Η στέγη σε αδιέξοδο: Τα ενοίκια εκτοξεύονται, η ιδιοκατοίκηση υποχωρεί και η κρίση βαθαίνει

Καταρρέει ο μύθος της προσιτής στέγης στην Ελλάδα. Τα ενοίκια αυξάνονται με ρυθμούς που ξεπερνούν κάθε προηγούμενο, επιβαρύνοντας δραματικά το εισόδημα των νοικοκυριών και επιβεβαιώνοντας ότι η κρίση στέγασης δεν είναι πλέον συγκυριακή, αλλά διαρθρωτική. Η επίμονη άνοδος των τιμών, σε συνδυασμό με το σταθερά χαμηλό εισοδηματικό επίπεδο, δημιουργεί ένα εκρηκτικό μείγμα που απειλεί την κοινωνική συνοχή.

Τα πιο πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τον Απρίλιο

του 2025 επιβεβαιώνουν την τάση: τα ενοίκια κατοικιών αυξήθηκαν κατά 10,8% σε ετήσια βάση. Το 2024 είχε ήδη κλείσει με αύξηση 7,6%, διαμορφώνοντας έναν ανοδικό κύκλο που δεν δείχνει σημάδια κάμψης. Οι μεγάλες πόλεις επηρεάζονται περισσότερο: στην Αθήνα, στο κέντρο της πόλης, ένα μικρό διαμέρισμα ενοικιάζεται κατά μέσο όρο προς 583 ευρώ – τιμή που πλησιάζει επίπεδα πόλεων της Κεντρικής Ευρώπης, χωρίς όμως τις αντίστοιχες απολαβές.

Στη Θεσσαλονίκη, η ετήσια αύξηση φτάνει το 9,5% για το 2024 και συνεχίζεται με ρυθμό 5,7% μέσα στους πρώτους μήνες του 2025. Στον Πειραιά, η συνολική αύξηση την τελευταία τριετία αγγίζει το 30%, καθιστώντας την περιοχή απροσπέλαστη για πολλά νέα νοικοκυριά. Η μέση τιμή ενοικίασης στην Αττική κινείται πλέον στα 12 ευρώ ανά τετραγωνικό, ενώ σε ορισμένες περιοχές ξεπερνά ακόμη και τα 14 ευρώ.

Η ελληνική πραγματικότητα εντάσσεται σε ένα ευρύτερο ευρωπαϊκό φαινόμενο, ωστόσο η έντασή της είναι μεγαλύτερη. Η Eurostat κατέγραψε για το 2024 μέση αύξηση 3,1% στις τιμές ενοικίων σε επίπεδο Ε.Ε. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις παρατηρήθηκαν στην Ουγγαρία (+12,4%), στην Εσθονία (+11,3%) και στη Λιθουανία (+10,2%). Η Ελλάδα, ωστόσο, καταγράφει διαχρονικά τις πιο έντονες αυξήσεις της τελευταίας πενταετίας, σε αντίθεση με την περίοδο 2010–2020 όπου είχε προηγηθεί μια φάση διόρθωσης λόγω κρίσης.

Το πρόβλημα δεν περιορίζεται στο κόστος ενοικίασης. Σύμφωνα με την ίδια πηγή, το 80% των ενοικιαστών στην Ελλάδα δαπανά πάνω από το 40% του καθαρού εισοδήματός του μόνο για τη στέγη – το υψηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε. Η στεγαστική επιβάρυνση έχει μετατραπεί σε έναν από τους πιο επιθετικούς παράγοντες φτωχοποίησης. Παράλληλα, τα ανείσπρακτα ενοίκια αυξήθηκαν κατά 23% το 2024, ένδειξη ότι ακόμη και όσοι έχουν κατορθώσει να εξασφαλίσουν στέγη δυσκολεύονται πλέον να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους.

Η Πολιτεία αντέδρασε με ένα εφάπαξ μέτρο: εξήγγειλε επιστροφή ενός μηνιαίου ενοικίου κάθε Νοέμβριο, αρχής γενομένης από το 2025. Η ενίσχυση αυτή, αν και καλοδεχούμενη, δεν αντιμετωπίζει την καρδιά του προβλήματος. Οι ρίζες της στεγαστικής κρίσης είναι πολύ βαθύτερες. Η ιδιοκατοίκηση, που κάποτε αποτελούσε εθνικό χαρακτηριστικό, έχει μειωθεί από 84,6% το 2005 σε 69,6% το 2023, με την πτωτική πορεία να συνεχίζεται. Η ζήτηση για ενοικίαση αυξάνεται, καθώς η αγορά ακινήτων έχει μετατραπεί σε πεδίο επενδυτικού ενδιαφέροντος, γεγονός που πιέζει τις τιμές προς τα πάνω.

Η αδυναμία κατασκευής νέων, προσιτών κατοικιών και η επικέντρωση των νέων αναπτύξεων σε τουριστικού ή πολυτελούς χαρακτήρα ακίνητα, εντείνουν την κρίση. Παράλληλα, η βραχυχρόνια μίσθωση μέσω ψηφιακών πλατφορμών συνεχίζει να αφαιρεί χιλιάδες διαμερίσματα από την κλασική αγορά, ιδίως σε περιοχές υψηλής ζήτησης.

Το πρόβλημα της στέγασης παύει να είναι απλώς οικονομικό. Μετατρέπεται σταδιακά σε μείζον κοινωνικό και πολιτικό ζήτημα, επηρεάζοντας την κοινωνική κινητικότητα, τις δημογραφικές εξελίξεις και τη συνοχή των αστικών ιστών. Χωρίς έναν συνεκτικό σχεδιασμό κοινωνικής κατοικίας, φορολογικών κινήτρων και περιορισμού των επιθετικών πρακτικών της αγοράς, η κρίση αυτή απειλεί να λάβει μόνιμα χαρακτηριστικά.

Διαβάστε επίσης:

«Μεγάλος Αδελφός» για τα εισοδήματα και τις δαπάνες των ελεύθερων επαγγελματιών που αμφισβητούν την Εφορία

Νέος Οικοδομικός Κανονισμός: 12 ερωτήσεις και απαντήσεις από το ΥΠΕΝ για την τροπολογία

Ξεκινάει κυνηγητό της ΑΑΔΕ για τα «ακινητοποιημένα» ΙΧ … σε κίνηση από τα διόδια μέχρι το πάρκινγκ