Η Αλβανία, ένα road movie και οι παλιές περιπέτειες – Μέρος Β

Το Αργυρόκαστρο είναι ο χώρος γέννησης του Ισμαήλ Κανταρέ – μεγάλου Αλβανού συγγραφέα, μόνιμου υποψήφιου για το Νόμπελ της λογοτεχνίας, που παρήγαγε το υπέροχο «Κάστρο». Ο Κανταρέ μοιράζει έντεχνα την αφήγησή του, και τη μοιράζει ανάμεσα σε αυτούς που θέλουν να καταλάβουν το κάστρο (Οθωμανοί) και σ’ αυτούς που αμύνονται. Η αφήγηση είναι η καλύτερη δυνατή, σε κατακτάει από την πρώτη στιγμή.

Το Αργυρόκαστρο είναι πατρίδα του Εμβέρ Χότζα και ο Αλή Πασάς έχει επίσης κάνει την περαντζάδα

του από αυτή τη πόλη, που τώρα πλέον διαθέτει μεγάλα ξενοδοχεία και το κάστρο. Στο κάστρο εντυπωσιάζεται κανείς από τα γερμανικά κανόνια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, από τις «Βέρθες» που βομβάρδιζαν το Παρίσι από 75 μίλια, που καταλαμβάνουν μια αίθουσα τεραστίων διαστάσεων, αλλά πιο πολύ εντυπωσιάζεται από ένα γιοφύρι – εκτός κάστρου – που αποκαλείται το γιοφύρι του Αλή Πασά: είναι πολύ άγριο, πολύ απόμερο και μοναχικό, σκέπτεσαι πραγματικά να πατήσεις πάνω του.

Ο ποταμός Αώος – στα αλβανικά Vjoza – ξεκινάει από την Ελλάδα και διατρέχει την Αλβανία μέχρις ότου χυθεί στην Αδριατική. Μας παρακολουθεί συνεχώς, στην αρχή με λίγο νερό κι αυτό λασπώδες, αλλά μετά, όταν συναντήσει τα νερά του ποταμού Ντρίνια, γίνεται μεγάλος και σχετικά καθάριος και τελικά – από ένα σημείο και πέρα – πλωτός.

Από ό,τι προβλέπουν οι συμφωνίες του Μαρτίου του 2023, που είχαν συμβαλλόμενα μέρη την αλβανική κυβέρνηση και μια σειρά οργανώσεις, ο ποταμός προβλέπεται να παραμείνει «άγριος», δηλαδή να μην φραχτεί πουθενά, ενισχύοντας έτσι την τουριστική φυσιογνωμία της χώρας, ενώ εκκρεμεί ανάλογος μετασχηματισμός του στο ελληνικό τμήμα.

Άθρησκη χώρα

Η χώρα είχε κηρυχθεί πάλαι ποτέ «άθρησκη», καθώς ο Εμβέρ Χότζα ανακήρυξε την Αλβανία αθεϊστική χώρα το 1967 και κατέστρεψε πολλά θρησκευτικά κτήρια. Μόνο ελάχιστα από τα τζαμιά της οθωμανικής εποχής και μερικές ορθόδοξες εκκλησίες στα Τίρανα διασώθηκαν, επειδή θεωρήθηκαν ιστορικά μνημεία. Υπόψη ότι την πρωτοβουλία της διάσωσης πήραν δυο τολμηροί καθηγητές πανεπιστημίου, που έπεισαν τον Χότζα για τα οφέλη αυτής της ιστορίας.

Τώρα πλέον ο πληθυσμός είναι ή δηλώνει κατά πλειονότητα μουσουλμανικός, ενώ ο ένας στους πέντε δηλώνει ότι ανήκει στους Μπεταχτσήδες – μια μουσουλμανική σέκτα που συνταιριάζει τον Μουσουλμανισμό με τον Χριστιανισμό και με άλλες, παγανιστικές δοξασίες.

Δεδομένου του τουρκικού προβλήματος και του γεγονότος ότι η Αλβανία έχει την τάση να παίζει το ρόλο του «καλού παιδιού» της τουρκικής πολιτικής παρέχοντας διάφορες διευκολύνσεις στον μεγαλοϊδεατισμό της Άγκυρας – όπως λόγου χάρη τον ελλιμενισμό των τουρκικών πλοίων στον Αυλώνα – μπαίνει το ερώτημα:

● Θα ήταν άστοχη η ανα-προτεραιοποίηση της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής για μια ουσιαστική συμμαχία όλων αυτών, των μικρών και μοναχικών κρατών, της Βαλκανικής;

● Θα ήταν άστοχη η προς αυτά υπόμνηση του τουρκικού ονείρου για αναβίωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας;

Προς το παρόν, η κράτηση του Μπελέρη στις φυλακές είναι ένα δείγμα της απόστασης που έχουμε να διανύσουμε έως αυτή την πολιτική.

Οι Αλβανοί κοιτάζουν την πάρτη τους

Τα μέσα μεταφοράς σ’ αυτή τη χώρα ήταν πρωτόγονα: μέχρι την εποχή του Χότζα διέθεταν αυτοκίνητο μόνο οι άνθρωποι «της καταστάσεως ή της περιστάσεως», για να θυμηθούμε μια ατάκα του ποιητή Μανώλη Αναγνωστάκη. Η Αλβανία είχε ένα σύνολο ενός ή δύο αυτοκινήτων για κάθε 1.000 κατοίκους το 1991, όμως μετά τη πτώση του καθεστώτος Χότζα οι δρόμοι γέμισαν Mercedes Benz. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Αλβανικού Ινστιτούτου Στατιστικής, το 2020 από τα συνολικά κυκλοφορούντα αυτοκίνητα τα 18,2% ήταν Mercedes.

Κατά τα άλλα οι Αλβανοί συνεχίζουν να ζουν εκτός Αλβανίας – σύμφωνα μάλιστα με το αρμόδιο υπουργείο τις τελευταίες δύο δεκαετίες, περίπου το 25% του συνόλου της χώρας μετανάστευσε, αποτελώντας το 35% του ενεργού πληθυσμού. Με βάση κατά προσέγγιση στοιχεία, περίπου 1.400.000 Αλβανοί πολίτες ζουν και εργάζονται σήμερα στο εξωτερικό. Ο «εσωτερικός» πληθυσμός της Αλβανίας έχει μειωθεί κατά 1,3% την τελευταία δεκαετία, αν και αυτό απομένει να κριθεί.

Η τελευταία απογραφή αποτελεί παρωδία (Γιώργος Κυριακού, «Δρόμος της Αριστεράς») που «παίζεται» με τα πλέον κουτοπόνηρα κόλπα, που είχε σαν τελευταία ημέρα τις 27.10.2023. Η πλειονότητα των Αλβανών που «πήραν των ομματιών τους», περίπου το 70%-75%, εγκαταστάθηκε σε δύο χώρες, την Ελλάδα και την Ιταλία, από τις οποίες η Ελλάδα κατέχει την πρώτη θέση.

Ο εθνικισμός ενεδρεύει στο νεοσύστατο αλβανικό κράτος, που δεν χάνει πραγματικά ευκαιρία να δηλώσει τη σημασία του. Παραδείγματος χάρη: Γνωρίζετε εσείς κάποια γλώσσα που το «ελληνικό κράτος και οι καλαμαράδες θέλει να εξαφανίσει από προσώπου γης;». Αν όχι, τότε μπορείτε να συμβουλευτείτε τον κύριο Γιώργο Μίχα, ο οποίος, κάνοντας χρήση της αδιάρρηκτης συνέχειας της Πελασγικής γλώσσας και της Αλβανικής (!!!) αποφαίνεται ότι λέξεις όπως μέντορας, μάντης και μαντεία έχουν ως ρίζα «το ρήμα της γλώσσας «μεντόνj» (σκέπτομαι) και το ουσιαστικό, επίσης της αλβανικής γλώσσας, «μέντ-ι» (το μυαλό), ότι οι λέξεις αυτές (Μέντορας, Μάντης και Μαντείο) είναι λέξεις της αλβανικής γλώσσας, η οποία, αποδεικνύεται έτσι, και με τον τρόπο αυτό, ότι είναι η «Μητέρα Γλώσσα» της ελληνικής»!

Πολλά λόγια αξίζουν για την ορεινή φύση της χώρας, που είναι ιδιαίτερα ελκυστική: Αυτή η φύση με τα 708 μέτρα του μέσου υψομέτρου, με τις Βανγκογκικές αποχρώσεις των φύλλων της οξιάς το φθινόπωρο, δίνει ένα επιπλέον πλεονέκτημα για την έλξη του ορεινού τουρισμού, που έχει σαν κορυφαίο το όρος Κόραμπ με τα παραπάνω από 2,700 μέτρα.

Τελευταίο, αλλά επίσης σπουδαίο: Τα σκυλιά στην Αλβανία δεν είναι εμβολιασμένα στη πλειονότητά τους, αλλά εισπράττουν την αγάπη ή την ανοχή των περισσοτέρων ανθρώπων. Πρόκειται για μια στατιστική με δείγμα τυχαίο, που επιβεβαιώνεται όμως από πολλά παραδείγματα…

* Ο Γιάννης Σχίζας είναι συγγραφέας

Διαβάστε επίσης:

Η σχέση μας με τη γνώση μπορεί να μετασχηματίσει την ελληνική κοινωνία

Η φρικιαστική αναβίωση του αντισημιτισμού από την ΟΛΜΕ

Η Ιστορία έχει μια σωστή πλευρά: Με τη Παλαιστίνη ως τη λευτεριά!