Έρχεται ο BigBrother των επιδομάτων: Ψηφιακό μητρώο με όλα τα βοηθήματα, δικαιούχους και περιουσιακά στοιχεία

Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται ο σχεδιασμός ενός ενιαίου ηλεκτρονικού «υπερ-μητρώου» για όλες τις κοινωνικές παροχές, με στόχο να υπάρχει πλήρης και άμεση εικόνα για το ποιος παίρνει τι, πόσο, από ποιον φορέα και με ποια κριτήρια. Πρόκειται για το «Εθνικό Μητρώο Παροχών και Ενισχύσεων», μια τεράστια βάση δεδομένων που δημιουργείται από το Υπουργείο Οικονομικών και την ΑΑΔΕ και θα τεθεί σε πιλοτική λειτουργία από το 2025.

Με απλά λόγια, εγκαθίσταται ένας ψηφιακός Big Brother

επιδομάτων: μια πλατφόρμα που θα βλέπει, θα διασταυρώνει και θα ελέγχει κάθε ενίσχυση που καταλήγει σε φυσικό πρόσωπο, είτε πρόκειται για επίδομα παιδιού, είτε για στήριξη φοιτητικής στέγης, είτε για το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα ή οποιοδήποτε άλλο βοήθημα.

Το νέο σύστημα δεν περιορίζεται μόνο στην παρακολούθηση των επιδομάτων. Θα συγκεντρώνει επίσης κρίσιμα προσωπικά δεδομένα: το ΑΦΜ κάθε δικαιούχου, τις φορολογικές του δηλώσεις, την ακίνητη περιουσία του, την οικογενειακή του κατάσταση, ακόμη και τις πληροφορίες για το πόσα και ποια επιδόματα λαμβάνει ο/η σύζυγος ή τα παιδιά του. Με βάση αυτά τα δεδομένα, θα γίνεται αυτόματος υπολογισμός της επιλεξιμότητας, χωρίς καν αίτηση από τον πολίτη.

Η κυβέρνηση παρουσιάζει το μητρώο ως εργαλείο διαφάνειας, στόχευσης και καταπολέμησης της «κατάχρησης» του συστήματος κοινωνικών παροχών. Όμως, πίσω από αυτή την αφήγηση αναδύονται εύλογες ανησυχίες: πρόκειται απλώς για καλύτερη διαχείριση ή για έναν κεντρικό μηχανισμό επιτήρησης με απώτερο στόχο τη μείωση των δικαιούχων;

Το σύστημα θα εφαρμόζεται υποχρεωτικά από όλους τους φορείς που δίνουν επιδόματα: ΟΠΕΚΑ, ΔΥΠΑ, ΕΦΚΑ, υπουργεία, περιφέρειες, ακόμα και δήμοι. Οποιαδήποτε παροχή δίδεται από δημόσιο χρήμα θα πρέπει να καταχωρείται μέσα σε προθεσμία πέντε εργάσιμων ημερών. Τα στοιχεία των δικαιούχων θα είναι επεξεργάσιμα από τους φορείς, με ειδικές εξουσιοδοτήσεις. Επί της ουσίας, κάθε υπάλληλος που χειρίζεται επιδόματα θα έχει πρόσβαση σε μια ενιαία εικόνα του οικονομικού και κοινωνικού «προφίλ» κάθε πολίτη.

Η πρώτη εφαρμογή θα αφορά γνωστά επιδόματα: επίδομα παιδιού, επίδομα γέννησης, στέγασης, θέρμανσης, ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, επίδομα ανεργίας και κοινωνικό μέρισμα. Σταδιακά, όμως, αναμένεται να επεκταθεί σε κάθε είδους οικονομική ενίσχυση, ακόμα και σε τοπικού χαρακτήρα παροχές, όπως δημοτικά προγράμματα σίτισης ή κάρτες μετακίνησης.

Η αποτύπωση κάθε ενίσχυσης στο όνομα κάθε δικαιούχου σε συνδυασμό με την πλήρη εικόνα της περιουσιακής του κατάστασης ενδέχεται να οδηγήσει σε περαιτέρω περιορισμούς και αποκλεισμούς. Οποιαδήποτε διπλοεπιδότηση ή «υπέρβαση ορίου» θα μπορεί να ανιχνεύεται άμεσα — με συνέπειες όπως ανακλήσεις παροχών, επιστροφές ποσών και αποκλεισμό από μελλοντικά προγράμματα.

Αναμενόμενα, το μέτρο έχει προκαλέσει αντιδράσεις σε κοινωνικούς φορείς και οργανώσεις. Κάνουν λόγο για «οριζόντια λογική τιμωρίας» και «συστηματικό φακέλωμα» των πιο αδύναμων κοινωνικών ομάδων, την ώρα που δεν προβλέπεται αντίστοιχο σύστημα ελέγχου των κρατικών επιχορηγήσεων προς μεγάλες επιχειρήσεις ή άλλες κατηγορίες.

Όσο κι αν το νέο μητρώο προβάλλεται ως εργαλείο «εξορθολογισμού», δεν παύει να εδραιώνει μια νέα κανονικότητα: κάθε ευρώ κοινωνικής στήριξης περνά πλέον μέσα από ένα αυστηρό, ηλεκτρονικά ελεγχόμενο φίλτρο. Και κάθε πολίτης που ζητά κρατική αρωγή, πρέπει πρώτα να αποδεχθεί ότι θα παρακολουθείται.

Διαβάστε επίσης:

Νίκος Παπαθανάσης: Στο ΕΣΠΑ η κατασκευή δικτύων αποχέτευσης ακαθάρτων στην Βόρεια Αττική

ΑΑΔΕ: Νέο σύστημα εισροών-εκροών στα πρατήρια καυσίμων από 12/6 – Ενισχύεται η μάχη κατά του λαθρεμπορίου

ΙΟΒΕ: Τα μισά ελληνικά νοικοκυριά προβλέπουν χειροτέρευση της οικονομικής τους κατάστασης και μειώνουν τις αγορές