Έρευνα της διαΝΕΟσις: 12 προτάσεις για ένα Νέο ΕΣΥ – Να μετατραπούν σε ΝΠΙΔ όπως το «Παπαγεωργίου» και το «Ωνάσειο»

Δώδεκα προτάσεις για να μετατραπεί το ΕΣΥ σε σύγχρονο δημόσιο οργανισμό ικανό να καλύψει με επάρκεια τις ανάγκες υγείας του ελληνικού πληθυσμού προτείνουν τέσσερις ειδικοί στο χώρο της Υγείας, σε μελέτη της διαΝΕΟσις.

Σύμφωνα με την έρευνα προκρίνεται το νέο μοντέλο συνολικής διακυβέρνησης του ΕΣΥ, στο πλαίσιο ενός γενικότερου σχεδίου δημιουργίας ενός «Νέου ΕΣΥ». Ανάμεσα στις 12 προτάσεις ξεχωρίζει εκείνη που αφορά στη μετατροπή των δημοσίων νοσοκομείων από ΝΠΔΔ σε ΝΠΙΔ, όπως το «Παπαγεωργίου» και το «Ωνάσειο», που έχουν σαφώς μεγαλύτερο βαθμό ευελιξίας και ελευθερίας ώστε να προσαρμόζονται πιο γρήγορα και αποτελεσματικά στις ανάγκες των ασθενών.

Τη μελέτη υπογραφεί η ομάδα τεσσάρων καθηγητών Πανεπιστήμιου, με συντονιστή τον Ομότιμο Καθηγητή Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής στο ΕΚΠΑ και Διευθυντή του Ινστιτούτου Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής (ΙΚΠΙ) Γιάννη Τούντα, και μέλη τους καθηγητές Βασίλη Κέφη του Πάντειου Πανεπιστημίου, Νίκο Πολύζο του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου και Κυριάκο Σουλιώτη του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.

Σύμφωνα με τους τέσσερις καθηγητές που υπογραφούν την έρευνα, το ελληνικό σύστημα υγείας, σε αντίθεση με πολλά ευρωπαϊκά, δεν διαθέτει ούτε κεντρική διοίκηση, ούτε διοικητικά στελέχη επιλεγμένα με αδιάβλητες διαδικασίες.

 Το ΕΣΥ διοικείται κεντρικά σε πολύ μεγάλο βαθμό από «αδύναμες υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας» και ασφαλώς από τα επιτελεία των υπουργών κάθε περιόδου.

 Η δομή του ΕΣΥ, φαίνεται ότι περιορίζει σημαντικά και τη δυνατότητα επιτυχίας των νομοθετικών ή άλλων παρεμβάσεων του ίδιου του κράτους στο σύστημα υγείας.

Τι έχουν τελικά στη διάθεσή τους οι πολίτες στο πλαίσιο του συστήματος;

Από τη μία πλευρά, η Πρωτοβάθμια Φροντίδας Υγείας, δηλαδή η περίθαλψη εκτός νοσοκομείων, δεν είναι σημαντικά ανεπτυγμένη στη χώρα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι εντελώς απούσα.

Στην Ελλάδα λειτουργούν 314 Κέντρα Υγείας, όπου υπάγονται:

1.438 Περιφερειακά Ιατρεία,93 Πολυδύναμα Περιφερειακά Ιατρεία, 45 Ειδικά Περιφερειακά Ιατρεία 220 Τοπικά Ιατρεία.

Ακόμη, λειτουργούν 10 δομές που αφορούν:

διαγνωστική ιατρική, ειδική οδοντιατρική φροντίδαπαιδοψυχιατρική.­Τα νοσοκομεία

Τα νοσοκομεία από την άλλη πλευρά είναι αυτά που δέχονται το μεγαλύτερο μέρος των ασθενών και τελικά σηκώνουν το μεγαλύτερο βάρος. Το σύστημα είναι «νοσοκομειο-κεντρικό»: 

128 γενικά νοσοκομεία ανήκουν σήμερα στο ΕΣΥ (και 141 ιδιωτικά)10 ειδικά νοσοκομεία -ψυχιατρικά, γυναικολογικά-μαιευτικά, παιδιατρικά και ογκολογικά.

Τα νοσοκομεία του ΕΣΥ λειτουργούν ως Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ), με εξαίρεση δύο από αυτά (το «Παπαγεωργίου» και το «Ωνάσειο»), τα οποία λειτουργούν ως Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου (ΝΠΙΔ) μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα.

Η διαφορά αυτή, παρότι σε κάποιους ίσως ακούγεται σαν γραφειοκρατική λεπτομέρεια, είναι τελικά πολύ σημαντική. Τα ΝΠΙΔ έχουν πολύ μεγαλύτερο βαθμό ευελιξίας και ελευθερίας ώστε να προσαρμόζονται πιο γρήγορα και αποτελεσματικά στις ανάγκες των ασθενών, οι οποίοι με τη σειρά τους είναι πλέον καλύτερα οργανωμένοι σε ενώσεις και ενημερωμένοι.

Οι 12 προτάσεις για ένα Νέο Εθνικό Σύστημα Υγείας

Μετά τις παραπάνω κρίσιμες διαπιστώσεις, το κείμενο πολιτικής της διαΝΕΟσις καταθέτει τη δική του πρόταση «προκειμένου να μετατραπεί το ΕΣΥ από κακοδιοικούμενη κρατική υπηρεσία σε σύγχρονο δημόσιο οργανισμό ικανό να καλύψει με επάρκεια τις ανάγκες υγείας του ελληνικού πληθυσμού. Προκρίνεται ένα νέο μοντέλο συνολικής διακυβέρνησης του ΕΣΥ, στο πλαίσιο ενός γενικότερου σχεδίου δημιουργίας ενός Νέου ΕΣΥ».

Οι συγγραφείς την κωδικοποιούν ενδεικτικά σε 12 σημεία:

1. Το ΕΣΥ επανιδρύεται ως ΝΠΔΔ, προκειμένου να λειτουργήσει ως ανεξάρτητος δημόσιος οργανισμός. Με αυτό τον τρόπο αποκτά διοικητική αυτονομία από την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υγείας, όπου μεταπολιτευτικά η μέση θητεία ενός υπουργού είναι λιγότερο από δύο χρόνια.

2. Το ΕΣΥ διοικείται από ΔΣ με πρόεδρο/γενικό εκτελεστικό διευθυντή, που επιλέγεται από ειδική υπερκομματική επιτροπή κατόπιν ανοικτού διαγωνισμού, και μέλη τους διοικητές των 7 Υγειονομικών Περιφερειών (ΥΠΕ), που και αυτοί επιλέγονται με ανάλογη διαδικασία.

3. Το Υπουργείο Υγείας διατηρεί τον στρατηγικό και εποπτικό ρόλο του, ο οποίος μάλιστα αναβαθμίζεται. Χαράσσει τις στρατηγικές, επιλέγει τις πολιτικές και θέτει τις προτεραιότητες στην οργάνωση και λειτουργία του ΕΣΥ, χωρίς όμως να ασκεί τη διοίκηση-διαχείρισή του.

4. Δημιουργείται Κέντρο Στρατηγικού Σχεδιασμού και Αξιολόγησης ως ΝΠΙΔ, το οποίο εντάσσεται στη διοικητική δομή του ΕΣΥ μαζί με τον Οργανισμός Διαχείρισης Ποιότητας Υγείας (ΟΔΙΠΥ) και το Κέντρο Τεκμηρίωσης και Κοστολόγησης Νοσοκομειακών Υπηρεσιών ( ΚΕΤΕΚΝΥ) που ήδη λειτουργούν ως ΝΠΙΔ.

5. Οι ΥΠε (ΝΠΔΔ) αυξάνονται σε 13, αντίστοιχα με τις Διοικητικές Περιφέρειες της χώρας ή εναλλακτικά από 7 σε 8 με βάση λειτουργικά κριτήρια, για την καλύτερη πρόσβαση του τοπικού πληθυσμού στις μονάδες του ΕΣΥ. Οι νέες ΥΠε θα έχουν μεγαλύτερη συμμετοχή στον σχεδιασμό αλλά και στην παροχή των αναγκαίων υπηρεσιών υγείας.

6. Τα νοσοκομεία του ΕΣΥ μετατρέπονται σε ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και λειτουργούν ως θυγατρικές εταιρείες των ΥΠε. Η προτεινόμενη μετατροπή δεν αποτελεί ασφαλώς ιδιωτικοποίηση ή αλλαγή ιδιοκτησιακού καθεστώτος, είναι κάτι που συμβαίνει και ευρύτερα σε άλλους τομείς του Δημοσίου και αφορά την ευελιξία στον τρόπο διοίκησης που προσφέρει η συγκεκριμένη νομική μορφή.

7. Σε κάθε ΥΠε δημιουργούνται ένα ή περισσότερα δίκτυα νοσοκομείων -το κείμενο προτείνει αυτά να είναι συνολικά 20 τα οποία επίσης προσδιορίζει ακριβώς- με ένα περιφερειακό ή πανεπιστημιακό νοσοκομείο ως νοσοκομείο-κόμβο του δικτύου, και διασυνδεδεμένα με αυτό, ως ακτίνες του δικτύου, γενικά νομαρχιακά νοσοκομεία ή και συμπλέγματα νομαρχιακών νοσοκομείων στους νομούς όπου λειτουργούν περισσότερα του ενός. Στο νοσοκομείο-κόμβο παραπέμπονται τα περιστατικά που χρήζουν τριτοβάθμιας νοσοκομειακής περίθαλψης.

8. Η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας οργανώνεται με βάση δίκτυα ΠΦΥ (τουλάχιστον ένα ανά Δήμο ή ένα ανά διαμέρισμα στους μεγάλους Δήμους), τα οποία υπάγονται διοικητικά στον τομέα-διεύθυνση ΠΦΥ των ΥΠε. Κάθε ένα από αυτά τα δίκτυα διασυνδέεται λειτουργικά με το πλησιέστερο νοσοκομείο (βασικό ή/και γενικό), διατηρώντας όμως την οργανωτική και διοικητική του αυτοτέλεια.

9. Σε κάθε δίκτυο ΠΦΥ συμμετέχει ένα Κέντρο Υγείας -το οποίο προΐσταται του δικτύου- και οι υπόλοιπες πρωτοβάθμιες μονάδες του ΕΣΥ του γεωγραφικού/πληθυσμιακού τομέα ευθύνης του δικτύου (ΤοΜΥ, Περιφερειακά Ιατρεία, Τοπικά Ιατρεία, κ.ά.).

10. Σε κάθε δίκτυο ΠΦΥ διασυνδέονται λειτουργικά οι ιδιώτες προσωπικοί γιατροί, τα Δημοτικά Ιατρεία και ο συμβεβλημένος με τον ΕΟΠΥΥ ιδιωτικός τομέας. Προκειμένου να υπάρχει καθολική κάλυψη, αλλά και πιο αποδοτική χρηματοδότηση των υπηρεσιών, το κείμενο της διαΝΕΟσις προτείνει την επέκταση του θεσμού του προσωπικού γιατρού στον παιδιατρικό πληθυσμό με την ένταξη των παιδιάτρων και διεύρυνση του θεσμού σε άλλες συναφείς ειδικότητες, ιδιαίτερα για πολίτες με χρόνια νοσήματα.

11. Το δίκτυο ΠΦΥ διοικείται από τον διευθυντή ιατρό του Κέντρου Υγείας αναφοράς και από 5μελή διοικούσα επιτροπή, στην οποία συμμετέχουν εκπρόσωποι: της ΥΠε, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, των εργαζομένων στις δομές του δικτύου και της Κοινωνίας των Πολιτών (π.χ. σύλλογοι ασθενών).

12. Κάθε δίκτυο ΠΦΥ αναπτύσσει ολοκληρωμένη δέσμη υπηρεσιών οικογενειακής ιατρικής, η οποία περιλαμβάνει δράσεις πρόληψης και προαγωγής της υγείας, περίθαλψης οξέων και χρόνιων νοσημάτων και καταστάσεων υγείας, αποκατάστασης και παρηγορητικής και υποστηρικτικής φροντίδας που προσφέρονται στο ιατρείο, στο σπίτι ή σε ειδικές δομές υγείας και φροντίδας στην κοινότητα.

Διαβάστε επίσης:

Η Ελλάδα συμμετέχει σε μεγάλη διεθνή κλινική μελέτη για ασθενείς με μελάνωμα υψηλού κινδύνου

Ποιες βιταμίνες σε «προστατεύουν» από τις ιώσεις

Καρκίνος στο πάγκρεας: Τα «ύπουλα» συμπτώματα και η νέες θεραπείες