Χορεύοντας με τους Γκρίζους Λύκους

ΚΟΣΜΟΣΈντυπη Έκδοση Καθώς πλησιάζουμε στο δημοψήφισμα της 16ης Απριλίου ένα πράγμα γίνεται σαφές: ο μεγαλύτερος νικητής των τουρκικών βουλευτικών εκλογών του 2015 – ναι, του 2015 – ήταν το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (ΜΗΡ). Ακούγεται παράδοξο, αλλά, αν κάποιος εξετάσει προσεκτικά όλα όσα ακολούθησαν τις εκλογές της 7ης Ιουνίου 2015, δεν μπορεί παρά να δει τη ριζική μεταστροφή της ρητορικής του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και των μελών της κυβέρνησης του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) προς τον φανατισμό και τον – ανά περιπτώσεις – ακραίο εθνικισμό. Την ίδια πολιτική και ρητορική ακολουθεί από την ίδρυσή του το ΜΗΡ. Έτσι κι αλλιώς, ανέκαθεν η πολιτική του ΑΚΡ είχε στόχο τον θρησκευόμενο μουσουλμανικό πληθυσμό της χώρας ή/και τους ακραίους εθνικιστές που ονειρεύονται να δουν ξανά τη «Μεγάλη Τουρκία» ή, ακόμα καλύτερα, τη «Νέα Οθωμανική Αυτοκρατορία». Ενδεικτικό είναι το ότι, αμέσως μετά τις εκλογές του Ιουνίου του 2015, όταν το ΑΚΡ δεν εξασφάλισε τις απαιτούμενες ψήφους για να σχηματίσει μονοκομματική κυβέρνηση, η κυβέρνηση τερμάτισε τις ειρηνευτικές συνομιλίες με τους Κούρδους, άρχισε εκ νέου πόλεμο κατά των ανταρτών του PKK και παρουσίασε μια πιο άκαμπτη στάση σε θέματα εξωτερικής πολιτικής. Η «μεταστροφή» αυτή της πολιτικής του ΑΚΡ είχε αποτέλεσμα ένα ποσοστό της τάξεως του 10%, που είχε μετακινηθεί στο MHP, να επιστρέψει στο ΑΚΡ και ο Αχμέτ Νταβούτογλου να μπορέσει να σχηματίσει κυβέρνηση μετά τις επαναληπτικές εκλογές. Και μπορεί το 2015 ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί να αρνήθηκε να συμμετάσχει σε έναν κυβερνητικό συνασπισμό με το ΑΚΡ, αλλά έκανε ουσιαστικό διάλογο μαζί του και εξάντλησε όλα τα χρονικά περιθώρια συνομιλιών που παρέχονταν από το σύνταγμα. Η προσπάθεια εκείνη δεν ευδοκίμησε. Αυτό, όμως, δεν απέτρεψε τους Γκρίζους Λύκους από το να ονειρεύονται πως το κόμμα τους θα μπορούσε να αποκτήσει ξανά την παλιά του αίγλη και, μαζί με εκείνο, η Τουρκία να επιστρέψει στην παλιά της «δόξα». Μαζί για το σουλτανάτοΣήμερα ο συνασπισμός του Μπαχτσελί με το ΑΚΡ είναι μια πραγματικότητα. Και μπορεί πολλοί να εξεπλάγησαν όταν πριν από λίγες εβδομάδες ο Τούρκος πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ σχημάτισε με το χέρι του το σήμα των Γκρίζων Λύκων μέσα στο τουρκικό κοινοβούλιο, αλλά αυτή η κίνηση δεν είναι πρωτοφανής. Διαχρονικά η τουρκική ηγεσία ανατρέχει σε εθνικιστική ρητορική όταν φοβάται πως θα χάσει. Η πιο ξεκάθαρη δήλωση σύμπλευσης των δύο κομμάτων ήταν η συμφωνία να στηρίξουν το προτεινόμενο πακέτο συνταγματικών μεταρρυθμίσεων στο κοινοβούλιο. Οι δύο πλευρές αποφάσισαν να κάνουν κοινή καμπάνια υπέρ του «Ναι» στο δημοψήφισμα για την αλλαγή του πολιτεύματος από κοινοβουλευτική δημοκρατία σε... σουλτανική παντοκρατορία. Μια παντοκρατορία που πλησιάζει με γρήγορους ρυθμούς, καθότι ο αρχηγός του ΜΗΡ επιθυμεί να απαλλαγεί από την εσωτερική αντιπολίτευση στο κόμμα του και άρα συμμαχεί με όποιον μπορεί να τον απαλλάξει από αυτήν. Ο Μπαχτσελί θέλει να απαλλαγεί από τη δυνητική αντίπαλό του – και ενδεχομένως το μόνο πρόσωπο που θα μπορούσε να ασκήσει αντιπολίτευση αυτή τη στιγμή στην Τουρκία – Μεράλ Ακσανέρ, η οποία πριν από λίγους μήνες εκδιώχθηκε σε ύποπτες συνθήκες από το MHP. Κι αν επιπλέον συνυπολογίσουμε τη δυσαρέσκεια της Νεολαίας του ΜΗΡ για τη συνεργασία με το ΑΚΡ, δεν έχουμε παρά να διαπιστώσουμε ότι το ΜΗΡ διέρχεται σε μια δύσκολη περίοδο. Ήδη μερικούς μήνες πριν από τη συμφωνία των δύο πλευρών για τη συνταγματική αναθεώρηση κυκλοφόρησαν φήμες για τα ανταλλάγματα που έλαβε ο Μπαχτσελί ώστε να υποστηρίξει τον Ερντογάν στην αναθεώρηση του συντάγματος. Σήμερα τα γεγονότα έρχονται να επιβεβαιώσουν το πολιτικό παρασκήνιο αποδεικνύοντας πως όλα όσα ειπώθηκαν τους προηγούμενους μήνες μόνο αβάσιμες φήμες δεν μπορούν να θεωρηθούν. Τώρα το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών, ανεξάρτητα από την απάντηση στο δημοψήφισμα της 16ης Απριλίου, δεν φαντάζει τόσο μακρινό. Συνεπώς οι Γκρίζοι Λύκοι δεν είναι μακριά από τους... στόχους τους, που είναι η είσοδος βουλευτών στο κυβερνητικό σχήμα – και μάλιστα σε υπουργεία - κλειδιά, όπως το υπουργείο Άμυνας, Εξωτερικών ή ακόμη και το Παιδείας... Αν αυτό συμβεί, η πολιτική της Τουρκίας αυτόματα θα αλλάξει σε επίπεδο ρητορικής αλλά και ουσίας. Αναπόδραστα θα κατρακυλήσει βαθύτερα στον φανατισμό και καθετί μη μουσουλμανικό, καθετί μακριά από αυτό που ορίζει ο κυβερνητικός συνασπισμός ως «αποδεκτό», θα φεύγει από τη μέση. Μια «γκρίζα» νέα γενιάΤο βέβαιο είναι πως, ανεξάρτητα από την προσφυγή στις κάλπες για βουλευτικές εκλογές, στην Τουρκία έχει αρχίσει να παίρνει μορφή μια συμμαχία που βασίζεται σε τρία στοιχεία: τη θρησκεία, τον συντηρητισμό και τον εθνικισμό. Και δεν μιλάμε για μια αμελητέα ποσοτικά συμμαχία. Βάσει των αποτελεσμάτων στις τελευταίες εκλογές στην Τουρκία, AKP και MHP θα μπορούσαν να συγκεντρώσουν από το 60% έως 65% των ψήφων του εκλογικού σώματος. Με αυτόν τον τρόπο οδηγούμαστε στη δημιουργία μιας διαφορετικής τουρκικής γενιάς, η οποία θα γαλουχηθεί μέσα σε ένα κράτος διαφορετικό από το κοσμικό των περασμένων δεκαετιών. Και δεν θα πρέπει να παραβλέψουμε το ότι, αν οι Γκρίζοι Λύκοι αναλάβουν υπουργείο νευραλγικό για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, τότε ίσως να ξημερώσει μια άλλη μέρα για τις σχέσεις των δυο κρατών. Μια μέρα γεμάτη με «γκρίζες ζώνες», τις οποίες οι Τούρκοι θα υπερασπιστούν με κάθε κόστος.ΤουρκίαΡετζέπ Ταγίπ ΕρντογάνΝτεβλέτ ΜπαχτσελίΓκρίζοι Λύκοιδημοψήφισμα ΤουρκίαMHPAKPΤούρκοι πολίτεςIssue: 1958Issue date: 02-03-2017Has video: Exclude from popular: 0