Εφημερίδες: Η λύση στο περιεχόμενο

Το 1ο ετήσιο συνέδριο της ΕΙΗΕΑ με τίτλο «Εφημερίδες 2024» αποτέλεσε εξαιρετική ευκαιρία να αναδειχθούν τα προβλήματα, οι προκλήσεις και οι ευκαιρίες που έχουν να αντιμετωπίσουν σήμερα οι εφημερίδες, στο πολυσύνθετο ψηφιακό περιβάλλον. Η σχετική έρευνα της Focus Bari δε, έδωσε και τα αναγκαία ερεθίσματα για περαιτέρω προβληματισμούς.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, οι συνολικές πωλήσεις των εφημερίδων σε αριθμό φύλλων μειώθηκαν

κατά 50% στα τέλη του 2021 σε σχέση με το 2016, αφού τα 71,6 εκατ. φύλλα που πωλήθηκαν το 2016 μειώθηκαν στα 36,5 εκατ. φύλλα το 2021. Κυκλοφοριακή πτώση είχαν το ίδιο διάστημα και τα περιοδικά, μικρότερη όμως σε σχέση με την αντίστοιχη των εφημερίδων, ενώ το 2021 φαίνεται να έχουν μια οριακή άνοδο που προσεγγίζει το 3%. Τα αίτια της πτώσης των εφημερίδων είναι λίγο πολύ γνωστά, ωστόσο μια ματιά στους αριθμούς και την εξέλιξή τους έχει πάντα ενδιαφέρον.

Σύμφωνα λοιπόν με τα στοιχεία της Focus Bari, η χρήση του διαδικτύου έχει πλέον φτάσει στο 95% επί του συνολικού πληθυσμού της χώρας, τάση που ενισχύθηκε τα χρόνια της πανδημίας, όταν η διείσδυσή του κάλυψε και την πλειονότητα του ηλικιακού group 65-74 ετών. Μια τάση βέβαια που είναι παγκόσμια και όχι μόνο ελληνική. Αυτό από μόνο του δείχνει γιατί οι εφημερίδες έχασαν φύλλα, αφού οι πολίτες πλέον στρέφονται στην ενημέρωση μέσα από τα ειδησεογραφικά sites, τα οποία παρέχουν δωρεάν ενημέρωση – αλλά και σε real time, ένα χαρακτηριστικό που πλέον εθίζει ολοένα και περισσότερο τους αναγνώστες να το αναζητούν. Τίποτα το καινούργιο μέχρι εδώ.

Από την άλλη πλευρά ωστόσο, οι εφημερίδες διατηρούν σταθερά τα τελευταία 15 χρόνια την δεύτερη θέση σε θέματα εγκυρότητας και επαγγελματισμού, πίσω από το ραδιόφωνο, αλλά με τη διαφορά μεταξύ τους να παραμένει μικρή. Την ίδια στιγμή βέβαια, οι αναγνώστες θεωρούν ότι οι εφημερίδες θα πρέπει να κάνουν τολμηρά βήματα ανανέωσης και εκσυγχρονισμού, ώστε να παραμείνουν ανταγωνιστικές ως μέσο ενημέρωσης.

Και κάπου εδώ εμφανίζεται ένα παράδοξο το οποίο αναδεικνύει ότι η δυναμική των παραδοσιακών εφημερίδων παραμένει ισχυρή: Από τη μια πλευρά οι πολίτες προτιμούν το διαδίκτυο για την ενημέρωσή τους, από την άλλη όμως, τα sites που προτιμούν για να ενημερωθούν είναι τα sites… των παραδοσιακών εφημερίδων. Πρόκειται για ένα στοιχείο που αν μη τι άλλο φωτίζει κάποια χαρακτηριστικά τους στα οποία οι τελευταίες μπορούν και πρέπει να επενδύσουν.

Ένα ακόμα εύρημα αξίζει να προβληματίσει θετικά: Η έντυπη μορφή των εφημερίδων είναι εκείνη που διατηρεί την εστιασμένη προσοχή του αναγνώστη για πάνω από 45 λεπτά ανά «συνεδρία», όταν ο μέσος όρος παραμονής σε ένα site δεν ξεπερνά τα 2,5 λεπτά. Η διαφορά είναι πραγματικά χαώδης και αξίζει να μελετηθούν οι λόγοι στους οποίους αυτή οφείλεται.

Σε κάθε περίπτωση, αυτό που έγινε ξεκάθαρο στο συγκεκριμένο συνέδριο είναι ότι εφαλτήριο για την ανάκαμψη των εφημερίδων μπορεί να αποτελέσει μόνο η ποιότητα του περιεχομένου τους, το οποίο περιλαμβάνει – ή πρέπει να περιλαμβάνει – πρωτογενές ρεπορτάζ, τεκμηριωμένες αναλύσεις, ενυπόγραφα άρθρα γνώμης από επώνυμες υπογραφές, αλλά και πρωτότυπες δημοσιογραφικές έρευνες. Όλα αυτά τα στοιχεία έχουν έναν κοινό παρανομαστή: Τον άνθρωπο. Είναι δηλαδή παράμετροι που συνδέονται με το ανθρώπινο δυναμικό των εφημερίδων, στο οποίο οφείλει να επενδύσει κάθε εκδοτική επιχείρηση. Γιατί έχει αποδειχθεί πως ένα ενδιαφέρον θέμα σε μια εφημερίδα μπορεί να αποσπάσει την προσοχή του αναγνώστη, ακόμα και εκείνου που είναι εθισμένος στην ηλεκτρονική ενημέρωση. Από εδώ λοιπόν πρέπει να ξεκινήσει η αντεπίθεση των εφημερίδων. Μένει να δούμε εάν το μήνυμα ελήφθη, αλλά και αν είναι αρκετό…