Αίμα: Φόβοι για εμπορευματοποίηση του πλάσματος – Οι κίνδυνοι από το οικονομικό κίνητρο και οι επιβαρυντικές συνέπειες

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Εθελοντή Αιμοδότη που θεσμοθετήθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και εορτάζεται κάθε χρόνο στις 14 Ιουνίου, πολλές δράσεις πραγματοποιούνται σήμερα στη χώρα μας με σκοπό να ευαισθητοποιήσουν τους πολίτες, καθώς η προσφορά αίματος είναι μια πράξη αλληλεγγύης που χαρίζει ζωή στους πάσχοντες συνανθρώπους μας.

Στόχος είναι να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση σχετικά με την ανάγκη για ασφαλές αίμα

και προϊόντα αίματος για μετάγγιση και για τη ζωτικής σημασίας συμβολή των εθελοντών, μη αμειβόμενων αιμοδοτών στο εθνικό σύστημα υγείας.

Την ίδια στιγμή, μεγάλες είναι ελλείψεις που παρατηρούνται στη χώρα μας όσον αφορά την επάρκεια του αίματος και ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.

Η μείωση της προσφοράς αίματος κατά τη θερινή περίοδο, λόγω διακοπών των τακτικών αιμοδοτών και των παρατεταμένων υψηλών θερμοκρασιών, δυσχεραίνει τη θεραπευτική αντιμετώπιση των ασθενών με Μεσογειακή Αναιμία και Δρεπανοκυτταρική Νόσο που βασίζεται σε τακτικές μεταγγίσεις αίματος, αλλά και όλων των συμπολιτών μας, που για οποιοδήποτε ιατρικό λόγο χρειάζονται μετάγγιση αίματος.

Το ζήτημα λοιπόν που προκύπτει είναι μια τέτοια εθελοντική πράξη να μην μετατραπεί σε μια ακόμη οικονομική διαδικασία, καθώς πολλά ερωτήματα προκύπτουν ύστερα από τις πρόσφατες δηλώσεις του Τσέχου υφυπουργού Υγείας στο Διεθνές Συνέδριο Πλάσματος που πραγματοποιήθηκε στη Βαρσοβία.

Ο Τσέχος Υφυπουργός πρότεινε την υιοθέτηση από την Ελλάδα του μεικτού συστήματος συλλογής πλάσματος (δημόσιο και ιδιωτικό), όπως εφαρμόζεται σε τέσσερις ευρωπαϊκές χώρες (Αυστρία, Τσεχία, Ουγγαρία, Γερμανία), όπου περιλαμβάνεται και οικονομική αποζημίωση στους δότες πλάσματος, με στόχο την αυτάρκεια της Ευρώπης σε παράγωγα πλάσματος.

Για όσους δεν γνωρίζουν το αίμα αποτελείται από ερυθρά, αιμοπετάλια και πλάσμα. Το πλάσμα, μετά από κλασματοποίηση, μπορεί να δώσει πολύτιμα φαρμακευτικά προϊόντα για συγκεκριμένες κατηγορίες ασθενών. Έτσι, προκύπτει και το ενδιαφέρον από τις ξένες εταιρείες.

Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Πασχόντων από Μεσογειακή Αναιμία και Δρεπανοκυτταρική Νόσο εκφράζει την κατηγορηματική του αντίθεση στην υιοθέτηση ενός τέτοιου μεικτού μοντέλου, καθώς εκτιμά ότι θα επηρεάσει άμεσα τόσο την επάρκεια όσο και την ασφάλεια του αίματος.

Οι συνέπειες θα είναι ιδιαίτερα επιβαρυντικές όχι μόνο για τους περίπου 4.000 πολυμεταγγιζόμενους ασθενείς της κοινότητας, αλλά και για όλους τους πάσχοντες από χρόνιες αιματολογικές παθήσεις των οποίων η θεραπεία εξαρτάται από τακτικές μεταγγίσεις. Επιπλέον, κινδυνεύει να επηρεαστεί δυσμενώς και κάθε πολίτης που ενδέχεται να χρειαστεί αίμα, όπως ασθενείς που υποβάλλονται σε καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις, μεταμοσχεύσεις και άλλα σοβαρά περιστατικά.

Ο Σύλλογος αναμένει σαφείς απαντήσεις στα εξής ερωτήματα:

1. Για ποιο λόγο ο Τσέχος υφυπουργός Υγείας επικεντρώνεται στην Ελλάδα σχετικά με τη μεταρρύθμιση του συστήματος συλλογής πλάσματος, και όχι σε μεγαλύτερες ευρωπαϊκές χώρες με σαφώς πιο ανεπτυγμένα συστήματα αιμοδοσίας;

2. Πώς διασφαλίζεται η επάρκεια πλάσματος για τις ανάγκες της χώρας μας μέσα από αυτό το μοντέλο; Όπως παραδέχεται ο ίδιος ο Τσέχος Υφυπουργός Υγείας, Jakub Dvořáček, η Τσεχία «συλλέγει 1,3 εκατομμύρια λίτρα πλάσματος σε ετήσια βάση, το μεγαλύτερο ποσοστό του οποίου (άνω του 90%) εξάγεται σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Παρά τη μεγάλη παραγωγή πλάσματος, η χώρα δεν έχει καταφέρει να παράγει η ίδια τα κρίσιμα φάρμακα, τα οποία συνεχίζει να αγοράζει» .

3. Γιατί αποκρύπτεται το γεγονός ότι στη χώρα μας περισσεύει πλάσμα το οποίο καταλήγει να απορρίπτεται;

4. Ποιος είναι ο αριθμός των ασθενών στην Ελλάδα που χρειάζονται προϊόντα πλάσματος, ποια είναι τα εν λόγω σκευάσματα και ποιο είναι το οικονομικό κόστος της εισαγωγής τους; Δεν θα μπορούσε η κάλυψη αυτών των αναγκών να επιτευχθεί με την πλήρη εφαρμογή της Κεντρικής Διαχείρισης Αίματος και την αξιοποίηση του πλάσματος που σήμερα μένει αναξιοποίητο;

«Κάθετα αντίθετοι στο να υπάρχει οικονομικό κίνητρο»

Η Βάνα Μυρίλλα, γενική γραμματέας του Πανελληνίου Συλλόγου Πασχόντων από Μεσογειακή Αναιμία & Δρεπανοκυτταρική Νόσο (ΠΑ.Σ.ΠΑ.Μ.Α.), μιλώντας στο topontiki.gr εξέφρασε τις αντιρρήσεις της για τη συγκεκριμένη πολιτική που φαίνεται ότι προωθεί τη μεταρρύθμιση του συστήματος συλλογής πλάσματος.

«Είμαστε κάθετα αντίθετοι στο να υπάρχει οικονομικό κίνητρο στους πλασματοδότες. Συλλέγουμε όσο αίμα μαζεύει η Γερμανία και το πλάσμα επειδή είναι πάρα πολύ το πετάμε. Το πλάσμα (όπως και το αίμα) πρέπει να είναι μαζεμένο με κατάλληλες προδιαγραφές, πρέπει να υπάρχουν δικλίδες ασφαλείας», τόνισε η κ. Μυρίλλα.

Όπως πρόσθεσε «μπορούμε να δώσουμε το κλάσμα που περισσεύει σε μια χώρα που κάνει κλασματοποίηση μέσα από έναν κρατικό φορέα όπως η Γαλλία. Σε άλλες χώρες όπως η Γερμανία, η Αυστρία, η Ουγγαρία και η Τσεχία, μπορείς να δίνεις πλάσμα 1-2 φορές την εβδομάδα και να αμείβεσαι με 30 ή 40 ευρώ τη φορά. Έτσι, όμως αχρηστεύεις τον αιμοδότη, ενώ δημιουργείς και οικονομικά κίνητρα που εγκυμονεί πολλούς κινδύνους. Όποιος χρειάζεται χρήματα θα πηγαίνει να δίνει αίμα, αποκρύπτοντας σημαντικές πληροφορίες για την υγεία του».

«Για να γνωρίζετε το πλάσμα προκύπτει από το αίμα. Έτσι από τα παράγωγα πλάσματος δημιουργούνται φάρμακα», συμπλήρωσε. Στη συνέχεια υπογράμμισε ότι η Ελλάδα είναι χώρα αναφοράς όσον αφορά την τιμή των φαρμάκων, μιας και είναι από τις πιο φθηνές χώρες στην Ευρώπη. «Δεν νομίζω ότι τους ενδιαφέρει η Ελλάδα, καθώς έχει λίγους ασθενείς με ανοσοανεπάρκεια. Μάλλον τους ενδιαφέρει η υπόλοιπη Ευρώπη. Άλλο μια αγορά 300 ασθενών, κι άλλο μια αγορά 3.000», σημείωσε η γραμματέας του ΠΑ.Σ.ΠΑ.Μ.Α..

«Οι φαρμακοβιομηχανίες θέλουν μπουν στο παιχνίδι»

Όπως μας αποκάλυψε η κ. Μυρίλλα, «κάποιοι θέλουν προφανώς να μπουν οι φαρμακοβιομηχανίες στο παιχνίδι. Θα είμαστε χώρα αναφοράς για το φάρμακο που θα δημιουργείται από το πλάσμα. Θα το παίρνουν φθηνά και θα το πουλούν ακριβά».

Η ίδια εξέφρασε τους φόβους της για την μετατροπή των εθελοντών αιμοδοτών σε «εργαζόμενους επί αμοιβή», καθώς είναι πιθανό να καταργηθεί η εθελοντική αιμοδοσία. Παράλληλα, μας ενημέρωσε πως δεν έχουμε πλασματοδότες στην Ελλάδα. «Στη χώρα μας μαζεύουμε περίπου 550.000-650.000 μονάδες αίματος. Από αυτές προκύπτουν 100.000-150.000 μονάδες πλάσματος», ανέφερε.

«Όπως και να έχει, ότι γίνει πρέπει να γίνει κάτω από την επίβλεψη ενός κρατικού φορέα. Στην Αμερική υπάρχουν κέντρα που δίνεις το πλάσμα σου επ’ αμοιβή. Και φυσικά τέτοια κέντρα καταγράφονται σε πιο υποβαθμισμένες περιοχές όπου ο κόσμος έχει μεγαλύτερη ανάγκη», κατέληξε.

Πάντως, εντύπωση προκάλεσε και το γεγονός ότι με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Εθελοντή Αιμοδότη, η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας, κα Ειρήνη Αγαπηδάκη, μίλησε για «την κρίσιμη ανάγκη για δωρεές πλάσματος». Κάτι που έρχεται σε πλήρη αντίθεση των λεγόμενων της κ. Μυρίλλα όπου όπως είπε στη χώρα μας υπάρχει περίσσευμα κλάσματος.

Άρα από πού προκύπτει η «κρίσιμη ανάγκη» όπως δήλωσε η ίδια, τη στιγμή μάλιστα που τα προηγούμενα χρόνια δεν υπήρχε καμία αναφορά για… ανάγκη πλάσματος. Περίεργο και σίγουρα αξίζει περαιτέρω παρακολούθηση το θέμα.

Διαβάστε επίσης:

Έρευνα ΙΣΑ: 1 στους 4 παίρνει αντιβιοτικά χωρίς να πάει στον γιατρό

Καταστροφική η χρήση των social media στους εφήβους – Τι λέει η έκθεση KidsRights Index 2025

Ποια διατροφή «προστατεύει» την καρδιά – Μειώνει χοληστερόλη και τριγλυκερίδια