Ο Βενιζέλος, ο Μπλερ και ένα ΠΑΣΟΚ χωρίς ακροατήριο

Γράφει ο Απόστολος Μαγγηριάδης

Το 1994 οι Βρετανοί Εργατικοί του Τόνι Μπλερ, του Γκόρντον Μπράουν, του Πίτερ Μάντελσον και του Άλασταιρ Κάμπελ διοργάνωσαν συντακτικό συνέδριο όπου εισήγαγαν για πρώτη φορά τον όρο “New Labour”, προσέθεσαν δηλαδή το “Νέο” στο όνομα του κόμματός τους, που είχε μείνει 15 χρόνια εκτός εξουσίας. Την προσθήκη αυτή τη συνδύασαν με αλλαγές στο καταστατικό – για παράδειγμα κατάργησαν το άρθρο που αφορούσε στην εθνικοποίηση των μεγάλων βιομηχανιών. Ο στόχος τους ήταν να αποδείξουν ότι εκσυγχρονίζοντας το κόμμα τους, θα ήταν σε θέση να εκ.......
-μοντερνίσουν και τη Βρετανία. Ήταν ένα παιχνίδι συμβολισμών – άλλωστε η πολιτική είναι η διαχείριση των συμβόλων, όπως είπε κάποτε ο Φρανσουά Μιττεράν.
Οι αλλαγές αυτές συνδυάστηκαν όμως και με κάτι ουσιαστικότερο: οι Βρετανοί Εργατικοί, επηρεασμένοι από την κυρίαρχη ιδεολογία των 90s, τις θεωρίες του Τρίτου Δρόμου του Άντονι Γκίντενς, μια προσπάθεια σύνθεσης αλλά και ενσωμάτωσης των ιδεών της οικονομίας της αγοράς στο κεντροαριστερό μοντέλο, κατάφεραν να προσελκύσουν εκλογικά το δυναμικό μεσαίο στρώμα της βρετανικής κοινωνίας, αυτής που σε μια συνέντευξή του ο Κάμπελ περιέγραψε ως “αυτοί που δουλεύουν σκληρά, και παίζουν σύμφωνα με τους κανόνες του παιχνιδιού” (work hard and play by the rules). Έμειναν στην εξουσία 12 χρόνια.
Άλλη χώρα, άλλες εποχές, άλλα διακυβεύματα. Είκοσι χρόνια αργότερα, στην Ευρώπη της δημοσιονομικής λιτότητας, και στην Ελλάδα των τριών μνημονίων, το ΠΑΣΟΚ, που σήμερα ξεκινά το δικό του συντακτικό συνέδριο, αγωνίζεται για την πολιτική του επιβίωση. Όχι, δεν του φταίνε τα σύμβολα. Το ΠΑΣΟΚ δεν έχει πια ακροατήριο. Οι δυνάμεις που το στήριξαν, τα μεσαία κοινωνικά στρώματα των περασμένων δεκαετιών, ασφυκτιούν μεταξύ Νέας Δημοκρατίας και ΣΥΡΙΖΑ. Άλλωστε οι κομματικοί σχηματισμοί εκφράζουν κοινωνικές συμμαχίες, και στην Ελλάδα του μνημονιακού διχασμού, ζωτικός χώρος για το ΠΑΣΟΚ δεν υπάρχει. Όχι μόνο γιατί σήκωσε το βάρος της προσφυγής στο ΔΝΤ, αλλά κυρίως γιατί δεν έχει καταφέρει να εκφέρει πολιτικό λόγο σύγχρονο, ανατρεπτικό, δημιουργικό, ριζοσπαστικό.Το κρίσιμο στοίχημα για το ΠΑΣΟΚ, και ευρύτερα για το χώρο της κεντροαριστεράς, δεν είναι η άμεση δημοσκοπική ή εκλογική ανάκαμψη, αλλά η δυνατότητα προσαρμογής στη νέα πραγματικότητα της σημερινής Ελλάδας. Σύμφωνοι, περιθώρια ελιγμών στη συντηρητική Ευρώπη δεν υπάρχουν, ούτε είναι λύση η επιστροφή στα θεωρητικά εργαλεία της κρατικίστικης Αριστεράς. Όμως η χώρα χρειάζεται ένα προοδευτικό φορέα, που καταλαβαίνει ότι η δημοκρατία μας και το πολιτικό σύστημα χρειάζονται βαθιές αλλαγές. Ότι πρέπει να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη σε θεσμούς όπως η δικαιοσύνη και η αστυνομία. Ότι ένα νέο παραγωγικό μοντέλο πρέπει να στοχεύει στη βιώσιμη ανάπτυξη και όχι να εξυπηρετεί συμφέροντα συλλογικοτήτων. Ότι μια χώρα δεν έχει μέλλον όταν εξάγει επιστήμονες και αδυνατεί να αφομοιώσει τους μετανάστες της…Δεν ξέρω αν ο Βενιζέλος εννοούσε πραγματικά αυτό που έλεγε, ότι ο επόμενος αρχηγός του ΠΑΣΟΚ θα είναι 30αρης. Στο χώρο της κεντροαριστεράς όμως, υπάρχει πολιτική ύλη από ανθρώπους που αντιλαμβάνονται ότι η χώρα έχει ανάγκη από μια νέα Πολιτική, όχι απλά νέες πολιτικές ή ανακάτεμα προσώπων. Και τότε θα καταφέρει να προσελκύσει αυτούς που δουλεύουν σκληρά, και παίζουν τίμια. Κι αυτοί είναι πλειοψηφία.