Εκλογικό «ναρκοπέδιο» με πολλές αβεβαιότητες

Όταν το 1927 ο Βέρνερ Χαΐζενμπεργκ διατύπωνε την περίφημη αρχή της αβεβαιότητας – η οποία αφορούσε τα χαρακτηριστικά των υποατομικών σωματιδίων –, μάλλον δεν φανταζόταν ότι θα μπορούσε να ισχύει και στην πολιτική.

Ωστόσο, σχεδόν έναν αιώνα αργότερα, η αβεβαιότητα και η απροσδιοριστία μοιάζουν να είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του πολιτικού σκηνικού στην Ελλάδα λίγους μήνες πριν η χώρα οδηγηθεί σε κάλπες για την εκλογή νέας κυβέρνησης. Κι αυτό διότι, παρά τη σαφή δημοσκοπική κεφαλή που η Ν.Δ. συνεχίζει να διατηρεί έναντι

του ΣΥΡΙΖΑ, στην εκλογική συνάρτηση υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορούν να επιδράσουν δραματικά στο αποτέλεσμα και να πυροδοτήσουν διάφορες εξελίξεις.

Για την ώρα ένα από τα βασικά ερωτήματα των εκλογών – πότε θα στηθούν οι πρώτες κάλπες –, το οποίο παραμένει αναπάντητο, αναμένεται να «κλείσει» μέσα στο επόμενο διάστημα, καθώς, σύμφωνα με πληροφορίες του «Ποντικιού», ο Κυριάκος Μητσοτάκης φέρεται να έχει αποφασίσει πότε θα πραγματοποιηθούν οι εκλογές με το σύστημα της απλής αναλογικής και να είναι έτοιμος να προχωρήσει στην ανακοίνωση της ημερομηνίας μέσα στις επόμενες ημέρες.

Ο παράγοντας «Τουρκία»

Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι υπάρχει κι άλλος ένας παράγοντας που φαίνεται ότι «βάρυνε» σχετικά με την ημερομηνία διεξαγωγής της πρώτης εκλογικής αναμέτρησης.

Δεν είναι άλλος από τις κρίσιμες προεδρικές εκλογές στην Τουρκία, καθώς θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι η κλιμάκωση της επιθετικής ρητορικής της Άγκυρας σχετίζεται σε τεράστιο βαθμό και με την προσπάθεια του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να συσπειρώσει το εκλογικό σώμα στη χώρα του, το οποίο μοιάζει έτοιμο να τον… εγκαταλείψει και να στραφεί προς τους υποψηφίους της (κεμαλικής) αντιπολίτευσης.

Χθες, λοιπόν, ο Ερντογάν ανακοίνωσε ότι, αντί για τα μέσα Ιουνίου, οι προεδρικές εκλογές στην Τουρκία θα πραγματοποιηθούν στις 14 Μαΐου.

Η απόφαση αυτή μοιάζει να βοηθά και τον Μητσοτάκη να «κλειδώσει» τις ημερομηνίες των εκλογών στην Ελλάδα, καθώς του «δείχνει» και το διάστημα κατά το οποίο η Ελλάδα θα μπορεί να κάνει εκλογές με σημαντικά μειωμένη την ανησυχία για πιθανή πρόκληση της Άγκυρας στο πεδίο, ήτοι ένα «θερμό» επεισόδιο.

Εντούτοις οι «εσωτερικές νάρκες» αποτελούν τον μεγάλο «πονοκέφαλο» για την κυβέρνηση, καθώς οι πληροφορίες αναφέρουν ότι στη Ν.Δ. αναλύονται παντοιοτρόπως οι πιθανές επιδράσεις που τα μεγάλα «ανοιχτά» προβλήματα μπορούν να επιφέρουν στην εκλογική συμπεριφορά των πολιτών και εν πολλοίς να καθορίσουν το εκλογικό αποτέλεσμα.

Προβλήματα τα οποία, παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης και προσωπικά του Μητσοτάκη, παραμένουν άλυτα και διαρκώς οξύνονται, αυξάνοντας την αβεβαιότητα στην οποία αναφερθήκαμε στην αρχή.

Ο «δράκος» της ακρίβειας

Στην κορυφή αυτών των «ανοιχτών» ζητημάτων βρίσκεται το πρόβλημα της ακρίβειας. Μπορεί ο πληθωρισμός – αν και παραμένει υψηλός – να πέφτει, μπορεί επίσης να μειώνεται σημαντικά η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος (κάτι που ενδεχομένως θα επιτρέψει στην κυβέρνηση να βρει δημοσιονομικό χώρο για το… κατιτίς προς τους πολίτες μέσα στο επόμενο διάστημα), μπορεί να έρχονται αυξήσεις σε συντάξεις και στον κατώτατο μισθό, μαζί με το «Market Pass», ωστόσο τα πορτοφόλια των πολιτών συνεχίζουν να… πονούν.

Μάλιστα, ενώ ο πληθωρισμός έπεσε τον Δεκέμβριο στο 7,2%, οι ανατιμήσεις σε βασικά προϊόντα πρώτης ανάγκης είναι τουλάχιστον διπλάσιες (για την κατηγορία των ειδών Διατροφής και μη Αλκοολούχων Ποτών ο Δείκτης αυξήθηκε κατά 15,5%) και η αποκλιμάκωση του Γενικού Δείκτη αποδίδεται μόνο στις μειώσεις στις τιμές της ενέργειας.

Δεδομένου δε ότι τα εισοδήματα (παρά τις φοροελαφρύνσεις και τις αυξήσεις στον κατώτατο μισθό) παραμένουν χαμηλά σε σχέση με την υπόλοιπη Ε.Ε. (το 2021 η Ελλάδα είχε το τρίτο χαμηλότερο διάμεσο διαθέσιμο εισόδημα στην Ένωση, πάνω μόνο από Βουλγαρία και Ρουμανία), η κατάσταση γίνεται ακόμα πιο δύσκολη.

Οι απαντήσεις της κυβέρνησης περί εισαγόμενου πληθωρισμού και περί εξάντλησης όλων των δημοσιονομικών δυνατοτήτων για ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος μπορεί να ακούγονται λογικές, ωστόσο, ειδικά για νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα, που δυσκολεύονται να ανταποκριθούν ακόμα και στις βασικές τους υποχρεώσεις, έχουν μικρή σημασία. Και προφανώς στη Ν.Δ. υπάρχει ανησυχία για το πόσο η κατάσταση αυτή θα επηρεάσει τη συμπεριφορά των πολιτών που έχουν πληγεί περισσότερο από την ακρίβεια – και δεν είναι λίγοι.

«Πονοκέφαλος» οι υποκλοπές

Σε δεύτερο επίπεδο, αλλά εξίσου σοβαρό, η υπόθεση των παρακολουθήσεων πολιτικών προσώπων, δημοσιογράφων και στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων συνεχίζει να ταλανίζει την κυβέρνηση και προσωπικά – ως πολιτικό προϊστάμενο της ΕΥΠ – τον πρωθυπουργό, καθώς οι ελπίδες ότι η υπόθεση θα… ξεχαστεί γρήγορα έχουν γίνει καπνός και σχεδόν κάθε εβδομάδα αποκαλύπτονται και νέα στοιχεία για τους παρακολουθούμενους από την ΕΥΠ, προσθέτοντας νέα επίπεδα πολυπλοκότητας στην όλη κατάσταση.

Στα παραπάνω πρέπει να προστεθεί και ο «πονοκέφαλος» που συνιστά η ΑΔΑΕ, η οποία δηλώνει ότι εκ του συνταγματικού της ρόλου θα συνεχίσει τις έρευνες στους παρόχους υπηρεσιών επικοινωνίας για επισυνδέσεις της ΕΥΠ και κατά πόσο είναι νόμιμες. Μάλιστα, ο πρόεδρος της Αρχής Χρήστος Ράμμος απέστειλε στους συναρμόδιους υπουργούς Επικρατείας και Δικαιοσύνης επιστολή με την οποία ζητά διευκρινίσεις σχετικά με το άρθρο του νέου νόμου για την ΕΥΠ, που αφορά στα αιτήματα πολιτών για αποκάλυψη αν είχαν τεθεί υπό παρακολούθηση.

Παρ’ ότι το άρθρο περιγράφει με λεπτομέρειες τη διαδικασία, ο Ράμμος σε ανακοίνωση που εξέδωσε σημειώνει ότι η επίμαχη διάταξη «περιέχει αοριστίες και ασάφειες και πρέπει να τύχει αποσαφηνίσεως για να μπορέσει να αρχίσει να εφαρμόζεται», ξεκαθαρίζοντας, παράλληλα, ότι:

«Είναι άλλο θέμα η ενημέρωση των πολιτών που ζητούν να πληροφορηθούν αν έχει αρθεί κατά το παρελθόν το απόρρητο των επικοινωνιών τους για λόγους εθνικής ασφάλειας, και εντελώς διαφορετικό το ζήτημα των ελέγχων που διεξάγει η ΑΔΑΕ αυτεπαγγέλτως ή κατόπιν καταγγελίας σε παρόχους, στην ΕΥΠ κ.λπ. προκειμένου να διαπιστώσει αν τηρείται η νομιμότητα στον τομέα της άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών και εφαρμόζονται όλες οι σχετικές εγγυήσεις για τη διασφάλισή του».

Στο πλαίσιο αυτό και μετά τις νέες αποκαλύψεις σχετικά με την παρακολούθηση από την ΕΥΠ του Α/ΓΕΕΘΑ Κωνσταντίνου Φλώρου ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου μιλώντας στον ΣΚΑΪ ουσιαστικά επιβεβαίωσε την υποκλοπή, αφήνοντας να εννοηθεί ότι εντός της υπηρεσίας πληροφοριών υπάρχει και ένα κομμάτι που μοιάζει να έχει αυτονομηθεί και να λειτουργεί «εκτός λογικής και πλαισίου», καθώς, όπως είπε, «αν υπήρχαν κάποιοι που λειτουργούσαν εκτός πλαισίου, αυτό θα φανεί, δεν θα μείνει τίποτα στο σκοτάδι».

Ωστόσο, ακόμα κι έτσι, το πρόβλημα παραμένει και οι εκλογικές συνέπειές του δεν μπορούν να υπολογιστούν.

Σε τρίτο επίπεδο, περιπτώσεις όπως των βουλευτών Πάτση και Χειμάρα συνεχίζουν να «στοιχειώνουν» την κυβέρνηση και τη Ν.Δ. όσο η χώρα πλησιάζει στην κάλπη, καθώς γνωρίζουν ότι τέτοιες περιπτώσεις φαβοριτισμού, αλλά και παραβίασης του νόμου, έχουν έντονα αρνητικό αντίκτυπο στους ψηφοφόρους, ιδίως δε σε ένα κοινό – ίσως πιο μικρό, αλλά σημαντικό – που ψήφισε το 2019 Ν.Δ. ζητώντας να έλθουν στην πολιτική ζωή της χώρας νέα ήθη και νέες πολιτικές πρακτικές.

Παράλληλα τέτοια φαινόμενα ενισχύουν το αφήγημα της αντιπολίτευσης για τη «Δεξιά που δεν αλλάζει» και που συμπεριφέρεται στο Δημόσιο ωσάν να είναι… βιλαέτι και ιδιοκτησία της.

Το πρόβλημα «Κασιδιάρης»

Ταυτόχρονα η κυβέρνηση καλείται να αντιμετωπίσει και ένα όχι και τόσο νέο πρόβλημα, το οποίο, όμως, το τελευταίο διάστημα μοιάζει να παίρνει μείζονες διαστάσεις.

Το πρόβλημα δεν είναι άλλο από τον διαφαινόμενο κίνδυνο η εγκληματική οργάνωση Χρυσή Αυγή να επιστρέψει στη Βουλή, καθώς το «μόρφωμα» που έχει ιδρύσει ο καταδικασθείς για συμμετοχή στην ηγεσία εγκληματικής οργάνωσης Ηλίας Κασιδιάρης καταγράφει σημαντική παρουσία στις δημοσκοπήσεις και απειλεί να βρεθεί στα κοινοβουλευτικά έδρανα, έστω και με νομιμοφανή «προβιά».

Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η κυβέρνηση ετοιμάζει διάταξη που θα βάλει φρένο στις… φιλοδοξίες Κασιδιάρη, καθώς θα δίνει τη δυνατότητα στο τμήμα του Αρείου Πάγου που ελέγχει τους σχηματισμούς που κατέρχονται στις εκλογές να ελέγξει αν ένα κόμμα έχει σε επιτελική θέση «αχυράνθρωπο» και η πραγματική ηγεσία ανήκει σε καταδικασμένο για εγκληματική οργάνωση, ώστε να το αποκλείει από τις εκλογές. Η κυβέρνηση επιδιώκει ευρεία συναίνεση για τη διάταξη αυτή, ωστόσο, φαίνεται ότι υπάρχουν ενστάσεις.

Συγκεκριμένα ο ΣΥΡΙΖΑ εγείρει ζητήματα αντισυνταγματικότητας και ετοιμάζεται να καταθέσει τη δική του πρόταση για το θέμα, που θα επιλύει τα ζητήματα αυτά. Αν και στην κυβέρνηση εκτιμάται ότι τελικά μπορεί να βρεθεί η χρυσή τομή μεταξύ των προτάσεων, το πρόβλημα παραμένει, δηλαδή πώς η διάταξη αυτή θα είναι τόσο αεροστεγής, ώστε δεν θα κινδυνεύει να καταπέσει είτε στο ΣτΕ, είτε (πολύ περισσότερο) στα ευρωπαϊκά δικαστήρια, καθώς ένα τέτοιο ενδεχόμενο αποτελεί πραγματικό εφιάλτη για την πολιτική ζωή του τόπου.

Η κρίσιμη πρώτη Κυριακή

Υπ’ αυτά τα δεδομένα, αν και επισήμως δεν έχει αλλάξει τίποτα, φαίνεται ότι στην κυβέρνηση και στο Μαξίμου εξετάζονται διάφορα σενάρια σχετικά με το τι θα γίνει μετά την πρώτη εκλογική αναμέτρηση με το σύστημα της απλής αναλογικής. Η επίσημη γραμμή, όπως έχει επανειλημμένα περιγραφεί από τον Μητσοτάκη, είναι ότι στόχος παραμένει η αυτοδυναμία στις δεύτερες εκλογές με το σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής.

Μάλιστα, μιλώντας στην κοινή συνεδρίαση της Εκτελεστικής Γραμματείας και του Διαγραμματειακού της Ν.Δ., o πρωθυπουργός εξέφρασε την αισιοδοξία του για το εκλογικό αποτέλεσμα, λέγοντας ότι «βλέπω τις μετρήσεις αλλά κυρίως βλέπω τον κόσμο. Το κλίμα είναι πολύ καλό».

Ωστόσο, στην ίδια συνεδρίαση, ο Μητσοτάκης τόνισε πως δεν υπάρχει «καμία αμφιβολία ότι το αποτέλεσμα των πρώτων εκλογών είναι αυτό το οποίο θα καθορίσει τελικά τις εξελίξεις και θέλουμε να έχουμε ένα αποτέλεσμα τόσο ισχυρό που να μην αμφισβητείται καθ’ οποιοδήποτε τρόπο η δυνατότητά μας να πετύχουμε την αυτοδυναμία στη δεύτερη κάλπη».

Η φράση αυτή μπορεί να έχει και μια δεύτερη ανάγνωση: αν το αποτέλεσμα δεν είναι «τόσο ισχυρό», όσο θα ήθελε ο πρωθυπουργός, μήπως υπάρξει προσπάθεια για σύμπηξη κυβέρνησης συνεργασίας από την πρώτη Κυριακή, αν τα εκλογικά αποτελέσματα, ιδίως του ΠΑΣΟΚ, επιτρέπουν κάτι τέτοιο. Φυσικά, όλα αυτά ανήκουν προς το παρόν στη σφαίρα της εικοτολογίας, καθώς τα πάντα θα καθοριστούν από την κάλπη, η οποία, κατά τον αείμνηστο Χαρίλαο Φλωράκη, είναι… γκαστρωμένη.

Διαβάστε επίσης:

Η Ε.Ε. υποκύπτει στη γοητεία των χορηγών

Το χάσμα που… γεφυρώνει ο Καλίν

Μικρές εκδόσεις, εκλεκτές σελίδες!