Τα μυστικά της «Φωλιάς του αετού της φωτιάς»

Έκρήξεις ηφαιστείων, πτώσεις μετεωριτών ή συντριβή διαστημοπλοίων των εξωγήινων; Οι επιστήμονες της Ρωσίας είναι διατεθειμένοι να βάλουν τελεία στις λογομαχίες για την προέλευση του μυστηριώδους κρατήρα της Ανατολικής Σιβηρίας Patom (Πατόμσκι) (από την ονομασία του εκεί ποταμού Πάτομ).

Την άνοιξη του 2013 σ΄αυτό το σπάνιο γεωλογικό αντικείμενο στην περιοχή Ιρκούτσκ θα σταλεί μία νέα – η ένατη ήδη κατά σειρά, επιστημονική αποστολή.

Ο κρατήρας Patom υψώνεται πάνω από την σιβηρική τάιγκα σαν τις πυραμίδες της Αιγύπτου.

Οι ντόπιοι κυνηγοί τον αποκαλούν «Φωλιά του αετού της φωτιάς. Από το ελικόπτερο αυτός ο γκρίζος από ασβεστόλιθο κώνος μοιάζει πραγματικά με τεράστια φωλιά. Το ύψος του φτάνει τα 40 μέτρα και η διάμετρός του ανέρχεται σε 160 μέτρα, δηλαδή είναι κατά δύο φορές μεγαλύτερος από το γήπεδο ποδοσφαίρου. Η κορυφή του είναι επίπεδη και στο κέντρο του, σαν ένα τεράστιο αυγό, βρίσκεται λόφος ύψους 12 μέτρων.

Ήδη 8 επιστημονικές αποστολές προσπάθησαν να καθορίσουν την την προέλευση της «Φωλιάς του αετού της φωτιάς», αλλά δεν κατάφεραν να επιβεβαιώσουν τις εκδοχές για τη εμφάνιση του λόφου ως αποτέλεσμα της πτώσης ούτε κάποιου μετεωρίτη, ούτε και κάποιου ούφο. Τα δεδομένα που συλλέχθηκαν επέτρεψαν στους επιστήμονες και υποθέσουν ότι είναι το λεγόμενο κρυο-ηφαίστειο. Μπορούσε να εμφανιστεί στις συνθήκες του αιώνιου πάγου περίπου 500 χρόνια πριν, δηλαδή, στην Μικρή Εποχή των Παγετώνων. Ο διευθυντής του Ινστιτούτου Φλοιού της Γης Ντμίτρι Γκλαντκοτσούμπ εξήγησε τις δικές του εικασίες για το πώς μπορούσε να εμφανιστεί το αντικείμενο τόσο ασυνήθιστης μορφής:

- Ως αποτέλεσμα της μακρόχρονης παγοποίησης των υπόγειων υδάτων η επιφάνεια της γης διογκωνόταν όλο και περισσότερο. Μετά την αλλαγή του κλίματος και την υπερθέρμανση του πλανήτη το κεντρικό μέρος αυτού του λόφου κάτω από την επίδραση της δύναμης της βαρύτητας έπεσε κάτω, σχηματίζοντας τέτοια ανάγλυφη τοποθεσία.

Ο επιστήμονας δεν αποκλείει ότι ο κρατήρας Patom εξακολουθεί να διαμορφώνεται. Για την επιβεβαίωση τέτοιας εικασίας, σε μερικά σημεία του λόφου τοποθετήθηκαν ειδικοί αισθητήρες. Σε περίπτωση, που οι επιστήμονες θα δουν το επόμενο έτος ότι η θέση τους έχει αλλάξει, αυτό θα σημαίνει ότι ο κρατήρας εξακολουθεί να ζει.

Κατά τη διάρκεια της επικείμενης αποστολής προβλέπεται να πραγματοποιηθεί μια σειρά από νέες έρευνες. Ο σύγχρονος εξοπλισμός θα κάνει δυνατή την έρευνα του κρατήρα σε βάθος 1.500 μέτρων και τη συγκέντρωση στο μέγιστο βαθμό ολοκληρωτικών στοιχείων για τη δομή του.

Ο κρατήρας Patom ανακαλύφθηκε από τον γεωλόγο Βαντίμ Κολπακόφ, κάτοικο του Ιρκούτσκ το 1949. Από τότε, η «Φωλιά του αετού της φωτιάς» διεγείρει τα μυαλά των επιστημόνων όλου του κόσμου. Σήμερα οι αρχές της περιοχής Ιρκούτσκ μελετούν τη δυνατότητα δημιουργίας στη θέση αυτού του ασυνήθιστου γεωλογικού αντικειμένου, ιδιαίτερης προστατευόμενης από το κράτος και τις τοπικές αρχές περιοχής.