Τι σηματοδοτεί η εκλογή του Τ. Ερντογάν ως προέδρου της Τουρκικής Δημοκρατίας

του Χρήστου Α. Καπούτση

«Ας ανοίξουμε σήμερα μια νέα περίοδο κοινωνικής συμφιλίωσης και ας αφήσουμε τις διενέξεις του παρελθόντος στην Τουρκία του παρελθόντος», είπε o πρωθυπουργός της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην πρώτη του ομιλία ως ο εκλεγμένος πρόεδρος της χώρας του. Ο νυν Πρωθυπουργός της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν είναι ο πρώτος πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας, που εξελέγη από τον λαό της χώρας, χθες Κυριακή. Σύμφωνα με τουρκικά ΜΜΕ, ο Τ. Ερντογάν συγκεντρώνει το 52,1% των ψήφων. Ο κοινός υποψήφιος του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος και του Κόμματος Εθνικιστικού Κινήματος ο Εκμελετίν Ιχσάνογλου συγκέντρωσε το 38,34% και ο Σερκάν Ντεμιρτάς (υποψήφιος του φιλοκουρδικού Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών) έλαβε 9,71%.

Ο νέος Πρόεδρος θα πρέπει μέχρι την 28η Αυγούστου να έχει αναλάβει τα καθήκοντά του, ενώ στο ίδιο διάστημα, προβλέπεται και η πραγματοποίηση του έκτακτου συνεδρίου του κυβερνώντος ισλαμικού Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, για την εκλογή νέου αρχηγού, ο οποίος θα είναι και ο νέος πρωθυπουργός της Τουρκίας.

Ο 60χρονος «ισχυρός άνδρας» της Τουρκίας Τ. Ερντογάν, απέδειξε ότι παραμένει ο κυρίαρχος στην πολιτική σκηνή της Τουρκίας. Οι πολιτικές επιλογές του με συμβολικό χαρακτήρα , όπως ότι θα πάει να προσευχηθεί στο γνωστό τέμενος Εγιούπ Σουλτάν, δηλαδή εκεί όπου πήγαιναν οι Σουλτάνοι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ικανοποιούν τους υποστηρικτές του, αλλά εξοργίζουν ακόμη περισσότερο τους αντιπάλους του.
Στους διακηρυγμένους στόχους του Τ. Ερντογάν, είναι, να παραμείνει στην εξουσία τουλάχιστον ως το 2023 - την 100ή επέτειο από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας - για να ανακηρυχτεί ο μεγαλύτερος ηγέτης της χώρας μετά τον Ατατούρκ. Είναι ακόμη, η αλλαγή του Συντάγματος, ώστε να δημιουργηθεί μια υπερ-προεδρία με εκτελεστικές εξουσίες, σαν αυτές ενός προέδρου των ΗΠΑ. Και τρίτος κατά σειρά στόχος του, είναι η Τουρκία να αναδειχτεί ηγέτιδα δύναμη του αραβο-μουσουλμανικού κόσμου, αλλά και περιφερειακή υπερδύναμη στην ενιαία γεωγραφική περιοχή που περιλαμβάνει τα Βαλκάνια, τον Καύκασο , την Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή.

Στις προεκλογικές ομιλίες του Τ. Ερντογάν κυριαρχούσαν οι αναφορές στα δραματικά γεγονότα στη Λωρίδα της Γάζας, όπου ασκεί έντονη κριτική στο Ισραήλ. Επίσης αναφέρεται στα γεγονότα της Συρίας και του Ιράκ, ενώ στις προτεραιότητες του αναφέρει ότι είναι η «κοινωνικοποίηση» του Ισλάμ με ευθείες αναφορές στο Κοράνι.

Ο πανίσχυρος πλέον Τ. Ερντογάν, αναμένεται ότι θα αναβαθμίσει το βασικό σύμβουλό του σε θέματα εξωτερικής πολιτικής Α. Νταβούτογλου. Ο σημερινός Υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, είναι ο εμπνευστής του νεοοθωμανισμού που περιέχει τον πολιτιστικό επεκτατισμό, στα γεωγραφικά όρια της πρώην Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ο πολιτιστικός και πολιτικός νεο-οθωμανισμός με σαφή επεκτατικά χαρακτηριστικά, όπως τον σχεδιάζει ο Α. Νταβούτογλου, συνθέτει, τον τουρκικό εθνικισμό με τον ισλαμικό φονταμενταλισμό και διαμορφώνει ένα εκρηκτικό μείγμα, που στηρίζεται και στην στρατιωτική ισχύ του τουρκικού κράτους. Ωστόσο, η μέχρι τώρα εξωτερική πολιτική των Ερντογάν- Νταβούτογλου, δεν μπορεί να θεωρηθεί ιδιαίτερα επιτυχημένη, διότι:

Η Άγκυρα, στη Μέση Ανατολή, έχει διαταραγμένες σχέσεις με το Ιράκ, τη Συρία, το Ισραήλ και την Αίγυπτο. Οι μοναδικοί συνομιλητές της Τουρκίας είναι η Περιφερειακή Κυβέρνηση του Ιρακινού Κουρδιστάν, ο λεγόμενος Ελεύθερος Συριακός Στρατός (συμμετέχουν η αλ Κάιντα, οι μαχητές του ΙΚΙΛ, μισθοφόροι και φανατικοί τζιχαντιστές) που αγωνίζεται να ανατρέψει το καθεστώς του προέδρου Μπασάρ αλ Ασαντ και η Παλαιστινιακή Χαμάς που είναι σε πόλεμο με το Ισραήλ.
Αντίθετα καλύτερη είναι η κατάσταση στα Βαλκάνια, όπου Τουρκία αυξάνει την πολιτική και πολιτισμική επιρροή της στη Βουλγαρία, την π.Γ.Δ. Μακεδονίας , το Κόσσοβο και την Αλβανία.

Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις παραμένουν «στάσιμες», πάρα τις προσπάθειες των Ελληνικών Κυβερνήσεων να βελτιωθούν, αφού η ισλαμική Τουρκική Κυβέρνηση επιμένει στην αναθεωρητική και επεκτατική πολιτική της στο Αιγαίο και τη Θράκη. Επίσης η Τουρκία ακολουθεί μια προκλητικά αδιάλλακτη στάση στο κυπριακό, με στόχο την «τουρκοποίηση» της Κύπρου.

Το περίφημο δόγμα Νταβούτογλου «μηδενικά προβλήματα με τους γείτονες», σήμερα αποτελεί αντικείμενο χλευασμού από την Τουρκική αντιπολίτευση.

Οι σχέσεις της Τουρκίας με τις ΗΠΑ είναι μάλλον «ψυχρές», κυρίως λόγω άρνησης των Ερντογάν - Νταβούτογλου η τουρκική διπλωματία να είναι περισσότερο συνεργάσιμη με την αμερικανική σε μια σειρά κρίσιμων ζητημάτων, όπως η αποκατάσταση στις σχέσεις της Τουρκίας με το Ισραήλ. Αντίθετα, αναθερμαίνονται σταδιακά οι σχέσεις της Άγκυρας με τη Μόσχα. Είναι σαφές ότι, Ρωσία -Τουρκία έρχονται πιο κοντά και λόγω των κυρώσεων της Δύσης στη Μόσχα, αλλά και της Ρωσίας προς την Ευρώπη.

Παρά τα πολλά και σοβαρά εσωτερικά προβλήματα, όπως, η κακή κατάσταση στον τομέα της υγείας, τα σκάνδαλα της οικογένειας Ερντογάν, η έντονη αντιπαράθεση με το κίνημα του ισλαμιστή ιμάμη Γκιουλέν, ο αυταρχισμός με τις απαγορεύσεις του Twitter και του YouTube, η διεθνής κατακραυγή για τα βίαια επεισόδια σε Άγκυρα και Κωνσταντινούπολη, δεν απείλησαν σοβαρά τη δημοφιλία του Τ. Ερντογάν. Στις επιτυχίες του Ερντογάν είναι ότι, απελευθέρωσε τη συντηρητική θεοσεβή πλειοψηφία από τη φτώχεια και την πολιτική αφωνία. Η εκλογική βάση του Κυβερνώντος Ισλαμικού κόμματος του ΑΚΡ, που αποτελείται από έναν συνασπισμό θρησκευόμενων ισλαμιστών, εθνικιστών και νέων επιχειρηματιών, δεν πέφτει κάτω από 40%. Είναι η κρίσιμη εκλογική μάζα που ανέδειξε τον Τ. Ερντογάν Πρόεδρο της Τουρκικής Δημοκρατίας.

Απομένει να αποδειχτεί στην πράξη, αν οι τούρκοι πολίτες χθες Κυριακή εξέλεξαν Πρόεδρο Δημοκρατίας ή Σουλτάνο... Σε κάθε περίπτωση, εκλογή του Ταγίπ Ερντογάν, ως νέου προέδρου της Τουρκικής Δημοκρατίας, σηματοδοτεί την αφετηρία μιας «νέας εποχής», όχι μόνο για την Τουρκία, αλλά για την γεωπολιτική σταθερότητα της ευρύτερης γεωγραφικής περιοχής συμπεριλαμβανομένων της Ελλάδας και της Κύπρου.