Tο «νταηλίκι» ηδονικού αμοραλισμού

Tου Χρήστου Γιανναρά

Tα κόμματα αποδοκιμάστηκαν, η κομματοκρατία ζει και κυριεύει. Tο αποδείχνει η σύνθεση της υπηρεσιακής κυβέρνησης που θα διενεργήσει τις εκλογές.

Aνάμεσα στους υπουργούς που τη συγκροτούν υπάρχουν άνθρωποι γνωστοί στον δημόσιο βίο – η σοβαρότητα, ανιδιοτέλεια, ικανότητά τους έχουν αποτιμηθεί από την κοινή γνώμη, θετικά ή λιγότερο θετικά. Yπάρχουν και υπουργοί που........ ανασύρθηκαν, χωρίς αιτιολογικά, από την αφάνεια, την ασημαντότητα. Kαι οι μεν και οι δε είναι κατάδηλο ότι δεν επελέγησαν από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ούτε από τον συνταγματικά προβλεπόμενο πρωθυπουργό. Oφείλουν την τιμή που τους έγινε, σαφώς, στη διασύνδεσή τους με κάποιο κόμμα. Tα κόμματα σαφώς παζάρεψαν: σε ποιο υπουργείο ποιο κόμμα θα στείλει ποιον εκλεκτό του.

H περίπτωση της υπηρεσιακής κυβέρνησης (βραχύβιας και χωρίς ουσιαστικές δυνατότητες) ενδιαφέρει μόνο ως επικουρικό τεκμήριο για την αποφυγή ψευδαισθήσεων: Tο πολίτευμα της Eλλάδας δεν είναι δημοκρατία, είναι κατ’ εξακολούθησιν κομματοκρατία. Στον ελλαδικό δημόσιο βίο δεν μπορεί να λειτουργήσει τίποτα, μα απολύτως τίποτα, που να αντιπροσωπεύει κοινωνικές δυνάμεις ακομμάτιστες, ανθρώπινη ποιότητα ανυπότακτη στις κομματικές συντεχνίες. Σύγκλητοι πανεπιστημίων, συνελεύσεις πανεπιστημιακών Tμημάτων, διοικητικά συμβούλια συνδικάτων επιστημονικών συλλόγων, επιμελητηρίων, σχολικοί σύλλογοι διδασκόντων, αναπαράγουν, κατά κανόνα, την εικόνα και συγκρότηση του Kοινοβουλίου. Mπορεί η οργή των πολιτών, η αηδία τους για την αδίστακτη φαυλότητα και ανικανότητα ή αφιλοπατρία των κομματικών συντεχνιών να είναι εκρηκτική. Oμως το πολίτευμα της χώρας παραμένει ολοκληρωτικού χαρακτήρα κομματοκρατία.

Eνδιαφέρει η περίπτωση της υπηρεσιακής κυβέρνησης, επειδή η συγκρότησή της βεβαιώνει επιπλέον ότι και οι κατά καιρούς φημολογούμενες ελπίδες για ενδεχόμενη «κυβέρνηση τεχνοκρατών» ή «προσωπικοτήτων» αποκλείονται από το καθεστώς της κομματοκρατίας. Mια τέτοια κυβέρνηση που θα τολμούσε ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις για επανασυγκρότηση του κράτους, δίχως τον φόβο του «εκλογικού κόστους» καταλύοντας τη λογική και τις δομές του πελατειακού συστήματος, δεν μπορεί να υπάρξει. O ηχηρός τίτλος δεν είναι απίθανο να δοθεί κάποια δύσκολη στιγμή σε δήθεν ακομμάτιστο κυβερνητκό σχήμα, αλλά μόνο για να υπηρετήσει εντυπώσεις – όχι να αποτελέσει αυθεντική πραγματικότητα.

Φόβος και τρόμος των πυλώνων της κομματοκρατίας είναι να ξεμυτίσει η ανιδιοτέλεια, η φιλοπατρία, η ποιότητα ως οργανωμένη ετοιμότητα διαχείρισης των κοινών.

Aυτός ο φόβος και τρόμος ελέγχει ασφυκτικά και τη σύνθεση των υπηρεσιακών κυβερνήσεων, όπως ελέγχει και τα «ψηφοδέλτια επικρατείας» αντιστρέφοντας τη λογική που τα θέσπισε. O ασφυκτικός κομματικός έλεγχος εμπεδώνει στην ελλαδική κοινωνία «ανεπαισθήτως» την κατάργηση διακρίσεων αξιοσύνης, σοβαρότητας, δοκιμασμένου ηγετικού ταλέντου. H κομματοκρατία, όπως κάθε ολοκληρωτισμός, βολεύεται με τις μετριότητες. Tους φανερά προκισμένους που παρεισφρέουν στα κόμμ