μελέτης. «Ζήτησέ της (σ.σ.: στην Τεχνητή Νοημοσύνη) να εξηγήσει κάτι με πέντε διαφορετικούς τρόπους». Η Belsky είπε ότι τέτοιες προτάσεις βοήθησαν την εταιρεία να δημιουργήσει την πρώτη της διαφημιστική καμπάνια για τους φοιτητές.

Η OpenAI ξεκίνησε επίσης να χρηματοδοτεί έρευνα για τις εκπαιδευτικές επιπτώσεις των chatbots. «Η πρόκληση είναι: Πώς εντοπίζεις τις πιο αποδοτικές περιπτώσεις χρήσης της A.I. στο πανεπιστήμιο; Και μετά πώς αναπαράγεις αυτές τις βέλτιστες πρακτικές παντού;» είπε η Belsky σε εκδήλωση για την A.I. τον Δεκέμβριο στο Cornell Tech στη Νέα Υόρκη.

Μερικοί καθηγητές ήδη δημιούργησαν εξατομικευμένα chatbots για τους φοιτητές τους, φορτώνοντας σε αυτά επιλεγμένο υλικό όπως σημειώσεις, slides, βίντεο και κουίζ. Ο Jared DeForest, πρόεδρος του τμήματος περιβαλλοντικής και φυτοβιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Οχάιο, δημιούργησε το SoilSage – ένα βοήθημα που απαντά σε ερωτήσεις φοιτητών βάσει δημοσιευμένων ερευνών και επιστημονικής γνώσης.

Περιορίζοντας τις πηγές σε αξιόπιστες, είπε, βελτιώθηκε η ακρίβεια. «Το chatbot μου επιτρέπει να ελέγχω τις πληροφορίες ώστε να έχω το αποτέλεσμα που θέλω σε πανεπιστημιακό επίπεδο» εξήγησε ο DeForest.

Κριτική και αντιπροτάσεις

Ωστόσο, ακόμη και όταν εκπαιδεύεται με συγκεκριμένο εκπαιδευτικό υλικό, η A.I. κάνει λάθη. Σε νέα μελέτη – με τίτλο «Μπορεί η A.I. να παρευρίσκεται σε ώρες γραφείου;» – καθηγητές νομικής φόρτωσαν ένα casebook πατεντών σε μοντέλα OpenAI, Google και Anthropic. Υπέβαλαν δεκάδες ερωτήματα πατεντολογίας, διαπιστώνοντας ότι και τα τρία chatbots έκαναν «σημαντικά» νομικά λάθη που θα μπορούσαν να είναι «βλαβερά για τη μάθηση». «Αυτό αποτελεί έναν καλό τρόπο να παραπλανήσεις τους φοιτητές», υπογράμμισε ο Jonathan S. Masur, καθηγητής στη Νομική του Πανεπιστημίου του Σικάγο και συνεργάτης στη μελέτη.

Η OpenAI απάντησε ότι το casebook των 250.000 λέξεων ήταν πάνω από δύο φορές μεγαλύτερο από το κείμενο που μπορεί να επεξεργαστεί ταυτόχρονα το GPT 4. Η Anthropic χαρακτήρισε τη μελέτη περιορισμένη, αφού συνέκρινε την A.I. με την ανθρώπινη απόδοση. Η Google σημείωσε ότι η ακρίβεια του μοντέλου της έχει βελτιωθεί από τότε που έγινε η έρευνα.

Η Belsky αναφέρθηκε σε νέα λειτουργία «μνήμης» που επιτρέπει στο ChatGPT να διατηρεί προηγούμενες αλληλεπιδράσεις με τον χρήστη, ώστε να προσαρμόζει με την πάροδο του χρόνου τις απαντήσεις και να γίνει η A.I. «πιο πολύτιμη όσο αναπτύσσεται και μαθαίνει».

Το κρατικό Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια (CSU) εφαρμόζει την πρωτοβουλία ChatGPT Edu στους 460.000 φοιτητές και τους 63.000 καθηγητές και διοικητικό προσωπικό του στα 23 πανεπιστήμια του συστήματος σύμφωνα με το axios.com. Το κόστος για το πρόγραμμα ανέρχεται σε περίπου 16,9 εκατ. δολάρια για 18 μήνες, παρά την ταυτόχρονη πίεση από περικοπές και μειώσεις προσωπικού.

● Υπάρχουν βελτιώσεις στην ισότητα, αφού ακόμα και μικρότερα πανεπιστήμια αποκτούν πρόσβαση σε εκπαιδευτική A.I. που προηγουμένως δεν θα μπορούσαν να καλύψουν οικονομικά.

● Υπάρχουν σοβαρές επιφυλάξεις από εκπαιδευτικούς – κάποιοι επικρίνουν την έλλειψη διαφάνειας, τη δυνατότητα εξαπάτησης και το ενδεχόμενο υποβάθμισης της κριτικής σκέψης, θεωρώντας ότι γίνεται «ένα αμφιλεγόμενο, χωρίς ρύθμιση πείραμα» στους φοιτητές.

● Οργανισμοί όπως ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) προτείνουν να συνεργάζονται τα πανεπιστήμια στον σχεδιασμό των εργαλείων A.I. όπως bots, μαζί με καθηγητές και φοιτητές, για καλύτερη εποπτεία, ισορροπία μεταξύ καθηγητών και τεχνολογίας και διασφάλιση δικαιοσύνης και ασφάλειας.

● Έρευνες όπως η «Exploring Student Behaviors…» αναδεικνύουν ότι οι φοιτητές χρησιμοποιούν A.I. βοηθούς με τέτοιον τρόπο που αγγίζει την αντικατάσταση κρίσιμων δεξιοτήτων, ιδιαίτερα όταν επιλέγουν να απενεργοποιήσουν τους «φραγμούς» και να δουν πλήρεις λύσεις.

Τα πανεπιστήμια που υιοθετούν πακέτα A.I. όπως το ChatGPT Edu επιδιώκουν:

1. Να καθοδηγήσουν την ανάπτυξη τεχνολογίας, διαμορφώνοντας κανονισμούς και πρωτόκολλα.

2. Να εξισορροπήσουν τα οφέλη της A.I. (όπως εξατομικευμένη καθοδήγηση και μελέτη) με τους κινδύνους (όπως η απώλεια κριτικής σκέψης και αναξιόπιστες απαντήσεις).

3. Να διασφαλίσουν ισότητα και πρόσβαση σε όλους τους φοιτητές, ανεξάρτητα από το μέγεθος ή τον προϋπολογισμό των ιδρυμάτων.

4. Να εξετάσουν προσεκτικά τις πρακτικές, μέσα από έρευνες και συνεργασίες, ώστε η A.I. να υποστηρίζει πραγματικά τη μάθηση και όχι να την αντικαθιστά.

Πρόκειται για μια ισορροπία ανάμεσα στην καθοδηγούμενη υιοθέτηση και την επιφυλακτικότητα – τα πανεπιστήμια αναζητούν τον χρυσό κανόνα χρήσης της A.I., ενδοσκοπικά αλλά και πρακτικά.