Είμαστε πλουσιότεροι από τους Γερμανούς; Πόσα ψέματα θα ακούσουμε ακόμη;

Γράφει ο Απόστολος Μαγγηριάδης

Οι “φτωχοί Γερμανοί” και τα ψέματα της στατιστικής. Είμαστε αλήθεια πλουσιότεροι από τους Γερμανούς;
Λένε ότι με τη στατιστική μπορείς να πεις τα μεγαλύτερα ψέματα. Αν είναι πράγματι έτσι, τότε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (EKT), κατασκεύασε ένα ακόμη επιχείρημα – με αμφισβητούμενες παραδοχές – στη ευρωπαϊκή κόντρα Βορρά-Νότου.
Στη μελέτη που παρουσίασε την προηγούμενη βδομάδα για το επίπεδο της ευημερίας των ευρωπαϊκών χωρών, ο ....
καθαρός μέσος πλούτος των γερμανικών νοικοκυριών φέρεται να είναι ο μισός του αντίστοιχου ελληνικού, το ένα τρίτο των ισπανικών και το ένα πέμπτο των κυπριακών! Η δημοσίευση αυτών των στοιχείων προκάλεσε άμεσες αντιδράσεις, με το Γερμανικό Τύπο να επισημαίνει ότι είναι ανεπίτρεπτο οι “φτωχοί” Γερμανοί να βάζουν πλάτη για να σώσουν τους “πλούσιους” Κύπριους, Έλληνες και Πορτογάλους.
Η έρευνα στηρίχτηκε στη μελέτη 62.000 νοικοκυριών στις χώρες της Eυρωζώνης, αλλά τα ευρήματά της αμφισβητήθηκαν από μερίδα του ευρωπαϊκού Τύπου, αφού τα στοιχεία αφορούν στα προ-κρίσης επίπεδα στις τιμές της αγοράς κατοικίας, δεν λαμβάνουν υπόψη τις διαφορές στα πρότυπα ιδιοκατοίκησης ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες και δεν ενσωματώνουν στοιχεία “κοινωνικής ευημερίας” του επιπέδου των υπηρεσιών, δηλαδή, που απολαμβάνουν οι κάτοικοι του Βορρά. Όταν, μάλιστα, το κριτήριο ευημερίας που χρησιμοποιήθηκε ήταν το ετήσιο εισόδημα και όχι η αξία της ακίνητης περιουσίας, προέκυψε ότι τα γερμανικά νοικοκυριά είναι τα πλουσιότερα στην Ευρώπη.
Τα ευρήματα αποδόμησε και ο οικονομολόγος Paul De Grauwe του LSE, αφού σε άρθρο που δημοσίευσε υποστήριξε ότι η έρευνα της ΕΚΤ συγκρίνει το διάμεσο και όχι το μέσο πλούτο (median και mean wealth οι αντίστοιχοι αγγλικοί όροι). Στην στατιστική, η διάμεσος ορίζεται ως η κεντρική τιμή αν διατάξουμε όλα τα δεδομένα σε αύξουσα σειρά (σαν να βάζουμε, δηλαδή, στη σειρά όλα τα εισοδήματα εκατομμυρίων ανθρώπων και να επιλέγουμε την κεντρική τιμή). Μια σύγκριση με το μέσο όρο (εκεί όπου η Γερμανία δεν είναι πια τελευταία) αναδεικνύει τις τεράστιες ανισορροπίες στην κατανομή του πλούτου, που δεν συναντάται σε καμία άλλη χώρα της Ευρωζώνης! Στη Γερμανία, δηλαδή, ο μέσος πλούτος των νοικοκυριών (mean household net wealth) είναι σχεδόν τέσσερις φορές μεγαλύτερος από το διάμεσο (median household net wealth), την ώρα που στις άλλες χώρες της Ευρωζώνης η διαφορά είναι ανάμεσα στο 1,5 με 2, στοιχείο που καταδεικνύει τις τεράστιες εισοδηματικές αλλά και κοινωνικές διαφοροποιήσεις στο εσωτερικό της χώρας, όπου πάντα σύμφωνα με τα στοιχεία του De Grauwe, το τοπ 20% της εισοδηματικής τάξης είχε σωρευτικά 149 φορές περισσότερο πλούτο από το αντίστοιχο χαμηλό 20%.
Προφανώς, η έρευνα της ΕΚΤ δεν αντανακλά την πραγματική εικόνα – αντίθετα διαμορφώνει μια στρεβλή αποτύπωση της ευημερίας στην Ευρώπη. Αν, όμως, αναρωτιόμαστε για το πόσο εύκολα κατασκευάζονται τα στερεότυπα στο δημόσιο διάλογο, δεν έχουμε παρά να κοιτάξουμε το εξώφυλλο του περιοδικού Spiegel που απεικονίζει έναν άνδρα επάνω σε γαϊδούρι κουβαλώντας καλάθια που ξεχειλίζουν από ευρώ, κρατώντας ταυτόχρονα μια ευρωπαϊκή ομπρέλα. Ο τίτλος του περιοδικού; «Το ψέμα της φτώχειας: Πώς οι ευρωπαϊκές χώρες που πλήττονται από την κρίση κρύβουν τον πλούτο τους».
Η πολιτική χρήση και αξιοποίηση αυτής της μελέτης στη Γερμανία αποδείχθηκε ατυχής. Κι αυτό γιατί φάνηκε πως το επιχείρημα του πλούσιου Νότου – φτωχού Βορρά, δεν βοηθάει πολιτικά τους Χριστιανοδημοκράτες, αντίθετα ενισχύει τους ευρωσκεπτικιστές. Γιαυτό και η Μέρκελ έσπευσε χθες να τα μαζέψει, χαρακτηρίζοντας την έρευνα παραμορφωμένη. Αποδεικνύεται πως το να παίζεις με τη στατιστική, είναι σαν να παίζεις με τη φωτιά.