Το παλιό και το καινούριο στον καιρό της φάρσας

του Δημήτρη Β. Τριανταφυλλίδη

Η πάλη του παλιού με το καινούριο δεν είναι κάτι νέο στην ιστορία. Πάντα, σε όλες τις ιστορικές περιόδους, μεταξύ του θανάτου και του παλιού και της γέννησης του καινούριο, μεσολαβεί μια ενδιάμεση περίοδος συνύπαρξης και των δύο, όπου η διαμάχη ανάμεσά τους, πολλές φορές, είναι σκληρή και λυσσαλέα.
Η χώρα βιώνει μια τέτοια κατάσταση εδώ και καιρό. Από τη μια πλευρά, έχουμε το παλιό που αργοπεθαίνει και αρνείται να αποχωρήσει από το προσκήνιο, γαντζωμένο στο κουρελιασμένο δίχτυ του πελατειακού κράτους και, από την άλλη πλευρά, έχουμε το καινούριο, οι

ωδίνες τοκετού του οποίου είναι μακρές και αργόσυρτες. Ανάμεσα τους, μια κοινωνία που ασφυκτιά, μια κοινωνία παραζαλισμένη, με τους πλέον αδύναμους σε αυτή, να βρίσκονται στα όρια της αντοχής και της επιβίωσης.

Κι αν η εποχή απαιτεί ριζοσπαστικές αλλαγές, η πολιτική ελίτ της χώρας δείχνει ανίκανη και ανήμπορη να τις οραματιστεί και να τις προτείνει στην κοινωνία, δέσμια ενός αμαρτωλού παρελθόντος και ενός ανίκανου παρόντος. Στην προσπάθεια της να επιβεβαιώσει και να επικυρώσει το «νέο κοινωνικό συμβόλαιο», σύμφωνα με το οποίο η σωτηρία της χώρας είναι ταυτόσημη με τη σωτηρία του πολιτικού συστήματος, που οδήγησε τη χώρα στο χείλος της καταστροφής, η πολιτική ελίτ της χώρας κάνει ένα «άλμα στο παρελθόν» προσπαθώντας να αναβιώσει το κλέος μέσα από τις φθαρμένες και ψυχοραγούσσες παραδόσεις.

Μια από τις παραδόσεις αυτές είναι και η κατ' ευφημισμόν πλέον Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης, η οποία εδώ και χρόνια δεν είναι πλέον ούτε «Διεθνής» αφού δεν υπάρχουν πλέον τα περίπτερα των ξένων χωρών, αλλά ούτε και «έκθεση», εφόσον οι «εκθέτες» του ελληνικού δημόσιου τομέα (οργανισμοί, ΔΕΚΟ κλπ) είναι η συντριπτική πλειοψηφία των συμμετεχόντων.

Πρόκειται για ένα φάντασμα της παλιάς ΔΕΘ, η οποία μεσουρανούσε στις δεκαετίες του '60 και του '70 του περασμένου αιώνα. Ήταν η μεγάλη γιορτή της πόλης της Θεσσαλονίκης, μαζί με τα ΔΗΜΗΤΡΕΙΑ. Από καιρό και οι δύο αυτοί θεσμοί έχουν περιπέσει, για διαφορετικούς λόγους ο καθένας, σε μια κωματώδη κατάσταση και δεν βρίσκεται κανείς να τραβήξει απλά το καλώδιο από την πρίζα που τους κρατάει τεχνητά στη ζωή, σε βάρος των φορολογουμένων.

Η παράδοση θέλει τα εγκαίνια της ΔΕΘ να γίνονται από τον εκάστοτε πρωθυπουργό της χώρας, ο οποίος και ανακοινώνει την οικονομική πολιτική της κυβέρνησής του για τη νέα σεζόν. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια ήταν το κοσμικό (και όχι πολιτικό) γεγονός της χρονιάς. Πολυάριθμη κυβερνητική αντιπροσωπεία, δεκάδες επικεφαλής δημοσίων οργανισμών, μετά των γραμματέων, των συμβούλων και πάσης φύσεως παρατρεχάμενων, έκαναν τους χειροκροτητές του εκάστοτε αρχηγού, ο οποίος ζούσε στην αυταπάτη ότι συνομιλεί με την κοινωνία, ορισμένοι δε και με την ίδια την ιστορία αυτοπροσώπως.

Όλοι οι θεσμοί της κοινωνίας των ανθρώπων ακολουθούν την ίδια πορεία από τη γέννηση στον εκφυλισμό και το θάνατο. Δεν είναι κακό οι θεσμοί να πεθαίνουν και να αντικαθίστανται από άλλους, πιο σύγχρονους που να ανταποκρίνονται στις νέες συνθήκες και ανάγκες της κοινωνικής συμβίωσης.

Όταν όμως ένα μέρος της κοινωνίας και της ελίτ γαντζώνεται από τους ετοιμοθάνατους θεσμούς, προσπαθώντας να αναβιώσει ένα από καιρό νεκρό παρελθόν, τότε το θέαμα είναι μελαγχολικά γελοίο και προκαλεί το κοινό αίσθημα. Υπό την οπτική γωνία αυτή και η φετινή περατζάδα του πρωθυπουργού και των πολιτικών αρχηγών από αυτό που κάποτε ήταν η ΔΕΘ μοιάζει πιο πολύ με μια μακάβρια φάρσα της ιστορίας, παρά για μια σύγχρονη προσέγγισης της νέας πραγματικότητας.