Το σεξ, το εισόδημα και η Ελλάδα της χλίδας

Του Άγγελου Φ. Βλάχου

Ξεφυλλίζoντας δικτυακά το πάντα ενδιαφέρον Atlantic, έπεσα σε ένα άρθρο με τον -προβοκατόρικο- τίτλο No, Sex Won't Make You Rich. Σ' αυτό, ο συντάκτης σαρκάζει έναν καινοφανή σύνδεσμο που φαίνεται να προωθεί, όχι η λαϊκή θυμοσοφία αλλά η τρέχουσα επιστημονική έρευνα: τον συσχετισμό του σεξ με τις εισοδηματικές απολαβές. Το ........
άρθρο βασίζεται σε μια πρόσφατη δημοσίευση (Ιούλιος 2013) ενός οικονομολόγου που υποστηρίζει πως η σεξουαλική δραστηριότητα (όπως οι ενδείκτες σωματικής υγείας και η ψυχική ισορροπία) αντανακλάται στις αποδοχές των εργαζομένων.

Παλιότερες έρευνες συνέδεαν την ευτυχία με τη συχνότητα της σεξουαλικής δραστηριότητας - τι έκπληξη, αλήθεια. Τώρα τα πράγματα πάνε ένα βήμα παρακάτω, ισχυρίζεται -όχι πάντα πειστικά- ο οικονομολόγος Nick Drydakis βασισμένος σε ερευνητικά δεδομένα για την Ελλάδα από το μακρινό 2008. Και κάπου εδώ, η ράθυμη ανάγνωση ενός άρθρου σε ένα αμερικανικό ηλεκτρονικό περιοδικό γνώμης που σχολιάζει ένα στρυφνό ακαδημαϊκό δημοσίευμα παρουσιασμένο από το Ινστιτούτο Εργασίας της Βόννης, αποκτά αίφνης ενδιαφέρον.
Το επιχείρημα του οικονομολόγου είναι στη βάση του απλό: οι αποδοχές συνδέονται με κάποιο τρόπο με το σεξ και τη συχνότητά του. Αφού, λέει, η σωματική υγεία και η ψυχική αρτιότητα έχουν αποδειχθεί πως συνδέονται με βελτιωμένες επιδόσεις στην εργασία, και αφού βελτιωμένα αποτελέσματα κατοπτρίζονται σε αυξημένες αποδοχές-γιατί να μη θεωρήσουμε και τη σεξουαλική δραστηριότητα ως άμεσο δείκτη αντανάκλασης στις εργασιακές απολαβές;

Μέσα από σύνθετους, μαθηματικοποιημένους υπολογισμούς, ο N. Drydakis καταλήγει πως «υφίσταται μια θετική και στατιστικά σημαντική συσχέτιση [του σεξ] μεταξύ των μισθών και της ηλικίας, των ανδρών εργαζομένων, των παντρεμένων, αυτών που διαθέτουν ανώτερη μόρφωση, σημαίνουσα εργασιακή εμπειρία, στα «επαγγέλματα του λευκού κολάρου», στους εργαζομένους στο Δημόσιο, στους απασχολούμενους στην πρωτεύουσα, σε όσους εργάζονται υπερωριακά και σε όσους διέπονται από γνωρίσματα εξωστρέφειας (sic)». Τα αποτελέσματα της στατιστικής επεξεργασίας δείχνουν υψηλό δείκτη εφαρμογής της προαναφερόμενης θεωρίας στους άνδρες στις ηλικίες 26-50. «Οι εργαζόμενοι που κάνουν σεξ πάνω από 4 φορές την βδομάδα, στατιστικά λαμβάνουν αξιοσημείωτα υψηλότερους μισθούς», καταλήγει ο οικονομολόγος.
Στην πραγματικότητα, λέω εγώ, συμβαίνει ακριβώς το αντίστροφο: το πλεονάζον διαθέσιμο εισόδημα επιτρέπει στους (άνδρες) κατόχους του αυξημένη πρόσβαση στο σεξ μέσω των πόρων που κινητοποιούν και των προνομίων που δύνανται να διαθέτουν (υλικά αγαθά και γόητρο) στο πλαίσιο μιας δεδομένης κοινωνίας. Αλλά το διαθέσιμο εισόδημα, προκύπτει από «μισθολογικές απολαβές» (wages), όπως συστηματικά τις κατονομάζει ο οικονομολόγος ή πρόκειται για οικονομικά οφέλη που σε πολλές περιπτώσεις στην ελληνική περίπτωση θα έπρεπε να καταχωρήσουμε στη γενική κατηγορία «εισόδημα», δηλαδή συχνά ασαφούς προέλευσης αλλά -σημαντικούς σε εύρος- πόρους;

Για να το κάνω δίφραγκα, οι εργαζόμενοι ζούσαν αποκλειστικά με όσα δήλωνε η μισθολογική κατάστασή τους ή το ποσοστό της παραοικονομίας on the side έκανε τη διάσταση μεταξύ αριθμών και επιπέδου διαβίωσης και ατομικής συμπεριφοράς κάτι σαν «μαγική εικόνα»; Παρασκηνιακό υπόβαθρο σε όλη την προηγούμενη συζήτηση, είναι ακριβώς τα στατιστικά ευρήματα μιας συνδυαστικής τηλεφωνικής έρευνας του 2008, δηλαδή στην «ισχυρή Ελλάδα» πριν την Κρίση. «Μην τα πιστεύετε!», επιμένει ο αρθρογράφος του Atlantic Matthew O»Brien. «Υπάρχουν ψέματα, αναθεματισμένα ψέματα και στατιστικές. Και μετά [από όλα αυτά] υπάρχουν οι στατιστικές για την Ελλάδα του 2008».

Η όλη συζήτηση είναι απολαυστική-αν δεν ήταν θλιβερή: συμπεριλαμβάνει από τη μια την περιλάλητη αδυναμία των νεοκλασικών οικονομολόγων να κατανοήσουν δυο δράμια έστω από κοινωνία, και από την άλλη, τα στερεότυπα με τα οποία αλλοδαποί αναλυτές προσεγγίζουν σχεδόν καταστατικά πια τη νοτιο-βαλκανική χώρα. Καταρχάς, να συμφωνήσουμε πως η αξία της επιστημονικής προσέγγισης που φιλοδοξεί να ενσωματώσει το σεξ στον τομέα της εργασίας-όσο στεγνή κι αν είναι, δεν μπορεί παρά να επαινεθεί για την τόλμη που ενέχει. Ας δούμε όμως λίγο τα «φυσικοποιημένα» αυτονόητα που συζητάμε στις παρέες. Αυτά, δηλαδή, που συνήθως δεν χωράνε σε «σοβαρές» τοποθετήσεις. Ίσως χωρίς να υποψιάζεται καν τι επισημαίνει, ο οικονομολόγος τραβάει την προσοχή μας στις προαναφερόμενες κοινωνικές κατηγορίες-κλειδιά στη συνάρτηση «αυξημένο σεξ#αυξημένες απολαβές». Ας τα τοποθετήσουμε στο κάδρο.

Σε μια κοινωνία-στα 90's και ως τα ύστερα 00's, που σήμερα πια ξέρουμε καλά πώς λειτούργησε για χρόνια πολλά: παράγοντας (και κυρίως διαφυλάσσοντας) ανισότητες, νομιμοποίησε την εξω-θεσμική συναλλαγή, εξέθρεψε πληθωρικά την ανομικότητα, αποθέωσε την επιδεικτική σπατάλη, επικέντρωσε στον ναρκισσιστικό εαυτό, εκτόξευσε τα απόνερά της σε κοινωνικές κορυφές, στηρίχτηκε στη μαύρη εργασία (των «άλλων»), ξέβρασε τις ενοχές της μακριά-για να μη τις βλέπει, εμβληματοποίησε το Καγιέν, έστησε τον κανόνα επιτυχίας-αποτυχίας με βάση το οξυζεναρισμένο ξανθό, ανέδειξε ως υπόδειγμα ένα life-style εγχώριας κοπής βασισμένο στη διαπλοκή, και εν τέλει με το δίπολο «απολαβές-σεξουαλική δραστηριότητα» να μεταφράζεται σε «εξουσία-επιβολή».

Σε κατακλείδα, η προηγούμενη συζήτηση δεν έχει σημασία για τα συμπεράσματα της επιστημονικής έρευνας «The Effect of Sexual Activity on Wages» αλλά για το πολύπλευρο εμπειρικό υλικό στην οποία η τελευταία βασίστηκε, αυτό μιας ξένης (σε εμάς) χώρας-της Ελλάδας του 2008. Τώρα που το σκέφτομαι, ίσως ο καλύτερος κοινωνικός ανατόμος για τα στατιστικά ευρήματα που -ενδεχομένως- αμφισβητούμε-αν δεν έχουμε ήδη λησμονήσει λίγα χρόνια μετά, είναι ο αγαπημένος μου Νίκος Περράκης στις παραστατικές ταινίες του για το «νεοελληνικό όνειρο» της χλίδας. Η αλήθεια είναι πως οι ρόλοι είναι σταθερά έμφυλοι. Χορηγοί και providers, «μαύρο χρήμα» και καλοσχηματισμένες γκόμενες, μίζες και σεξ, τρόπαια και αντικείμενα πάθους στροβιλιζόμενα έκκεντρα σε μια ιδιοσυγκρασιακή κατάσταση-αίνιγμα για τους απέξω. Μια κοινωνία προς την οποία σήμερα ξένοι σχολιαστές δυσπιστούν και hard science επιστήμονες αδυνατούν να αποκωδικοποιήσουν, καθώς όλοι οι υπόλοιποι ιθαγενείς αποστρέφουν αμήχανα (;) το κεφάλι από ένα χθες που ψυχορραγεί.