H επιστροφή του "Τhe Newsroom"

Δεν υπήρξε πέρυσι πιο διασκεδαστική και πιο έξυπνη σειρά από το «The Newsroom», ο πρώτος κύκλος του οποίου παίχτηκε στην Αμερική ένα καλοκαίρι πριν και μεταδόθηκε τον περασμένο χειμώνα κάθε Δευτέρα από τη Nova. Το ξεκίνημα του δεύτερου κύκλου της σειράς είναι από τα μεγάλα τηλεοπτικά γεγονότα της χρονιάς. Πρέπει να σας πω ότι δε μου αρέσουν ιδιαίτερα ταινίες και τηλεοπτικές σειρές που έχουν ήρωες δημοσιογράφους – ούτε καν αυτές που βασίζονται σε αληθινές ιστορίες. Ο βασικός λόγος είναι ότι δε βρίσκω τίποτα το ιδιαιτέρως ηρωικό στο επάγγελμα – νομίζω ότι αληθινούς ηρωϊσμούς κάνουν πολλοί άλλοι. Ειδικά οι δημοσιογράφοι των Newsroom, δηλαδή αυτοί που κατά κανόνα προετοιμάζουν δελτία ειδήσεων, δε μου έμοιαζαν ποτέ ιδιαίτερα συναρπαστικές περιπτώσεις - όποια κι αν ήταν τα κατορθώματα τους. Αλλά το συγκεκριμένο σήριαλ είναι καταπληκτικό, ίσως γιατί με ένα μοναδικά ειρωνικό τρόπο αναδεικνύει τη μοντέρνα δημοσιογραφία ως πρόβλημα. Και μαζί της όλα τα παρελκόμενα: από το λαϊκισμό των social media, μέχρι τα περιοδικά του life style - ο καλός μύλος της δεικτικής ειρωνείας όλα τα αλέθει. Αυτή η ειρωνεία χρησιμοποιείται και στην κατασκευή των χαρακτήρων: υπάρχουν δημοσιογράφοι με άποψη κι άλλοι που απλώς διεκπεραιώνουν, κουρασμένα παλληκάρια και αριβίστες, ωραίες γκόμενες που όμως ξέρουν από οικονομία και τυπάδες που πίσω από το δυναμικό τους προφίλ κρύβουν ένα τίποτα. Υπάρχουν αληθινοί μάγκες, αλλά και ψεύτες, έντιμοι φοβητσιάρηδες αλλά και κουφάλες δημοσιογράφοι.   Ο δημιουργός της σειράς, ο ευφυής Ααρον Σόρκιν μας έχει δώσει ήδη πριν χρόνια τη «Δυτική Πτέρυγα». Αν τότε η ιδέα του ήταν να αναδείξει ανθρώπινες ιστορίες πίσω από πολιτικές ίντριγκες, τώρα τόλμησε κάτι άλλο: να κάνει ένα από καθέδρας μάθημα για το πώς έπρεπε να είναι ένα ειδησεογραφικό δελτίο ειδήσεων σε μια χώρα, όπως οι ΗΠΑ, που καυχιέται για την ελευθερία στην έκφραση, το δικαίωμα στη γνώση και τον επαγγελματισμό στην παραγωγή. Ο Σόρκιν παίρνει κάποιες αληθινές ιστορίες, (από τη δολοφονία του Μπιν Λάντεν μέχρι την εκλογική έκρηξη του Tea party και την οικολογική καταστροφή του κόλπου του Μεξικού), και δείχνει πως κατά τη γνώμη του θα έπρεπε να τις αντιμετωπίζει ένα τηλεοπτικό δίκτυο. Η σειρά ξεκινά όταν οι επιτελικοί του δικτύου, (και όχι οι χρηματοδότες του), αποφασίζουν τη στροφή στην παραγωγή ενός δελτίου ειδήσεων, όπου το βασικό θα είναι η ανάδειξη της είδησης και η ανάλυσή της από ειδικούς, και όχι ο κανιβαλισμός της από λογιών λογιών τηλεμαϊντανούς. Σε αυτό το δελτίο, τα θέματα αξιολογούνται σε σοβαρά και ανύπαρκτα με βάση τη σημασία τους και όχι το θόρυβο που τα συνοδεύει, το μεγάλο είναι πάντα σημαντικότερο από το μικρό, το πολιτικό είναι άξιο προσοχής πιο πολύ από το κοινωνικό, το life style αντιμετωπίζεται περίπου ως κατάρα ακόμα κι αν αφορά σκαμπρόζικες ειδήσεις όπως τα πικάντικα dm ενός γερουσιαστή στο τουίτερ. Με άλλα λόγια το τηλεοπτικό δελτίο του «The Newsroom» το κάνουν δημοσιογράφοι που ρωτάνε στοχευόμενα, είναι ένα δελτίο που βασίζεται στο «ξετίναγμα» και όχι στο «γλείψιμο» του καλεσμένου, προσφέρει συμπεράσματα και όχι εικόνες, αφορά ψηφοφόρους και όχι απλούς τηλεθεατές, που περνούν την ώρα τους κάνοντας ζάπινγκ. Ο Σόρκιν δήλωσε ότι «κατασκεύασε τηλεοπτικά το δελτίο που δεν υπάρχει, ενώ είναι απαραίτητο να υπάρξει» κι αυτό σκανδάλισε αμέσως τον αμερικάνικο δημοσιογραφικό πληθυσμό και όχι μόνο. Δυο τουλάχιστον παρουσιαστές ειδήσεων, ο Τζακ Τάπερ και ο Ντέιβ Μάρας επιτέθηκαν στον Σόρκιν κατηγορώντας τον για μεσσιανισμό (αφού μιλάει «για την ανάγκη ενός υπερευαίσθητου άνκορμεν που θ’ αλλάξει τον κόσμο»), άγνοια του τι είναι ένα δελτίο («η αλήθεια δεν υπάρχει στα newsroom, αλλά στο δρόμο» λεει ο Μάρας), ακόμα και για ρατσιστική αντιμετώπιση του ίδιου του κοινού – αυτό το τελευταίο οφείλεται στη δαιμονοποίηση μιας ατάκας ενός πρωταγωνιστή που λέει ότι «δεν τον ενδιαφέρει ένα δελτίο για ηλίθιους, αλλά ένα δελτίο για ψηφοφόρους». Η αλήθεια είναι πως κάποιες από τις επικρίσεις υπήρξαν σωστές: δεν μπορεί π.χ να προσλαμβάνεται ως ανταποκριτής ενός αμερικάνικου δελτίου ειδήσεων από την πλατεία Ταχίρ ένας πιτσιρίκος μπλόγκερ γιατί θα κινδυνεύσει άμεσα η ζωή του. Δε γίνεται επίσης «πηγή πληροφόρησης» για το πετρελαϊκό ατύχημα στον κόλπο του Μεξικού, να είναι ένας μηχανικός πρώην συγκάτοικος ενός παραγωγού – προφανώς η ενημέρωση πρέπει να γίνει από κάποιους περισσότερο εμπλεκόμενους. Όμως σε γενικές γραμμές το επικριτικό σχόλιο του Σόρκιν είναι δίκαιο: τα δελτία (όχι μόνο στις ΗΠΑ αλλά και σε ολόκληρο τον δυτικό και πολιτισμένο κόσμο) έχουν σταματήσει να είναι αναλυτικά, έχουν μετατραπεί σε σόου, μπερδεύουν την είδηση αντί να την εξηγούν, φλυαρούν αντί να εστιάζουν και χτίζονται με βάση το πώς θα τραβήξουν το ενδιαφέρον του κοινού τρομάζοντας το, ώστε αργότερα να το εφησυχάσουν.  Αυτή τους η λειτουργία δεν είναι δημοσιογραφική, αλλά ακολουθεί τους κανόνες των σήριαλ: τα δελτία ανακυκλώνουν τους ίδιους πάντα ειδικούς, ποντάρουν σε ντελάληδες, παίζουν με την απογοήτευση ή τον τρόμο των ανθρώπων, δεν μπορούν να ξεφύγουν από την υποψία μιας διαρκούς συναλλαγής με την όποια εξουσία. Ο κόσμος, λέει ο Σόρκιν, δεν χρειάζεται να παρακολουθεί στα δελτία ρήτορες, αλλά δημοσιογράφους που εξηγούν το πώς και το γιατί. Η σειρά ασκεί μια κριτική σκληρή και μεροληπτική ίσως, αλλά βάζει τον κόσμο σε πειρασμό για συγκρίσεις. Αυτές οι συγκρίσεις, σχεδόν πάντα φέρνουν αλλαγές. Όχι στις σειρές, αλλά στην πραγματικότητα που αυτές επικριτικά σχολιάζουν.Στον πρώτο κύκλο του The Newsroom τα γεγονότα που έγιναν αντικείμενο του δελτίου ήταν αρκετά σημαντικά – στο δεύτερο το δελτίου του Σόρκιν αναμένεται να καταπιαστεί με ακόμα πιο σκληρά θέματα. Υπάρχουν ως τέτοια η περικύκλωση της Γουόλ Στρίτ, οι αμερικάνικες εκλογές, οι σφαγές στο Ντένβερ και στο Κολοράντο, η επέμβαση στη Λιβύη, το παζάρι του Ομπάμα με τη Γερουσία και τη Βουλή για τα φορολογικά, η ευρωπαϊκή οικονομική κρίση από τα μάτια των Αμερικάνων: να δούμε που θα στοχεύσει και τι ακριβώς θα ειρωνευτεί ο δαιμόνιος παραγωγός. Οσο κι αν κριτικοί και άνκορμεν επιτέθηκαν στο Σόρκιν ένα μεγάλο μέρος του κοινού περιμένει να δει πως κατά τον ίδιο θα πρεπε πολλά από αυτά να καλυφθούν με ένα άλλο δημοσιογραφικό τρόπο. Κι αυτό, σίγουρα, είναι ένα κοινό ψηφοφόρων κι όχι ηλίθιων…