Η εκατονταετηρίδα του θωρακισμένου καταδρομικού «Γ.Αβέρωφ», και η Ελληνική ναυτική ισχύς.

Ιωάννης Σ. Θεοδωράτος
Δημοσιογράφος – Αμυντικός Αναλυτής

Από το editorial του περιοδικού «Στρατοί και Τακτικές»,τεύχος 14, Μάϊος 2011, Αιγίς Εκδοτική.
Στις αρχές του 20ου αιώνα η Ελλάδα βρισκόταν για μια ακόμη φορά σε περίοδο εσωτερικής κρίσης, όταν στα Βαλκάνια, η αναδυόμενη βουλγαρική δύναμη ενισχυόταν, ο Μακεδονικός Αγώνας εντεινόταν και η Οθωμανική Αυτοκρατορία μοίραζε φρούδες ελπίδες στους....
υπόδουλους πληθυσμούς, μέσω των ιδεών που προσκόμιζε η Επανάσταση των Νεότουρκων (11 Ιουλίου 1908).

Ωστόσο η Κωνσταντινούπολη είχε θέσει σε εφαρμογή ένα ευρύτατο πρόγραμμα ναυτικών εξοπλισμών, καθώς είχε καταστεί σαφές στους Οθωμανούς ότι η μεγιστοποίηση της ναυτικής ισχύος της αυτοκρατορίας θα αποθάρρυνε το Ελληνικό Βασίλειο να παρέμβει και να λύσει υπέρ του το «φλέγον» Κρητικό Ζήτημα.
Την ίδια στιγμή η κυβέρνηση Ράλλη προωθούσε την ιδέα της ελληνο-τουρκικής ομοσπονδίας, μέσω της τελωνειακής ενοποίησης, ασπαζόμενη το όραμα της «Οργάνωσης της Κωνσταντινούπολης» περί ενός ελληνο-τουρκικού ανατολικού κράτους!
Η Αθήνα είχε αργήσει να συνειδητοποιήσει στον βαθμό που άρμοζε την αξία της ναυτικής ισχύος, καθώς μόλις το 1907 είχε συγκροτηθεί το Γενικό Επιτελείο Ναυτικού. Το βάρος της ήττας το 1897 σε συνδυασμό με την πολιτική αναταραχή, είχαν αφήσει το Βασιλικό Ναυτικό σε οικτρή κατάσταση. Το 1909 ο στόλος αποτελείτο από οκτώ αντιτορπιλικά (τέσσερα τύπου «Νίκη» και τέσσερα τύπου «Θύελλα») και ως κύριες ναυτικές μονάδες διέθετε τα τρία παλαιά και ακατάλληλα θωρηκτά (παραγγέλθηκαν επί Τρικούπη το 1890) «Υδρα», «Σπέτσαι» και «Ψαρά». Τα θωρηκτά αυτά διέθεταν παλαιού τύπου λέβητες και πυροβολικό βραδείας βολής τεχνολογίας 1887. Στην άλλη πλευρά το Οθωμανικό Ναυτικό παρέτασσε 5 θωρηκτά, 7 θωρακισμένα καταδρομικά, 1 καταδρομικό, 4 θωρακοδρόμωνες καθώς και 10 αντιτορπιλικά/ τορπιλοβόλα.
Οι Οθωμανοί γνώριζαν ότι το κλειδί για την διατήρηση της κυριαρχικής τους θέσης στο Αιγαίο ήταν η ναυτική ισχύς. Με αυτήν θα προάσπιζαν τα συμφέροντά τους στην Κρήτη και στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, καθώς πλην της Ελλάδας αντιμετώπιζαν τις γεωπολιτικές φιλοδοξίες της Ιταλίας και το πάντα επίφοβο Βρετανικό Βασιλικό Ναυτικό. Η ελληνική κοινή γνώμη δεν γνώριζε τις κινήσεις των Τούρκων, ενώ οι δαπάνες του Ναυτικού υπολείπονταν κατά πολύ αυτές του Στρατού. Χάρις στις ενέργειες του ανθυποπλοιάρχου Περικλή Αργυρόπουλου (δημοσίευσε το 1907 το εξαιρετικό έργο του «Ναυτικόν της Ελλάδος Πρόγραμμα»), την υποστήριξη που παρείχε ο Τύπος μέσω των διαφωτιστικών αλλά και αφυπνιστικών δημοσιευμάτων, κατέστη δυνατή η υιοθέτηση μιας νέας πολιτικής ναυτικών εξοπλισμών, η οποία οδήγησε στην απόφαση προμήθειας του θωρακισμένου καταδρομικού «Γεώργιος Αβέρωφ» το 1909. Η επιτυχία ήταν μείζονος σημασίας καθώς έλυσε τη διαμάχη που είχε δημιουργηθεί σε επίπεδο ναυτικής στρατηγικής και εξοπλισμών, μεταξύ της πλευράς που εξέφραζε ο Γάλλος ναύαρχος Φουρνιέ, η οποία τασσόταν υπέρ ενός «ελαφρού» ναυτικού και της άλλης που πρότεινε την απόκτηση με