Αφιέρωμα: Ο σκοτεινός Οκτώβριος του 1940 – Όλον το Έθνος ας εγερθή σύσσωμον

Το «Alors, c’ est la guerre!» του Μεταξά αποδόθηκε στα ελληνικά με το «Όχι» και το «όχι» αυτό διαδόθηκε από στόμα σε στόμα σ’ ολόκληρη την Ελλάδα.

Στις 6 το πρωί έληγε το τηλεγράφημα των Ιταλών, αλλά ούτε και σ’ αυτό τήρησαν τον λόγο τους, καθώς, όπως μας πληροφορεί το πρώτο ανακοινωθέν του Γενικού Στρατηγείου: «Αι ιταλικαί στρατιωτικαί δυνάμεις προσβάλλουν από της 5:30 πρωινής σήμερον τα ημέτερα τμήματα προκαλύψεως της ελληνοαλβανικής μεθορίου. Αι ημέτεραι δυνάμεις αμύνονται

του πατρίου εδάφους».

Οι σειρήνες ηχούν και το Όχι μεταφέρεται σε κάθε ελληνικό σπίτι, σε κάθε πόλη και χωριό, σε κάθε δρόμο. «Με το χαμόγελο στα χείλη» οι Έλληνες ντύνονται στο χακί και τρέχουν στο μέτωπο σαν σε πανηγύρι! Η υποδοχή του πολέμου από τον ελληνικό λαό υπήρξε συγκλονιστική. Οι δρόμοι γεμίζουν με γαλανόλευκες. Ο ενθουσιασμός είναι απερίγραπτος! Οι Έλληνες δεν παραδίδονται και θα αντισταθούν μέχρις έσχατων.

Η απόφαση της Ελλάδας προκαλεί θαυμασμό κυρίως στη Μεγάλη Βρετανία και τις χώρες της Κοινοπολιτείας. Στην Ελλάδα φτάνουν δεκάδες τηλεγραφήματα συμπαράστασης. Ο βασιλιάς της Αγγλίας Γεώργιος ΣΤ’ τονίζει: «Η υπόθεσίς σας είναι και ιδική μας υπόθεσις». Ακολουθεί το τηλεγράφημα του Ουίνστον Τσώρτσιλ: «Θα σας παράσχομεν όλην την δυνατήν βοήθειαν μαχόμενοι εναντίον του κοινού εχθρού και θα μοιρασθώμεν την κοινήν νίκην».

Από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ο Ρούζβελτ εκφράζει τη λύπη του για όσα συμβαίνουν. Όμως, η Σοβιετική Ένωση κρατά παγερή σιωπή, καθώς δεσμεύεται από το Σύμφωνο Ρίμπεντροπ – Μολότοφ, της συμμαχίας ναζιστών – κομμουνιστών. Ιδιαίτερα ενθουσιώδης, δε, ο τουρκικός Τύπος δεν κρύβει τον μεγάλο του θαυμασμό για τον ηρωισμό των Ελλήνων!

Η «Ικδάμ» έγραφε στις 29 Οκτωβρίου: «Ζήτω η Ελλάς! Είμαστε υπερήφανοι που έχουμε σύμμαχο ένα τέτοιο έθνος», ενώ η «Βακίτ» ανέφερε την Ελλάδα ως «αλησμόνητο για όλο τον κόσμο παράδειγμα γενναιότητας».

Διάγγελμα του Ιωάννη Μεταξά προς τον ελληνικό λαό (28.10.1940)

Προς τον ελληνικόν λαόν,

Η στιγμή επέστη που θα αγωνισθώμεν διά την ανεξαρτησίαν της Ελλάδος, την ακεραιότητα και την τιμήν της. Μολονότι επεδείξαμεν την πλέον αυστηράν ουδετερότητα και ίσην, προς όλους, η Ιταλία μη αναγνωρίζουσα εις ημάς το δικαίωμα να ζώμεν ως ελεύθεροι Έλληνες, μου εζήτησεν σήμερον, την 3ην πρωινήν ώραν, την παράδοσιν τμημάτων του εθνικού εδάφους κατά την ιδίαν αυτής βούλησιν ότι προς κατάληψιν αυτών η κίνησις των στρατευμάτων της θα ήρχιζε την 6ην πρωινήν. Απήντησα εις τον Ιταλόν Πρέσβυν ότι θεωρώ και το αίτημα αυτό καθ’ εαυτό και τον τρόπον με τον οποίον γίνεται τούτο ως κήρυξιν πολέμου της Ιταλίας κατά της Ελλάδος.

Έλληνες,

τώρα θα αποδείξωμεν εάν είμεθα άξιοι των προγόνων μας και της ελευθερίας, την οποίαν μας εξησφάλισαν οι προπάτορές μας. Όλον το Έθνος ας εγερθή σύσσωμον, αγωνισθήτε διά την Πατρίδα, τας γυναίκας, τα παιδιά σας και τας ιεράς μας παραδόσεις.

Νυν υπέρ πάντων ο αγών!

Ο Πρόεδρος της Κυβερνήσεως

Ιωάννης Μεταξάς

Διάγγελμα του Βασιλιά Γεωργίου Β’ προς τον ελληνικό λαό (28.10.1940)

Πρὸς τὸν ἑλληνικὸν λαόν,

Ὁ πρόεδρος τῆς Κυβερνήσεως ἀνήγγειλε πρὸ ὀλίγου ὑπὸ ποίους ὅρους ἠναγκάσθημεν νὰ κατέλθωμεν εἰς πόλεμον κατὰ τῆς Ἰταλίας, ἐπιβουλευθείσης τὴν ἀνεξαρτησίαν τῆς Ἑλλάδος.

Κατὰ τὴν μεγάλην αὐτὴν στιγμὴν εἶμαι βέβαιος ὅτι κάθε Ἕλλην καὶ κάθε Ἑλληνὶς θὰ ἐπιτελέσῃ τὸ καθῆκον μέχρι τέλους καὶ θὰ φανῇ ἀντάξιος τῆς ἐνδόξου ἡμῶν ἱστορίας.

Μὲ πίστιν εἰς τὸν Θεὸν καὶ εἰς τὰ Πεπρωμένα τῆς φυλῆς, τὸ Ἔθνος σύσσωμον καὶ πειθαρχοῦν ὡς εἷς ἄνθρωπος, θὰ ἀγωνισθῇ ὑπὲρ βωμῶν καὶ ἑστιῶν μέχρι τῆς τελικῆς νίκης.

Ἐν τοῖς ἀνακτόροις τῶν Ἀθηνῶν τῇ 28ῃ Ὀκτωβρίου 1940

Γεώργιος Β’

Μήνυμα Αρχιεπισκόπου Αθηνών προς τον ελληνικό λαό (28.10.1940)

Τέκνα εν Κυρίω αγαπητά,

Η Α.Μ. ο Βασιλεύς και ο πρόεδρος της εθνικής ημών κυβερνήσεως καλούν ημάς πάντας ίνα αποδυθώμεν εις Άγιον υπέρ Πίστεως και Πατρίδος αμυντικόν αγώνα. Η Εκκλησία ευλογεί τα όπλα τα ιερά και πέποιθεν ότι τα τέκνα της Πατρίδος ευπειθή εις το κέλευσμα Αυτής και του Θεού, θα σπεύσουν εν μιά ψυχή και καρδιά ν’ αγωνισθούν υπέρ βωμών και εστιών και της Ελευθερίας και τιμής και θα συνεχίσουν ούτω την απ’ αιώνων πολλών αδιάκοπον σειράν των τιμίων και ενδόξων αγώνων και θα προτιμήσουν τον ωραίον θάνατον από την άσχημον ζωήν της δουλείας.

Και μη φοβούμεθα από των αποκτεινόντων το σώμα, την δε ψυχήν μη δυναμένων αποκτείναι, ας φοβούμεθα δε μάλλον τον δυνάμενον και ψυχή και σώμα απωλέσαι.
Επιρρίψωμεν επί Κύριον την μέριμναν ημών και Αυτός θα είναι βοηθός και αντιλήπτωρ εν τη αμύνη κατά της αδίκου επιθέσεως των εχθρών. Ούτοι εν άρμασι και ούτοι εν ίπποις, ημείς δε εν ονόματι Κυρίου του Θεού και εν τη γενναιότητι και ανδρεία μεγαλυνθησόμεθα. 

Η χάρις του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και Πατρός είη μετά πάντων ημών.

Ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Χρύσανθος

Ημερήσια Διαταγή Αρχιστράτηγου (28.10.1940)

Η Α.Μ. ο Βασιλεύς και η Εθνική Κυβέρνησις μου ενεπιστεύθησαν την αρχηγίαν του Στρατού.

Αναλαμβάνων αυτήν, καλώ τους Αξιωματικούς και οπλίτας του Ελληνικού Στρατού εις την εκτέλεσιν του υψίστου προς την Πατρίδα καθήκοντος με την μεγαλυτέραν αυταπάρνησιν και σταθερότητα. Ουδείς πρέπει να υστερήσει.

Η υπόθεσις του αγώνος, τον οποίον μας επέβαλεν ο αχαλίνωτος ιμπεριαλισμός μιας Μεγάλης Δυνάμεως, η οποία ουδέν είχε ποτέ να φοβηθή από ημάς, είναι η δικαιοτέρα υπόθεσις, την οποίαν είναι δυνατόν να υπερασπισθή ένας Στρατός. Πρόκειται περί αγώνος υπάρξεως. Θα πολεμήσωμεν με πείσμα, με αδάμαστον εγκαρτέρησιν, με αμείωτον μέχρι τελευταίας πνοής ενεργητικότητα. Έχω ακράδαντον την πεποίθησιν ότι ο Ελληνικός Στρατός θα γράψη νέας λαμπράς σελίδας εις την ένδοξον ιστορίαν του Έθνους.

Μή αμφιβάλλετε ότι τελικώς θα επικρατήσωμεν με την βοήθειαν και την ευλογίαν του Θεού και τας ευχάς του Έθνους.

Έλληνες Αξιωματικοί και οπλίται, φανήτε ήρωες!

Αρχιστράτηγος Αλέξανδρος Παπάγος

Τηλεγράφημα Τσώρτσιλ προς Ι. Μεταξά (28.10.1940)

Προς Πρωθυπουργόν Ελλάδος κ. Ι. Μεταξά

Λονδίνο, 28 Οκτωβρίου 1940

Αι απειλαί και αι εκφοβιστικαί προσπάθειαι της Ιταλίας απεδείχθησαν ανίσχυροι προ του ηρέμου θάρρους σας. Δι’ ο και προσέφυγεν αύτη εις απρόκλητον επίθεσιν κατά της πατρίδος σας, αναζητούσα εις αβασίμους κατηγορίας την δικαίωσιν της επαισχύντου πράξεώς της. Ο τρόπος κατά τον οποίον ο ελληνικός λαός, υπό την ανταξίαν αυτού ηγεσίαν σας, αντιμετώπισε τους κινδύνους και τας προκλήσεις των τελευταίων μηνών, προκαλεί τον θαυμασμόν του Βρεττανικού λαού διά την Ελλάδα. Αι μεγάλαι αρεταί του ελληνικού λαού θα τον στηρίξουν και κατά την παρούσαν δοκιμασίαν.

Θα σας παράσχωμεν πάσαν δυνατήν συνδρομήν, θα πολεμήσωμεν μαζί σας τον κοινόν εχθρόν και μαζί θα μοιρασθώμεν την νίκην μας.

Ουίνστον Τσώρτσιλ

Διαβάστε επίσης:

Ενεργειακή κρίση: Ελπίζοντας για το καλύτερο, αναμένοντας το χειρότερο

ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ: Εξόρμηση στην κοινωνία με έμφαση στο πρόγραμμα

Ηλεκτρονικά πλέον οι κληρονομιές