Δημοψήφισμα και επανάσταση των Βουλευτών

Τις μέρες αυτές γράφονται και λέγονται πολλά για το δημοψήφισμα που η κυβέρνηση σχεδιάζει να κάνει με σκοπό να ξεκαθαρίσει η σημερινή κατάσταση και να αναλάβουν όλοι τις ευθύνες τους· πολιτικοί και πολίτες.

Η πρόταση είναι ορθολογική και δημοκρατική, υπό την αυτονόητη προϋπόθεση ότι το δημοψήφισμα θα αποτελέσει ελεύθερη και ....
γνήσια έκφραση της εξουσίας των πολιτών και δεν θα αποτελέσει μια μακιαβελική επίκληση της εξουσίας των πολιτών. Να θυμίσουμε ότι κατά τον Ιταλό κυνικό πολιτικό στοχαστή και συγγραφέα Νικολό Μακιαβέλι (1460-1527), ο ηγεμόνας πρέπει να λαμβάνει ο ίδιος τις αποφάσεις αλλά κατά τρόπο που να φαίνεται ότι τις λαμβάνει ο λαός· ο λαός δεν μπορεί να λαμβάνει αποφάσεις αλλά πρέπει μόνο να είναι αναφορά για κάθε εξουσία. Βλέπετε μήπως ότι το σημερινό πολιτικό σύστημα εφαρμόζει απόψεις σαν αυτές του Μακιαβέλι;

Ο θεσμός των Δημοψηφισμάτων

Ο θεσμός των δημοψηφισμάτων γεννήθηκε στην αρχαία Ελλάδα και αποτέλεσε το όχημα της πραγματικής Δημοκρατίας. Στην αρχαιοελληνική δημοκρατία, στην άμεση δημοκρατία όπως τη μετονομάσαμε σήμερα, τα δημοψηφίσματα αποτελούσαν το μοναδικό τρόπο λήψεως όλων των μεγάλων αποφάσεων από τους ίδιους τους πολίτες, ενώ οι άρχοντες δεν ελάμβαναν μεγάλες αποφάσεις αλλά είχαν την ευθύνη υλοποίησης των αποφάσεων της γενικής συνέλευσης των πολιτών, της εκκλησίας του Δήμου. Δεύτερο σημαντικό χαρακτηριστικό εκείνης της δημοκρατίας είναι ότι η ανάδειξη της πλειονότητας των αρχόντων γινόταν με κλήρωση και μόνο σε λίγες περιπτώσεις (στρατιωτικοί άρχοντες) γινόταν με ψηφοφορία ή ψηφοφορία επιλογής των αρίστων και κλήρωση μεταξύ των αρίστων για τελική επιλογή. Το επίπεδο ηθικής, διαφάνειας και ισότητας των πολιτών αυτής της δημοκρατίας είναι ευκρινές.

Στις σημερινές αντιπροσωπευτικές δημοκρατίες οι μεγάλες αποφάσεις δεν λαμβάνονται πια από τους πολίτες αλλά από τους εκλεγμένους εκπροσώπους των πολιτών· και αυτό όμως, αν και αποτελεί συνταγματική επιταγή, στην πράξη δεν ισχύει πάντοτε. Σχετική είναι η πρόσφατη δήλωση βουλευτή: Δεν συμμετέχω σε βουλή που δεν γνωρίζω τι αποφάσεις ψηφίζω.

Σήμερα η μόνη εξουσία που έχουν οι πολίτες είναι να εκλέγουν κάθε τέσσερα χρόνια εκπροσώπους με τις ακόλουθες προϋποθέσεις: (α) με νόμο και πρακτικές εκλογής που αποφασίζουν οι αντιπρόσωποι και (β) με εκλογή από μια λίστα προεπιλογής που καταρτίζει η κομματική ελίτ. Στην πράξη τα πράγματα είναι ακόμα πιο ολιγαρχικά· στην πράξη ο αρχηγός του κόμματος είναι αυτός που καθορίζει τη λίστα προεπιλογής και επιπλέον καθορίζει (διορίζει) τους βουλευτές επικρατείας. Ακόμη υπάρχουν σχέδια… διεύρυνσης της εξουσίας των πολιτών με εκλογή σημαντικού αριθμού βουλευτών από μια λίστα που θα καταρτίζει η κομματική ελίτ.

Στο Σύνταγμα, στο Πολίτευμα* της χώρας μας, προβλέπεται η διενέργεια δημοψηφισμάτων, αλλά με απόφαση μόνο των εκπροσώπων και για θέματα που ορίζονται μόνο από τους εκπροσώπους και όχι από τους πολίτες.

Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι τα δημοψηφίσματα σήμε