Σα σήμερα

του Δημήτρη Β. Τριανταφυλλίδη

Σα σήμερα, το 1831 δολοφονήθηκε ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο πρώτος κυβερνήτης του νεοσύστατου, τότε, ελληνικού κράτους. Προσωπικότητα έντονη, βαθιά καλλιεργημένη, με όραμα και σχέδιο για το γενέθλιο τόπο του, από την πρώτη στιγμή της ανάληψης των καθηκόντων του, ο Ιωάννης Καποδίστριας ήρθε

σε σύγκρουση με τις βαθιά παγιωμένες προνεωτερικές νοοτροπίες των κατοίκων της χώρας που κλήθηκε να οργανώσει και να διοικήσει. Η μοιραία κατάληξη ήταν απλά προδιαγεγραμμένη.

Έκτοτε, η ιστορία του μικρού αυτού βαλκανικού κράτους, δεν είναι τίποτα άλλο παρά ο θανατηφόρος συνδυασμός δύο παραγόντων: των εμφυλίων σπαραγμών και των χαμένων ευκαιριών. Θα νόμιζε κανείς πως ένα καπρίτσιο της μοίρας έχει καταδικάσει αυτό τον τόπο να αγναντεύει από μακριά τις ευκαιρίες που χάνονται τη στιγμή ακριβώς που αναδύονται στο βάθος του ορίζοντα.

Όσο ψύχραιμος κι αν είναι ο μελετητής της ιστορίας, δεν μπορεί να μην αναρωτηθεί για το ποιο κακό ριζικό κυνηγάει αυτόν τον τόπο και δεν μπορεί να φτιάξει ένα παρόν και ένα μέλλον απλά κανονικό. Δίχως εξάρσεις και μεγαλόπνοα σχέδια, δίχως παραμυθένια λόγια και μεγάλες ιδέες. Απλά κανονικό. Μια απλή, καλά και ορθολογικά οργανωμένη κοινωνική ζωή, όπου ο πολίτης θα μπορεί να διεκπεραιώνει τις υποθέσεις τους δίχως να καταφεύγει σε τεχνάσματα, δωροδοκίες, δίκτυα γνωριμιών και αλληλοεξαρτήσεων.

Και είναι, φυσικά, ανόητο, να αναζητούμε την αιτία του κακού σε μεταφυσικές και ανορθολογικές ερμηνείες ή μοχθηρά πνεύματα που έχουν ως στόχο τη σπορά του ζιζανίου της αλληλοεξόντωσης των κατοίκων. Όχι. Πρόκειται για βαθιά ριζωμένες αντιλήψεις και νοοτροπίες, οι οποίες όλες μαζί συναποτελούν αυτό που λέμε εθνική ιδεολογία και η οποία συνοψίζεται στη φράση «δε με νοιάζει αν εγώ περνάω άσχημα, αρκεί να ψοφήσει η κατσίκα του γείτονα».

Η ιδεολογία αυτή ωθεί πολίτες και πολιτικούς, ελίτ και κοινωνία σε ένα διαρκές αλισβερίσι, μια διαρκή συναλλαγή, προκειμένου να παραμείνουν τα πράγματα ως έχουν και να μην αλλάξει τίποτα. Τελευταίο παράδειγμα αυτής της επονείδιστης συνδιαλλαγής, η διακήρυξη αιρετών αρχόντων ότι δεν θα προχωρήσουν σε επανέλεγχο των φακέλων των υπαλλήλων τους, για να διαπιστωθεί αν είναι όντως τα υποβληθέντα δικαιολογητικά είναι γνήσια ή πλαστά, όπως διαπιστώθηκε σε σωρεία περιπτώσεων το τελευταίο διάστημα.

Ας πάψουμε να αναζητούμε εξωτερικούς εχθρούς, διεθνείς συνομωσίες, ανύπαρκτες επιβουλές. Ο εχθρός βρίσκεται εντός των τειχών και δεν είναι άλλος από εμάς τους ίδιους. Κι όσο η ελληνική κοινωνία, με ψυχραιμία και νηφαλιότητα, δεν κάθεται να συζητήσει και να αποφασίσει τι είδους μοντέλο θα ακολουθήσει στο μέλλον, τόσο η χώρα να διολισθαίνει σε ένα παρελθόν όχι μόνο καταδικασμένο και αποτυχημένο, μα και χρεοκοπημένο και ηθικά απαξιωμένο. Και αυτή είναι η ρίζα όλων των δεινών.