Άλυτο το πρόβλημα του ισπανικού κράτους

Στο μάτι του κυκλώνα οι «σοσιαλιστές»

Τα αποτελέσματα των περιφερειακών εκλογών στη Χώρα των Βάσκων και τη Γαλικία δεν έλυσαν το χρόνιο, πλέον, πρόβλημα της πολιτικής αστάθειας στο ισπανικό κράτος. Οι σχετικές ελπίδες των συστημικών κύκλων εξανεμίστηκαν – μαζί με…
τις ψήφους του «σοσιαλιστικού» κόμματος (PSOE). Ίσως το μοναδικό φως που ακόμα τρεμοφέγγει για το καθεστώς της Μαδρίτης, ώστε να αποφευχθεί μια τρίτη εκλογική αναμέτρηση σε επίπεδο ισπανικού κράτους μέσα σε λιγότερο από ένα χρόνο, να είναι ακριβώς ο εμφύλιος σπαραγμός στο PSOE μετά την εκλογική ήττα της περασμένης Κυριακής!

Σήμερα είναι προγραμματισμένη η κρίσιμη συνεδρίαση της Ομοσπονδιακής Επιτροπής, του ανώτατου οργάνου του «σοσιαλιστικού» κόμματος (PSOE). Ή εν πάση περιπτώσει των υπολειμμάτων της, καθώς η πλειοψηφία των μελών της έχει παραιτηθεί για να εξαναγκάσει τον επικεφαλής του κόμματος, Πέδρο Σάντσεθ, να παραδώσει τα ηνία. Η εκλογική ήττα ήταν μόνο η αφορμή. Βασικά, του χρεώνουν την επιμονή του να μην παράσχει ανοχή σε μια κυβέρνηση μειοψηφίας της Δεξιάς υπό τον Ραχόι! Από την πλευρά του ο Σάντσεθ αρνείται να παραιτηθεί και σχεδιάζει έκτακτο συνέδριο: «Δεν θα επιτρέψω να έχει το PSOE την κατάληξη του ΠΑΣΟΚ» είναι το σύνθημά του!

Στο θυσιαστήριο ο Σάντσεθ;

Πράγματι, αυτό που ζητούν από τον Σάντσεθ το «σύστημα» της Μαδρίτης και οι «ευρωπαϊκοί κύκλοι» ισοδυναμεί με πολιτική αυτοκτονία. Το PSOE είναι ήδη βαριά λαβωμένο, όντας επί δεκαετίες ένας από τους δύο πυλώνες του ισπανικού πολιτικού συστήματος. Ενδεχόμενη στήριξη στον Ραχόι θα αποτελέσει την ταφόπλακα… Από την άλλη, ακριβώς επειδή θέλει να παραμείνει ως ένας από τους δύο βασικούς «εγγυητές» του παραπαίοντος ισπανικού κράτους, το PSOE αρνείται και την ανοχή, έστω, των καταλανικών και βασκικών αυτονομιστικών κομμάτων.

Κι έτσι το αδιέξοδο ολοκληρώνεται, αφού μια συνεργασία με τους Podemos (ακόμη κι αν την επέτρεπαν τα εκλογικά αποτελέσματα, πράγμα που δεν συνέβη) «σκοντάφτει» σε Καταλανούς, Βάσκους κ.ά. Διότι οι Podemos, επειδή βασίζονται στη συνεργασία με τμήματα των αυτονομιστικών κινημάτων σε κρίσιμες «επαρχίες», έχουν αναγνωρίσει το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση – πράγμα που ο Σάντσεθ δεν δέχεται καν να συζητήσει. Και πώς να τολμήσει όταν π.χ. ο πρώην πρωθυπουργός Φελίπε Γκονθάλεθ τον εγκαλεί για την εκλογική κατρακύλα στη Χώρα των Βάσκων, χτυπώντας του ότι «τέτοια αποτελέσματα δεν είχαμε ούτε όταν κάναμε ορισμένα πράγματα εκεί» (κι αυτό που υπονοεί είναι η δράση των παρακρατικών συμμοριών GAL, τις οποίες ίδρυσε ο ίδιος και διεξήγαγαν επί χρόνια βρώμικο πόλεμο εναντίον της Πατριωτικής Αριστεράς, «εξαφανίζοντας» στελέχη της!).

Και γιατί όχι ο Ραχόι;
Υπάρχει όμως κάτι που λησμονούν να αναρωτηθούν όσοι (ανάμεσά τους και οι δεινόσαυροι του PSOE) περιμένουν από τον Σάντσεθ να αυτοκτονήσει: Και γιατί να μην αυτοκτονήσει ο… Ραχόι; Δεδομένου ότι μια απόσυρση του Ραχόι θα διευκόλυνε το σχηματισμό κυβέρνησης με τη στήριξη όλων των «συστημικών», είναι ένα ερώτημα-ταμπού που τριβελίζει τα μυαλά πολλών. Αλλά κανείς δεν τολμά να το εκστομίσει! Μόνο ο επικεφαλής των Ciudadanos Άλμπερτ Ριβέρα, που αποτελούσε μέχρι πρόσφατα την ελπίδα του συστήματος και «σπρώχτηκε» με κάθε τρόπο, το έθεσε ως όρο για να στηρίξει το δεξιό Λαϊκό Κόμμα – και έκτοτε… χάθηκε.

Είναι πράγματι εντυπωσιακή η αμέριστη κατανόηση που συναντά ο «υπηρεσιακός» δεξιός πρωθυπουργός Ραχόι. Τον στηρίζει σύμπαν το κατεστημένο: οι τραπεζίτες, οι βιομήχανοι, το Παλάτι, οι Βρυξέλλες, τα ΜΜΕ… ακόμη και το Βερολίνο που, περιέργως, δεν ενοχλείται διόλου από τις αλλεπάλληλες εκλογές. Μια εξήγηση ίσως είναι ότι για την ώρα (και δεδομένης της σχετικής αποτυχίας του Ριβέρα) τον θεωρούν αναντικατάστατο. Ή ξέρει πολλά και αρνείται να αποσυρθεί αν δεν υπάρξουν ικανοποιητικές εγγυήσεις για την ασυλία του – πράγμα δύσκολο αφού ο στενός του κύκλος είναι βουτηγμένος μέχρι το λαιμό στα τραπεζικά και οικονομικά σκάνδαλα και οι περισσότεροι συνεργάτες του είναι ήδη υπόδικοι…

Ο φρανκισμός και η… ιστορική του συνέχεια
Υπάρχει όμως κι άλλη μια εξήγηση, συμπληρωματική: ο βαθιά αντιδραστικός χαρακτήρας των διαπλεκόμενων δυναμικών κέντρων του ισπανικού κράτους, που δεν «αντέχουν» την παραμικρή αλλαγή σε όσα κέρδισαν επί Φράνκο. Ένα χαρακτηριστικό (και ανατριχιαστικό) παράδειγμα ήταν η ερώτηση που απηύθυνε πρόσφατα στον Πάμπλο Ιγκλέσιας ο Αντόν Κόστας, που θεωρείται άτυπος εκπρόσωπος του τραπεζικού και επιχειρηματικού κόσμου: «Εσείς προσωπικά, πιστεύετε στην ατομική ιδιοκτησία, στο ταλέντο, στην αξία και στον Κύριο;». Ο προσδιορισμός «ανατριχιαστικό» δικαιολογείται αν γνωρίζει κανείς το σύνθημα του Φράνκο το 1936: «Για την υπεράσπιση του Κυρίου, της κατεστημένης τάξης, που εδράζεται στην αξία και το ταλέντο των κυβερνώντων, και της ατομικής ιδιοκτησίας». Ογδόντα χρόνια αργότερα, το μόνο που έχει αλλάξει στα μυαλά του βαθέος κράτους είναι… η σειρά: ο Θεός βρέθηκε από την πρώτη στην τελευταία θέση του τετράπτυχου!

Είναι αυτός ο βαθιά αντιδραστικός χαρακτήρας του κατεστημένου της Μαδρίτης που έχει μετατρέψει το ισπανικό κράτος σε μια αποπνικτική και διεφθαρμένη φυλακή εθνών και διαρκώς φτωχοποιούμενων λαϊκών στρωμάτων. Η ταχύτατη προσαρμογή των Podemos εντός των ορίων αυτού του συστήματος όχι μόνο δεν το σώζει, αλλά παρατείνει το αδιέξοδο. Πέρα από το γεγονός ότι ο κυβερνητισμός και η «υπευθυνοποίηση» θρυμμάτισαν την ορμή, την ελκυστικότητα αλλά και την ενότητα των Podemos, δεν έφεραν ούτε καν τα προσδοκώμενα εκλογικά αποτελέσματα. Είναι αμφίβολο ότι αυτό που δεν συνέβη πριν 9 και 4 μήνες θα συμβεί σε μια πιθανή νέα εκλογική αναμέτρηση. Τουλάχιστον όχι όσο επιχειρείται να κρυφτεί κάτω από το φθαρμένο χαλί του ισπανικού κράτους τόσο το εθνικό όσο και το κοινωνικό ζήτημα, που πλέκονται αξεδιάλυτα και δεν μπορούν να καταπνιγούν – ούτε με καταστολή, ούτε με πολιτικάντικους χειρισμούς.