Διαζύγιο και Οικογένεια: Οι θέσεις της Εκκλησίας και των Πατέρων

Στη χώρα μας τα διαζύγια αυξάνονται κάθε χρόνο με γοργό ρυθμό. Χαρακτηριστικά, το πρώτο εξάμηνο του 2014 είχαν χωρίσει 9.419…

Κάπου εκεί, σε αυτή την κρίση των οικογενειακών αξιών μπαίνει και η εκκλησία.

Τι κάνει η εκκλησία για να προετοιμάσει ένα άτομο ξεχωριστά, αλλά και ένα ζευγάρι να εισέλθει σε «είς γάμου κοιωνίαν»;

Κατ’αρχάς, η εκκλησία παρέχει στον άνθρωπο τα απαραίτητα εφόδια ώστε να ζει σωστά. Όποιος ξέρει να ζει σωστά, ξέρει να αγαπά, να πορεύεται κατάλληλα σε όλες τις συνθήκες της ζωής του και να ανταπεξέρχεται στις εκάστοτε δοκιμασίες της. Όταν όμως παρουσιάζονται

δυσκολίες, υπάρχει δυνατότητα επικοινωνίας με έναν πνευματικό πατέρα, ο οποίος είναι επιφορτισμένος με το έργο της καθοδήγησης του ανθρώπου.

Τα προβλήματα στον έγγαμο βίο

Όσον αφορά τα προβλήματα που παρουσιάζονται στις διαπροσωπικές σχέσεις και κατ’ επέκταση στο γάμο, το λάθος που κάνουν οι άνθρωποι είναι ότι φέρνουν την εκκλησία προ τετελεσμένων γεγονότων.
Σκόπιμο θα ήταν, όταν εμφανίζονται τα πρώτα σύννεφα στη σχέση, να απευθυνθούν στους πατέρες της εκκλησίας, ώστε να αποτρέψουν την επέλευση της αποξένωσης. Διαφορετικά, χωρίς την καθοδήγηση και τη συμβουλή των ιερέων, αλλά και τη δύναμη που παρέχει η πίστη σε κάτι ανώτερο και παντοδύναμο, δηλαδή τον Θεό, βρίσκονται μόνοι και αβοήθητοι, επιρρεπείς σε κάθε είδους σφάλματα.
Οι άνθρωποι που έχουν σαν γνώμονα στη ζωή τους την πίστη στο Θεό, πορεύονται με αξίες, αρχές, ιδανικά, τα οποία δεν προδίδονται εύκολα και τους συγκρατούν από το να γίνονται έρμαια των παθών και των ορμών τους.

Γάμος: Δέσμευση του ανθρώπου απέναντι στον εαυτό του και μετέπειτα προς τον σύντροφο

Αρχικά, όπως τονίζεται από τους πατέρες της εκκλησίας, αναγκαία προϋπόθεση για την τέλεση του μυστηρίου του γάμου αποτελεί η αμοιβαία αγάπη, αλλά και η επίγνωση ότι θα προκύψουν δυσκολίες που απορρέουν από την καθημερινότητα και τις ανάγκες που αυτή επιφέρει. Όταν λοιπόν η επιλογή συντρόφου γίνεται με κριτήριο την αγάπη και την ανάγκη του ζευγαριού να πορεύεται σε μία κοινή ζωή, τότε κάθε εμπόδιο μπορεί να υπερκεραστεί με επιτυχία. Επιπλέον πρέπει να καταστεί σαφές ότι η ευτυχία και η ευμάρεια δεν είναι ο μόνος σκοπός του γάμου, αλλά και η προσπάθεια των συζύγων όταν αυτά εκλείπουν να τα επαναφέρουν μέσω της επικοινωνίας και του αμοιβαίου καθημερινού αγώνα.

Κατά την τέλεση του μυστηρίου του γάμου, η εκκλησία παρέχει στους νεόνυμφους ευλογία, η οποία όμως δεν αρκεί για μια ευτυχισμένη, μακρόχρονη συμβίωση χωρίς την πρόθεση των συζύγων να αγωνιστούν για τη διαφύλαξη της σχέσης τους. Αυτό που θα πρέπει να τονιστεί είναι ότι ο γάμος δεν είναι ένα κοσμικό γεγονός, αλλά κυρίως η συνειδητοποιημένη απόφαση και επιλογή του ατόμου να σταθεί στο πλευρό του συζύγου του σε όσα γεγονότα επέλθουν στο μέλλον, τα οποία δεν είναι απαραίτητο ότι θα είναι πάντοτε ευχάριστα. Ο γάμος λοιπόν αποτελεί πρωτίστως δέσμευση του ανθρώπου απέναντι στον εαυτό του και μετέπειτα προς τον σύντροφο του ότι θα παραμείνει και θα κοπιάσει να υπερνικήσει κάθε μελλοντική δυσκολία και δοκιμασία.

Η σημασία της διαρκούς επαφής με το θεό και οι καθημερινοί πειρασμοί.

Είναι πολύ σημαντικό οι άνθρωποι να βρίσκονται κοντά στο Θεό και να αντλούν δύναμη από αυτόν ώστε να μην υποκύπτουν στους πειρασμούς που θα του παρουσιαστούν κατά την πορεία του έγγαμου βίου. Μία πολύ συχνή αιτία διαζυγίων είναι η σύναψη εξωσυζυγικών σχέσεων. Ωστόσο, αυτό που θα πρέπει να χαλιναγωγήσουν ο άνθρωποι είναι τα ένστικτα τους και να λειτουργούν με γνώμονα την αγάπη και την αφοσίωση στον σύντροφό τους. Μόνο έτσι θα αντισταθούν στον πειρασμό και θα απορρίψουν την πρόσκαιρη τέρψη των αισθήσεων, σκεπτόμενοι ότι η ουσία μιας σχέσης αλλά και της ζωής της ίδιας είναι τα συναισθήματα. Το ουσιαστικό λοιπόν είναι η συνείδηση ότι οι πράξεις έχουν αντίκτυπο στα συναισθήματα τόσο των άλλων, όσο και του ίδιου του ατόμου και να επιλέγει να μην λειτουργεί με τρόπο ολέθριο και βλαπτικό.

Οι εξωγενείς παράγοντες που επηρεάζουν τη γαλήνη μιας οικογένειας.

Ένας επίσης πολύ σημαντικός παράγοντας για να ευδοκιμήσει η έγγαμη συμβίωση είναι ο περιορισμός των εξωγενών επιδράσεων που πηγάζουν από την οικογένεια. Οι γονείς θα πρέπει να σέβονται την προσωπικότητα και τις επιλογές των παιδιών τους και να παράσχουν τη συνδρομή τους κι όχι να σπέρνουν τη διχόνοια στο ζευγάρι. Οι εξωτερικές παρεμβάσεις πρέπει να δρουν θεραπευτικά, ώστε να βοηθούν στη διατήρηση της αρμονίας και της ενότητας των συντρόφων. Αντίθετα η παρεμβολή με στόχο την αποξένωση και την απομάκρυνση των συζύγων είναι αμαρτία και ισοδυναμεί με την διάλυση μιας εκκλησίας, την οποία ο Χριστός ευλόγησε.

Το διαζύγιο φέρει τη λύτρωση σε έναν προβληματικό γάμο;

Το διαζύγιο είναι η έσχατη λύση για εκείνα τα άτομα που υπέπεσαν σε σοβαρότατα λάθη και απέτυχαν στην προσπάθεια τους αρχικά να διαφυλάξουν και έπειτα να διασώσουν τη σχέση τους. Για το λόγο αυτό και οι ευχές της εκκλησίας στην περίπτωση αυτή, είναι κυρίως συγχωρητικές για την αποτυχία τους αυτή, που θεωρείται αποτυχία στην πνευματική ζωή. Μετέπειτα, παρέχεται μια δεύτερη ευκαιρία και ίσως και μια τρίτη, όμως θα πρέπει να υπάρχει λογική και σωφροσύνη καθώς ο γάμος δεν είναι μια απόφαση που πρέπει να ληφθεί με τάση αστεϊσμού, αλλά με τη σοβαρότητα που επιβάλλει ένα ζήτημα «ζωής και θανάτου».

Τι κάνει η εκκλησία από την πλευρά της για να αποφευχθεί ένα διαζύγιο;

Όταν όμως οι συνθήκες είναι τέτοιες που έχει δημιουργηθεί σοβαρό ρήγμα στις σχέσεις μεταξύ των συζύγων, η εκκλησία, όταν οι άνθρωποι επιλέξουν να την προσεγγίσουν, αγωνίζεται για την αποτροπή του διαζυγίου. Προσπαθεί για την αποκατάσταση των πραγμάτων και την αναθέρμανση της σχέσης μέσα από την αυτογνωσία, τη μετάνοια και τον επαναπροσδιορισμό όλων εκείνων των λόγων που οδήγησαν στη λήψη της απόφασης για την τέλεση του γάμου. Ακόμα και σε περιπτώσεις κατά τις οποίες ο ένας εκ των συζύγων πέφτει θύμα κακοποίησης σωματικής ή ψυχολογικής, υπάρχει δυνατότητα επίλυσης του προβλήματος μέσω της προσέγγισης του Θεού. Μέσα από τις αξίες της πίστης, τον πολιτισμό, την κοινωνική μόρφωση θα προέλθει η μετάνοια και η λύτρωση.

Η εκκλησιά στηρίζει τη ζωή, την αγάπη, ακόμα και τον έρωτα! Κυρίως όμως σε μαθαίνει να ζεις σωστά. Μετά το Άγιο Πνεύμα σε οδηγεί. Ο πνευματικός απλά σε καθοδηγεί.
Να έχεις πνευματικό. Να εξομολογείσαι. Ο καλύτερος (σύμβουλος γάμου) είναι ο ιερέας της περιοχής. «Πάτερ έχω αυτό το θέμα...». Ο ιερέας μπορεί να πάρει το μέρος της γυναίκας. Μπορεί και το μέρος του άνδρα. Υπάρχει η χάρις του θεού.

Οι παλιές οικογένειες ήταν για πάντα μαζί. Σήμερα οι καιροί έχουν αλλάξει. Έχουν περάσει στις οικογένειες οι νοοτροπίες των μηχανών. Γι’ αυτό και στη σχέση πρέπει να κάνουμε αμοιβαίες υποχωρήσεις.
Ο ιερέας αγωνίζεται να κρατήσει τις επιλογές το κάθε ενός. Είμαστε εγωκεντρικοί και η αγάπη χάνεται. Το ζευγάρι κλυδωνίζεται, ο γάμος κλυδωνίζεται.
Η εκκλησία σε μαθαίνει να ζεις σωστά, θεοπρεπώς και ευλογημένα. Επίσης γνωρίζει ότι ο γάμος είναι δύσκολος. Αλλά είναι και ευλογία. Μέσα από το μυστήριο, το ανθρώπινο γίνεται θεανθρώπινο.

«Οὕς ὁ Θεός συνέζευξεν, ἄνθρωπος μή χωριζέτω»

Να μην επεμβαίνουν οι άνθρωποι μέσα στο ζευγάρι. Το ανδρόγυνο είναι ευλογημένοι από τον Χριστό και πρέπει να βρει τον τρόπο με τον οποίο θα λειτουργεί. Οποιαδήποτε εξωτερική παρέμβαση θα πρέπει να δρα θεραπευτικά, δηλαδή να βοηθήσει το ζευγάρι να παραμείνει ενωμένο και αγαπημένο. Είτε μπορεί να είναι οικονομική ενίσχυση ή οι γονείς να μπορέσουν να δώσουν μια σωστή συμβουλή.
Οποιοσδήποτε μπαίνει σε ένα ζευγάρι και κατ’ επέκταση σε ένα γάμο, κάνει μια μεγάλη αμαρτία. Διαλύει μια εκκλησία. Την κατ’ οίκον εκκλησία την οποία ο Χριστός την έχει ευλογήσει.
Πρέπει να μάθουμε να σεβόμαστε. Σε όλες τις πτυχές της ζωής αλλά ακόμα στον γάμο. Πώς θα μάθουμε τους άλλους να τον σεβαστούμε, αν εμείς οι ίδιοι δεν σεβόμαστε; Και κάπου εδώ υπάρχει ο χρυσός κανόνας που λέει το Ιερό Ευαγγέλιο, «όπως θέλετε οι άνθρωποι να κάνουν σε εσάς, έτσι να κάνετε και εσείς σε εκείνους». Αν λοιπόν εφαρμόσουμε αυτό το απλό πράγμα, τότε λύνονται αυτόματα πολλά προβλήματα. Να μην ζητάμε παραπάνω. Να είμαστε ταπεινοί.