Άλλο η γκρίνια και άλλο η ρήξη

ΠΟΛΙΤΙΚΗΈντυπη Έκδοση

Στερεοτυπική είναι πλέον η επίκληση από τα κυρίαρχα ΜΜΕ του Λαφαζάνη ως εμποδίου στη διαπραγμάτευση. Την επίκληση αυτή συνοδεύουν έμμεσες ή άμεσες συστάσεις προς τον Τσίπρα να αψηφήσει τους εσωκομματικούς «μπολσεβίκους» και να υπογράψει τη συμφωνία (άνευ όρων, όπως υπονοείται) να τελειώνουμε. Κατά το τρέχον επιχείρημα διαφόρων δημοσιολογούντων και συγκροτημάτων ΜΜΕ, η κοινωνία και η οικονομία δεν αντέχουν άλλο να τελούν υπό την «ομηρεία» του Λαφαζάνη, ο οποίος κρατάει πίσω τη διαπραγμάτευση μόνο και μόνο γιατί ο Τσίπρας φοβάται να ρισκάρει μια εσωκομματική αναστάτωση ή και ρήξη τη στιγμή που υπάρχουν τόσοι πρόθυμοι εντός Βουλής να στηρίξουν μια (οποιαδήποτε μνημονιακή) συμφωνία με τους δανειστές. Με πρώτο και καλύτερο τον επικεφαλής του Ποταμιού Σταύρο Θεοδωράκη, τον οποίο προμοτάρουν ευθαρσώς και ασυστόλως και οι Γερμανοί. Γενικότερα η δημόσια συζήτηση κινείται μεταξύ της παρότρυνσης προς τον πρωθυπουργό να αψηφήσει την απειλή των «σταλινικών» του ΣΥΡΙΖΑ και των σεναρίων σύμφωνα με τα οποία ο Τσίπρας θα έχει πολιτικό πρόβλημα να περάσει τη συμφωνία χωρίς απώλειες, οι οποίες εκτιμάται ότι μπορεί να στοιχίσουν στην κυβέρνηση ακόμη και τη δεδηλωμένη. Την ίδια ώρα δηλώσεις κομματικών και κυβερνητικών στελεχών όλων των εσωκομματικών αποχρώσεων που επιμένουν να μιλούν για «έντιμο συμβιβασμό» και βαθιά «κόκκινες γραμμές» εκλαμβάνονται από διάφορα «κέντρα» ως εκτεταμένη εσωκομματική πίεση προς τον Τσίπρα τη στιγμή που, όπως εύχεται το μνημονιακό «βαθύ κράτος», κυοφορείται «κωλοτούμπα». Τέτοιες δηλώσεις «χτυπούν καμπανάκι» ότι το «πρόβλημα» εκτείνεται και πέραν του Λαφαζάνη, δηλαδή και σε δυνάμεις της εσωκομματικής πλειοψηφίας, οπότε γενικεύεται η παρότρυνση για μια ρήξη με το κόμμα και σύμπλευση με την κοινωνία, η οποία, όπως είπαμε, «δεν αντέχει άλλο». Οι ενδείξεις Ευσταθούν όμως οι εκτιμήσεις για επαπειλούμενο διχασμό έως και ρήξη εντός του ΣΥΡΙΖΑ; Είναι πράγματι ο Λαφαζάνης «με το ένα πόδι έξω», αν η συμφωνία αποκλίνει των προγραμματικών εξαγγελιών; Ποτέ κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος, αλλά οι μέχρι τώρα ενδείξεις δεν συνηγορούν σε αυτή τη διαπίστωση. Η εσωκομματική «γκρίνια» και η πολιτική ανησυχία είναι σαφώς υπαρκτή και διάχυτη σε ένα μεγάλο μέρος της κομματικής βάσης του ΣΥΡΙΖΑ, ωστόσο δεν υπάρχει κάποια κινητικότητα που να δείχνει ότι στο παρασκήνιο προετοιμάζεται ανταρσία ή δημιουργείται υπόβαθρο ρήξης. Όσο διαρκούν οι διαπραγματεύσεις, ο ΣΥΡΙΖΑ σε επίπεδο κομματικών στελεχών στηρίζει την κυβέρνηση – κάποιοι ανεπιφύλακτα και κάποιοι κριτικά –, ενώ δεν μαίνεται κάποια εσωκομματική διαμάχη (τουλάχιστον όχι με δημόσια χαρακτηριστικά) ούτε ανταλλάσσονται εσωκομματικά πυρά μεταξύ «θερμών» και «χλιαρών» υποστηρικτών της κυβέρνησης. Στην πραγματικότητα οι σκληρές πιέσεις που ασκούνται από το μέτωπο των δανειστών αλλά και από την «εσωτερική τρόικα» δείχνουν να συσπειρώνουν το κόμμα στο πλευρό της κυβέρνησης, παρά τα πολιτικά ζητήματα που γεννούν η διακυβέρνηση και η διαπραγμάτευση με το σκληρό νεοφιλελεύθερο μπλοκ των δανειστών. Είναι ενδεικτικό ότι η Πολιτική Γραμματεία του κόμματος σε ανακοίνωσή της την Τρίτη, έπειτα από συνεδρίαση, κατέληξε ομόφωνα, όπως υπογραμμίζεται, στη θέση ότι ο ΣΥΡΙΖΑ στηρίζει την κυβέρνηση απέναντι στους εκβιασμούς των «ακραίων κύκλων των δανειστών» και του «εγχώριου μνημονιακού κατεστημένου». Οι «σκληρές» δηλώσεις του υπουργού Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Παναγιώτη Λαφαζάνη, λόγου χάρη, ότι «η Αριστερά δεν θα λερώσει τα χέρια της» με μια συμφωνία «αντεργατικού» και «νεοφιλελεύθερου βούρκου» ή ότι ένας «συμβιβασμός» δύσκολα θα αποδειχτεί και «έντιμος», πολλώ δε μάλλον που η έννοια αυτή «χωρά πολλά αλλά και τίποτα», ερμηνεύονται ως μήνυμα προς τον πρωθυπουργό και στοιχείο που προδιαγράφει σκηνικό εσωκομματικής έντασης. Ωστόσο οι ίδιες δηλώσεις μπορούν αναγνωστούν ως μήνυμα στους «έξω» και «βοήθεια» στον Τσίπρα να αξιοποιήσει στη διαπραγμάτευση το χαρτί της πολιτικής αστάθειας, αν ο ΣΥΡΙΖΑ πιεστεί πολιτικά και «σπάσει» – τα διάφορα πολιτικά σενάρια που απεργάζονται (σε συνθήκες «πολιτικού» εργαστηρίου) οι δανειστές, για κυβερνήσεις εθνικής συνεργασίας, δεν μπορούν να λειτουργήσουν χωρίς τον Τσίπρα, για τον οποίο όμως δεν προκύπτει ότι έχει καμιά διάθεση να εξατμίσει το πολιτικό του κεφάλαιο συμπλέοντας με το μνημονιακό πολιτικό κατεστημένο. Είναι χαρακτηριστική και η απάντηση του κοινοβουλευτικού εκπροσώπου του ΣΥΡΙΖΑ Νίκου Φίλη, ο οποίος, ερωτώμενος σχετικά, «κάλυψε» τον Λαφαζάνη λέγοντας ότι «δεν είναι δηλώσεις που υπονομεύουν τη διαπραγμάτευση» και πρόσθεσε πως «δεν είναι εκεί το πρόβλημα», αλλά «ούτε λύση είναι, όπως προτείνουν μερικοί, η αυτονόμηση του Τσίπρα από το κυβερνητικό σχήμα και το κόμμα» και η καλλιέργεια ενός διπόλου «κόμμα εναντίον κοινωνίας». «Αυτά όλα είναι κατασκευές για πολιτική αστάθεια», είπε. Δεύτερες σκέψεις Κριτική στην κυβέρνηση επί της στρατηγικής, δηλαδή της επίτευξης ενός έντιμου συμβιβασμού εντός ευρώ, διατυπώνουν πάντως, ίσως πιο έντονα από τους «ρευματικούς», και οι τροτσκιστές της Αριστερής Πλατφόρμας αλλά και η μέχρι πρότινος «φιλοπροεδρική» ΚΟΕ, ενώ δεύτερες σκέψεις για την ευρωζώνη αρχίζουν κι εμφανίζονται και σε κομμάτι της ομάδας των «53», η οποία κατά τα άλλα διέπεται από το διεθνιστικό και φιλοευρωπαϊκό πνεύμα. Παράλληλα, όλοι οι παραπάνω έχουν ασκήσει κριτική πιο διακριτική ή πιο έντονη σε ποικίλους κυβερνητικούς χειρισμούς όλο το τελευταίο διάστημα. Ωστόσο στη μέχρι σήμερα πολυκύμαντη πορεία του ΣΥΡΙΖΑ η πολυφωνία και η σκληρή κριτική ποτέ δεν έφτασαν να απειλήσουν σοβαρά τη συνοχή του, με εξαίρεση ίσως την αποχώρηση των ανανεωτικών (πολλοί εκ των οποίων στη συνέχεια το μετάνιωσαν), η οποία όμως σταθεροποίησε το κόμμα σε μια νέα ισορροπία. Όσο για τον Λαφαζάνη και τους «δικούς του», οι οποίοι τα τελευταία χρόνια αρνούνται σθεναρά την κατηγορία ότι αποτελούν διασπαστική δύναμη εντός του ΣΥΡΙΖΑ και αυτοπροβάλλονται ως δύναμη που πάντα έχει συμβάλει στην ενότητα και τη διατήρηση ισορροπιών στο κόμμα, δύσκολα θα έπαιρναν ποτέ το ρίσκο μιας συντεταγμένης αποχώρησης. ◆ Αφενός διότι θεωρούν ότι εκτός ΣΥΡΙΖΑ η πολιτική επιβίωση θα είναι δύσκολη έως αδύνατη (τρανά παραδείγματα ο Αλαβάνος και η ΔΗΜΑΡ) και προφανώς θα υπάρχουν πολύ μικρότερα περιθώρια πολιτικής δράσης και επιρροής.◆ Αφετέρου επειδή η ρήξη – και δη σε μια εξαιρετικά κρίσιμη συγκυρία για μια «αριστερή κυβέρνηση» – είναι μια τρομερά δύσκολη πολιτική απόφαση που συνοδεύεται από ιστορικές ευθύνες. Την ίδια ώρα για όλες ανεξαιρέτως τις δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ που έχουν επιφυλάξεις απέναντι στη συμφωνία που θα προκύψει, έχει εκ των πραγμάτων τεθεί το βασανιστικό δίλημμα αν θα στηρίξουν την κυβέρνηση Τσίπρα - Καμμένου, έστω και σε συνθήκες επώδυνων στρατηγικών υποχωρήσεων, που αφήνουν όμως ανοιχτή τη δυνατότητα να υπάρξουν βελτιώσεις μακροπρόθεσμα, όταν η κυβέρνηση πατήσει στα πόδια της, είτε να επιτρέψουν την υλοποίηση σεναρίων υβριδικών μνημονιακών κυβερνήσεων. Αυτό δεν σημαίνει ότι αποκλείεται να υπάρξουν κοινοβουλευτικές απώλειες μπροστά στο ενδεχόμενο μιας δυσάρεστης συμφωνίας, όμως σύμφωνα με εκτιμήσεις αυτές το πολύ - πολύ να αφορούν μεμονωμένες περιπτώσεις που δεν θα απειλήσουν σοβαρά την κυβερνητική πλειοψηφία του ΣΥΡΙΖΑ. Οψόμεθα...ΚυβέρνησηΣΥΡΙΖΑσυσπείρωσηΤσίπραςΛαφαζάνηςΜΜΕIssue: 1863Issue date: 07-05-2015Has video: