Τα πρώτα του λογάκια

Στην αρχή είναι ένα διστακτικό μα- που σε λίγες εβδομάδες γίνεται μα-μά και σας κάνει να πετάτε στα ουράνια. Τα πρώτα του λόγια, όμως, θέλουν χρόνο, υπομονή και κυρίως… τρόπο.
Η Dr. Sally Ward δεν είναι μια συνηθισμένη καθηγήτρια λογοθεραπείας. Από τις πιο διάσημες στον τομέα της, έχει περάσει πολλά χρόνια μελετώντας τα προβλήματα λόγου που εμφανίζονται στα παιδιά. «Το παράδοξο είναι ότι τα περισσότερα θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί αν υπήρχε διαφορετική αντιμετώπιση στα πρώτα στάδια». Αυτός είναι ο λόγος που μαζί με τη συνάδελφό της, Deirdre Birkett, δημιούργησε πριν από μια δεκαετία το πρόγραμμα BabyΤalk που θεωρείται αυθεντία στην εκμάθηση γλώσσας.
«Είναι απίστευτο πόση γνώση μπορεί να συσσωρεύσει μισή ώρα κάθε μέρα δίπλα σε ένα μωρό 10 μηνών. Φανταστείτε ότι το μυαλό του λειτουργεί όπως ένας υπολογιστής που καταγράφει και ταξινομεί δεκάδες λέξεις. Η διαδικασία γίνεται με εξαιρετική λεπτομέρεια και απατείται πολλή προσπάθεια για να καταφέρει να συνδυάσει τα γράμματα με τις συλλαβές και, στη συνέχεια, τις λέξεις. Και όταν πια βρει ποια λέξη αντιστοιχεί σε ποια έννοια αρχίζει, η επεξεργασία για να τις βάλει στη σωστή σειρά σαν τα κομμάτια ενός παζλ. Είναι λογικό, λοιπόν, όλη αυτή η διεργασία να θέλει χρόνο». Ένας λόγος παραπάνω που η βοήθεια της μαμάς (και όχι μόνο) είναι καθοριστική. «Στην πραγματικότητα», συνεχίζει η Dr. Ward, «είστε σαν το βιβλιοθηκάριο που κάθε μέρα τροφοδοτεί το σύστημα με νέες λέξεις. Και επειδή υπάρχει αίσθηση εμπιστοσύνης, το μωρό απορροφά καθετί που λέτε με το πάθος εξερευνητή που αντικρίζει πρώτη φορά τη γη της επαγγελίας μετά από πολλές μέρες περιπλάνησης στον ωκεανό…».
Σε ποια ηλικία ξεκινούν τα πρώτα λόγια
Στην πραγματικότητα, πρόκειται για ένα μύθο που έχει ταλαιπωρήσει γενιές και γενιές. «Η αλήθεια είναι», εξηγεί η Dr. Ward, «ότι δεν υπάρχει συγκεκριμένη ηλικία. Υπάρχει ένα στάδιο -γύρω στο τέλος του πρώτου χρόνου- που αρχίζει η διαδικασία ωριμότητας του εγκεφάλου για τη λήψη των συγκεκριμένων πληροφοριών, αλλά το πότε θα γίνει η επεξεργασία από το μωρό και πότε θα τελειώσει η προσπάθεια και θα μπορεί να λέει καθαρά τις λέξεις εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Που σημαίνει ότι το πρώτο που πρέπει να κάνετε είναι να ξεχάσετε το χρόνο: το μωρό θα μιλήσει όταν θα θέλει να μιλήσει. Για την ακρίβεια, όταν θα είναι έτοιμο και θα έχει ολοκληρώσει τη δουλειά του. Εσείς το μόνο που χρειάζεται είναι να είστε δίπλα του κάθε μέρα και να το ενθαρρύνετε». Το ίδιο ισχύει και για τον αριθμό των λέξεων και τις προτάσεις. Μπορεί να παραμείνει μεγάλο χρονικό διάστημα στο μα-μά και ένα πρωί να μιλάει ολοκληρωμένα ή, αντίθετα, να λέει πολλές λέξεις αλλά να δυσκολεύεται να τις βάλει στη σειρά. «Η γλώσσα», υποστηρίζει η Dr. Ward, «είναι ψυχολογία και το μωρό σας θα μάθει να μιλάει σωστά όταν θα νιώσει ασφαλές. Όταν θα καταλάβει ότι τα λάθη του είναι αυτά που το οδηγούν στο σωστό…».
Πώς μπορείτε να το ενθαρρύνετε
Μην το πιέζετε
Οι λέξεις δεν είναι καταναγκασμός ή άθλημα για να σπάσει το ρεκόρ. Χρειάζονται χρόνο να μπουν στη σειρά και η διαδρομή απαιτεί όλη την προσπάθειά του. Όταν φοβάται την απόρριψή σας (στο μυαλό του, όταν θυμώνετε για τις λάθος λέξεις που λέει, πιστεύει ότι θυμώνετε γιατί δεν αξίζει την αγάπη σας) μπλοκάρει όλο το σύστημα. Είναι σαν τις πανελλήνιες, που το άγχος της αποτυχίας κλείνει το δρόμο στο μυαλό. Αποφύγετε, λοιπόν, να φωνάζετε, να θυμώνετε ή να γελάτε με τα λάθη του -ακόμα και αν το κάνετε για καλό. Σε αυτή την περίπτωση, νιώθει αδύναμο να ολοκληρώσει την προσπάθεια, υιοθετεί το ρόλο του μωρού που πρέπει να κάνει τους άλλους να γελούν για να το προσέξουν και εγκαταλείπει τον αγώνα.
Μιλήστε του όπως θα μιλούσατε σε έναν ενήλικα
Οι παιδικές λέξεις είναι χαριτωμένες για μας που περιμένουμε το μωρό για να ξαναγίνουμε παιδιά, αλλά για τα μωρά είναι σαν να βρίσκουν ένα σκοινί με τη γλώσσα και μετά να το ξαναχάνουν. Το μυαλό τους λειτουργεί κατατάσσοντας τις λέξεις με τα αντικείμενα. Όταν μάθουν ότι το φαγητό λέγεται -μαμ, είναι δύσκολο μετά να ξαναμπούν στη διαδικασία να ταυτίσουν το φαγητό με τη λέξη φαγητό. Είναι σημαντικό, λοιπόν, να μιλάτε καθαρά, όπως θα μιλούσατε με κάποιο φίλο σας ή τον άντρα σας. Με ολόκληρες λέξεις, ακόμα και αν είναι δύσκολες για την ηλικία του. Στην αρχή θα καταγράψει τον ήχο και σιγά-σιγά, με την επανάληψη, θα συνδέσει τα κομμάτια μεταξύ τους.
Μην το αφήνετε έξω από την επικοινωνία σας με τους άλλους
Το γεγονός ότι είναι μωρό δεν σημαίνει ότι δεν καταλαβαίνει τι γίνεται γύρω του. Δυο άνθρωποι, λοιπόν, που μιλούν σε ένα χώρο μεταξύ τους ανταλλάσσουν βλέμματα και κινήσεις του σώματος και το αποκλείουν από την επαφή τους στα μάτια του είναι σαν να το απορρίπτουν γιατί δεν το αγαπούν. Με αποτέλεσμα να κλείνεται στον εαυτό του και να αδιαφορεί για τις λέξεις και το νόημά τους. Ο καλύτερος τρόπος σε μια συζήτηση είναι να του δίνετε ερεθίσματα που μπορεί να προκαλέσουν το μυαλό του να αντιδράσει. Αν, για παράδειγμα, μιλάτε για το φαγητό της επόμενης με τη μητέρα σας, μπορείτε να του πείτε: «κοίτα μια ντομάτα. Θέλεις να φτιάξουμε αύριο κάτι με την ντομάτα;». Στο μυαλό του καταγράφτηκε η επικοινωνία και μπορεί να μην απαντήσει, αλλά ξέρει ότι συμμετέχει σε κάτι που το αφορά.
Μην διορθώνετε τις λάθος λέξεις
Η αλήθεια είναι ότι η διόρθωση είναι βασικός μηχανισμός για την εκπαίδευση, αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση η καλύτερη λύση είναι η επανάληψη. Όταν λέει τα-πέ-ζι, αποφύγετε να του πείτε: «κάνεις λάθος, το σωστό είναι τραπέζι». Αντίθετα, μπορείτε να το ρωτήσετε: «μήπως εννοείς το τραπέζι; Θέλεις να σε βοηθήσω να πάρεις κάτι από το τραπέζι;». Αυτό που χρειάζεται είναι να νιώθει ότι συμμετέχετε σε ένα διάλογο και όχι ότι προσπαθείτε να το διορθώσετε επιβάλλοντας ποινές.
Δημιουργήστε ένα περιβάλλον που να ξυπνά την περιέργειά του
Το μωρό σας χρειάζεται καθημερινά ερεθίσματα που να προκαλούν το ενδιαφέρον του. Τα πρώτα βιβλία είναι βασικό βοήθημα, αλλά όχι το μόνο: υπάρχει και το κουτί με την κρέμα (θα μπορούσατε να του πείτε: «για να δούμε τι γράφει το κουτί»), οι πινακίδες στο δρόμο, οι λέξεις στην εφημερίδα, τα μηνύματα στο ψυγείο. Ο πιο σημαντικός παράγοντας, όμως, είναι το παιχνίδι. Όχι μόνο γιατί νιώθει καλά, αλλά και γιατί το βοηθάει να βάλει μια τάξη στο μυαλό του. Μπορείτε, για παράδειγμα, να πάρετε μια αλφαβήτα με μαγνητικά γράμματα και να φτιάχνετε λέξεις ή κάρτες που έχουν από τη μια πλευρά σχήματα και την άλλη λέξεις. Όλα αυτά σαν μέρος παιχνιδιού και όχι σαν τρόπαιο που πρέπει να κατακτήσει.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ BabyΤalk
Το πρόγραμμα της Dr. Sally Ward ξεκίνησε πριν δέκα χρόνια στη Μεγάλη Βρετανία, με συμμετοχή 100 μωρών 10 μηνών με προβλήματα ομιλίας. Χωρίστηκαν σε δυο ομάδες, που η μία συνέχισε το BabyΤalk και η άλλη όχι. Τέσσερις μήνες μετά, τα μωρά του BabyΤalk είχαν πιο γρήγορη εξέλιξη, ξεπερνώντας ακόμα και σοβαρά προβλήματα. Η παρακολούθηση συνεχίστηκε τρία χρόνια με την ίδια επιτυχία και όταν τα παιδιά είχαν φτάσει στην ηλικία των 7 χρόνων προσελήφθησαν δύο λογοθεραπευτές να κάνουν την αξιολόγηση. Οι ερευνητές αποσιώπησαν συνειδητά ποια παιδιά ανήκαν στην ομάδα του BabyΤalk και ποια όχι.
Το αποτέλεσμα ήταν ότι τα παιδιά του BabyΤalk ήταν ένα χρόνο και τρεις μήνες πιο μπροστά στην ανάπτυξη του λόγου από τα υπόλοιπα, είχαν υψηλότερο δείκτη συναισθηματικής νοημοσύνης και μεγαλύτερη ικανότητα προσαρμογής σε ένα νέο περιβάλλον. Αυτός ήταν και ο λόγος που οδήγησε στην έκδοση του βιβλίου Βabytalk (Arrow), που έχει γίνει ήδη μπεστ σέλλερ. «Το σημαντικό», υποστηρίζει η Dr. Ward, «ήταν ότι όλοι όσοι ασχολούνταν με τα παιδιά ανακάλυψαν ότι το μόνο που χρειάζεται είναι ενθάρρυνση και αγάπη. Αυτή η μισή ώρα τη μέρα, διαβάζοντας ένα βιβλίο ή μιλώντας με τα παιδιά και ακούγοντας αυτά που ήθελαν να πουν, ήταν που έκανε τη διαφορά…».
Πηγή:myprincess.gr