Όταν η κρητική Λύρα συναντά το Ροκ ‘Ν’ Ρολ

Η Γεωργία Νταγάκη σε σύμπραξη με τον Δημήτρη Λάππα, και τους Μr Highway Band στην πρώτη τους συνάντηση επί σκηνής και το πρώτο δείγμα αυτής της ενδιαφέρουσας αλλά και πρωτότυπης συνεργασίας, την Δευτέρα 14 Οκτωβρίου στο Club του Σταυρού του Νότου. Η ίδια μίλησε στον Αθήνα 984 και στον Αίαντα Αρτεμάκη.

Ερ. Άρχισες να μαθαίνεις λύρα σε ηλικία 12 ετών. Τι σε τράβηξε σε αυτό το μουσικό όργανο;

Γ.Ν. Νομίζω ότι η καταγωγή μου έπαιξε καταλυτικό ρόλο στο να επιλέξω να ασχοληθώ με την κρητική λύρα. Και τα ακούσματα μου ενίσχυσαν αυτήν μου την απόφαση και το ερέθισμα που είχα για το όργανο αυτό. Μιας και είμαι παιδί Κρητικών. Και οι δύο μου γονείς κατάγονται από το Ρέθυμνο Κρήτης. Κατεβαίναμε πολύ συχνά στο νησί. Ακούγαμε πάρα πολύ κρητική μουσική στην Κρήτη. Άτομα της οικογένειας έπαιζαν ερασιτεχνικά κρητική λύρα. Υπάρχει συγγένεια με τον Θανάση Σκορδαλό. Έναν εξαιρετικό λυράρη της Κρήτης. Και νομίζω ότι όλα αυτά συντέλεσαν στο να πάρω την απόφαση να ασχοληθώ με το τραγούδι και την κρητική λύρα.

- Οπότε δεν ήταν κάτι που είδες ή άκουσες ζωντανά και σε έκανε να θες και εσύ...

- Το άκουγα και ζωντανά γιατί κατεβαίναμε πολύ συχνά στο νησί. Αλλά όλα τα ακούσματα που είχα από μικρή ηλικία ήταν η κρητική μουσική. Οι γονείς μου λάτρευαν την κρητική μουσική. Ζήτησα από μόνη μου να ξεκινήσω λύρα σε ηλικία 12 χρονών.

Ερ. Η μουσική της Κρήτης κατά κόρον έχει γραφτεί για άντρες. Οι τόνοι είναι αντρικοί. Οι περισσότερες γυναίκες για να τους φτάσουν, τραγουδούν στους αντρικούς τόνους. Εσύ έκανες το αντίστροφο. Πόσο δύσκολη ήταν η αλλαγή στις κλίμακες, τόσο για εσένα όσο και για τους υπόλοιπους μουσικούς;

Γ.Ν. Ήταν αρκετά δύσκολη και σπάνια μου κάνουν αυτήν την ερώτηση. Πολύ σωστή ερώτηση. Αρκετά δύσκολο. Γιατί το να μεταφέρεις ένα όργανο το οποίο έχει φτιαχτεί, παίζεται, τα τραγούδια που γράφονται τα οποία μελετάμε εμείς συνέχεια ως μαθητές, έχουν γραφτεί από άντρες για άντρες είναι πάρα πολύ δύσκολο, δηλαδή θέλει την διπλάσια δουλειά. Να τα μελετήσεις και να τα φέρεις πια στην γυναικεία κλίμακα και τονικότητα. Πολλές φορές και το όργανο δεν μπορεί να λειτουργήσει σωστά. Παρόλα αυτά νομίζω ότι με μία καλή αισθητική και με καλές βάσεις, μελετώντας τους παλιούς, μπορείς να φέρεις το όργανο στα μέτρα σου. Είτε είσαι γυναίκα είτε είσαι άντρας. Εγώ ανέκαθεν ήμουν ένα παιδί που διάλεγα τα όποια ίσως για τους περισσότερους δεν ταίριαζαν. Μου άρεσε πάντα να με προκαλούν και να προκαλώ εγώ με τις επιλογές μου. Πιο πολύ για να δημιουργώ ένα ενδιαφέρον στον ίδιο μου τον εαυτό, μιας και ήμουν ένα πολύ υπερκινητικό παιδί. Το οποίο έπρεπε, για να ασχοληθεί με κάτι και να αφιερώσει χρόνο, να του αρέσει πάρα πολύ.

Ερ. Έχεις συνεργαστεί με τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου, με τον Γιάννη Μαρκόπουλο και με τον Έρικ Μπάρτον. Αν δεν κάνω λάθος ο Έρικ Μπάρτον σε κάλεσε για να ηχογραφήσετε τέσσερα τραγούδια. Στην συνέχεια σε μια περιοδεία μαζί του στην Ευρώπη. Τι σου άφησαν αυτές οι εμπειρίες;

Γ.Ν. Μου άφησαν πάρα πολλά πράγματα. Θα χρειαστούμε μια ολόκληρη - διπλάσια εκπομπή για να σου πω όλα αυτά τα οποία αισθάνθηκα και βίωσα. Επειδή πέρα από την συνεργασία μας όσον αφορά τον δίσκο του, στον οποίο έπαιξα λύρα δηλαδή, συνεργαστήκαμε μαζί, κάναμε ενάμιση μήνα περιοδεία. Ήμασταν μαζί δηλαδή «on the road» στην Ευρώπη. Παίξαμε σε πάρα πολλά φεστιβάλ, σε πολλές δικές του συναυλίες. Όλο αυτό που εισέπραξα από αυτόν τον τόσο μεγάλο καλλιτέχνη είναι... τεράστια γενναιοδωρία που έχει. Το ότι αναζητά διαρκώς να δοκιμάζει νέους ήχους. Να πειραματίζεται ακόμα και στα τραγούδια του τα οποία έχουν γίνει τόσο μεγάλες επιτυχίες. Όλος αυτός λοιπόν ο πειραματισμός σε συνδυασμό με τον επαγγελματισμό και την γενναιοδωρία του νομίζω ότι είναι τα τρία βασικά στοιχεία που πήρα και θέλω να τα έχω έτσι στο μυαλό μου, να τα κουβαλάω και όταν έρθει η στιγμή να συμπεριφερθώ ακριβώς με τον ίδιο τρόπο.

- Το περίμενες όταν ξεκινούσες; Αν κάποιος σου έλεγε ότι υπάρχει περίπτωση να συνεργαστείς αργότερα με καλλιτέχνες όπως ο Έρικ Μπάρτον, θα γέλαγες με αυτόν που θα στο έλεγε;

- Η αλήθεια είναι ότι γέλασα (γέλια) όταν έγινε η πρόταση να δισκογραφίσουμε παρέα, η πρώτη αντίδραση ήταν ότι: «Παιδιά εντάξει, κάνετε πλάκα τώρα» και μετά αμέσως ο τρόμος και ο φόβος (γέλια) να είμαι αντάξια σε αυτό που είχε στο μυαλό του και στο πως θα εντάξω ένα παραδοσιακό όργανο σε έναν ήχο εντελώς έξω από τα δεδομένα της Κρήτης και του ελληνικού ακόμα τραγουδιού. Στην φόρμα των ελληνικών τραγουδιών. Για μένα ήταν ένα πολύ, πολύ ενδιαφέρον εγχείρημα. Θέλω να πιστεύω ότι πέτυχε και είναι και εκείνος ευχαριστημένος και άρεσε και στον κόσμο τελικά.

- Το αποτέλεσμα νομίζω ότι δικαιώνει και τους δύο σας.

- Μακάρι. Μακάρι να είναι έτσι. Γιατί κάθε φορά που ξεκινάς κάτι καινούριο, πάντα υπάρχει μέσα σου ένα κομμάτι το οποίο έχει, αν θες, ένα φόβο. Είναι κάτι καινούριο και πάντα σε κάθε τι νέο είμαστε έτσι λίγο τρομοκρατημένοι στην αρχή. Ακόμα και αν είναι μια τεράστια ευκαιρία όπως αυτή που μου δόθηκε, να συνεργαστώ με αυτόν τον θρύλο. Αν πατάς στα πόδια σου καταλαβαίνεις και το μέγεθος της επικινδυνότητας και ότι πρέπει να είσαι πάρα πολύ καλός για να φανείς αντάξιος των προσδοκιών του ανθρώπου που σε καλεί.

Ερ. Ποιοι είναι οι Κρητικοί μουσικοί που θαυμάζεις; Οι αγαπημένοι σου;

Γ.Ν. Είναι πάρα πολλοί. Είναι αρκετά παλιοί λυράρηδες και οργανοπαίχτες και δημιουργοί έργων. Αν δεν τους είχαμε, το ρεπερτόριο της Κρήτης θα ήταν πάρα πολύ μικρό και φτωχό. Όπως ο Ανδρέας Ροδινός, ο Γιώργος Κουτσουρέλης και μεταγενέστερους όπως ο Θανάσης Σκορδαλός, ο Κώστας Μουντάκης, ο Νίκος Ξυλούρης. Όλοι είχαν την δική τους ταυτότητα. Όλους τους έχω μελετήσει στο όργανό μου, γιατί ο καθένας τους είχε δικά του στοιχεία, δική του προσωπικότητα. Και αυτό είναι κάτι που με ενδιαφέρει πάρα πολύ. Δηλαδή το να μην φανεί κάποιος νέος μπροστά σε αυτά τα έργα... Πώς να στο πω; Πρέπει να εισχωρήσεις βαθειά, να τα μελετήσεις αυτά τα έργα που άφησαν οι παλιοί αλλά να προσθέσεις και την δική σου ταυτότητα. Το να μην μείνεις απλά ένας εκτελεστής αυτών των σπουδαίων έργων. Για μένα σημαντικό στην παράδοση της μουσικής της Κρήτης είναι οι άνθρωποι που ασχολούνται με αυτήν. Νέοι άνθρωποι μελετώντας αυτά τα σπουδαία έργα να δίνουν και την δική τους ταυτότητα μέσα σε αυτό που παρουσιάζουν.

Ερ. Την Δευτέρα 14 Οκτωβρίου τι θα ακούσει το κοινό στον Σταυρό του Νότου και ποιοι θα σε συνοδεύουν;

Γ.Ν. Ουσιαστικά το «Live» μας την Δευτέρα στον Σταυρό του Νότου θα κλείνει έναν κύκλο και θα ανοίγει έναν άλλον. Με τον Δημήτρη Λάππα, είναι ο μουσικός με τον οποίο συνεργαζόμαστε τους τελευταίους μήνες. Με τον Δημήτρη περιοδεύουμε από την άνοιξη και κλείνει έτσι όλη αυτή η ανοιξιάτικη και καλοκαιρινή μας περιοδεία. Και κλείνοντας λοιπόν με τον Δημήτρη, ξεκινάει μία νέα συνεργασία, μία νέα συνύπαρξη, ένας νέος κύκλος εμφανίσεων πάλι με τον Δημήτρη Λάππα αλλά και με το σπουδαίο συγκρότημα «Highway Band». Ίσως οι περισσότεροι τους έχουν γνωρίσει μέσω της συνεργασίας που είχαν με τον Χρήστο Θηβαίο πριν από λίγο καιρό. Και ουσιαστικά ξεκινάει ο κύκλος λοιπόν της χειμερινής μας περιοδείας με τα παιδιά αυτά. Οι οποίοι έχουν έναν ήχο αρκετά δικό τους που κινείται σε εντελώς διαφορετικά μονοπάτια και δρόμους στους οποίους κινούμαι εγώ. Είναι στην ουσία μία αγγλόφωνη μπάντα. Παίζουν RnR, blues, δηλαδή ασχολούνται με ένα άλλο κομμάτι μουσικά. Οπότε για εμένα έχει ένα ενδιαφέρον παραπάνω και θέλω να πιστεύω και για τον κόσμο αυτή η συνύπαρξη, μιας και εδώ μπλέκονται και ανατρέπονται πάρα πολλά πράγματα. Και τα τραγούδια αποκτούν άλλη αίσθηση πια. Θα γίνει λοιπόν ένα μεγάλο πάντρεμα ήχου, τραγουδιών και ρεπερτορίου και νομίζω ότι θα είναι αρκετά εκρηκτικό και θα έχει ενδιαφέρον αν μη τι άλλο να τα ακούσει κανείς.

Ερ. Δική σου καινούρια προσωπική δουλειά πότε να περιμένουμε;

Γ.Ν. Από εμένα θα περιμένετε άμεσα ένα ανέκδοτο πρώτο τραγούδι που άκουσα και αγάπησα από έναν νέο δημιουργό, τον Σταύρο Σιόλα. Το οποίο ονομάζεται «Φόβος». Αυτήν την στιγμή είμαστε στο στούντιο και το ηχογραφούμε και πιστεύω ότι μέχρι τα μέσα Νοέμβρη και πριν την επόμενη παράσταση που θα δώσουμε στις 15 Νοέμβρη στο Κύτταρο, θα έχει βγει στο διαδίκτυο και στα ραδιόφωνα. Και σιγά, σιγά, ένα, ένα τα τραγούδια θα ηχογραφηθούν μέχρι το 2014 ώστε να είναι ολοκληρωμένη η δουλειά και να εκδοθεί μετέπειτα από κάποια εταιρεία.

Ερ. Θα ήθελα ένα περιστατικό που σου έχει μείνει στην μνήμη, οτιδήποτε. Είτε καλό είτε κακό, κάτι αστείο ίσως; Επί της σκηνής ή όχι.

Γ.Ν. Πάρα πολλά είναι τα περιστατικά. Και τα αστεία και τα κακά, όπως λες. Τα πιο έτσι άσχημα που μπορεί να έχουν συμβεί. Αχ για να ξεχωρίσω κάποιο... Είναι πάρα πολλά. Γενικά πάνω στην σκηνή μπορούν να σου συμβούν διάφορα πράγματα. Όπως το να πέσεις για παράδειγμα (γέλια) μπροστά σε όλον τον κόσμο. Όπως να χαλάσει η λύρα σου εκείνη την ώρα. Να πέσει ο μαγνήτης σου. Τα οποία σου προκαλούν τεράστιο άγχος και ιδρώτα. Αλλά μετά που τα σκέφτεσαι πραγματικά απλά γελάς. Και άσχημα πολλές φορές. Θυμάμαι ας πούμε σε ένα κρητικό μαγαζί έτσι το οποίο έχει χαραχτεί στην μνήμη μου, γινόταν μια εκδήλωση, ένας γάμος, όταν εγώ ακόμα έπαιζα στα κρητικά γλέντια και θυμάμαι μιας και είπαμε ότι η κρητική μουσική αποτελείται και παίζεται από άντρες ότι ουσιαστικά, εγώ συνεργαζόμουν με έναν λυράρη τότε και ο κόσμος, δηλαδή κάποιοι άντρες από κάτω, δεν ήθελαν να βγω εγώ. Ήθελαν να βγει όλο το πρόγραμμα με τον λυράρη που έπαιζε μαζί μου σε εκείνο το μαγαζί. Οπότε ξέρεις υπήρχε όλο αυτό και ήμουν σε αρκετά μικρή ηλικία. Και λες πώς θα βγω εγώ τώρα; Αφού δεν θέλουν. Εδώ πέρα ξέρεις υπάρχει όλο αυτό το ανδροκρατούμενο αίσθημα και όλος αυτός ο «ρατσισμός», αν θες. Όπως καταλαβαίνεις, μου είχαν κοπεί τα πόδια. Θυμάμαι πάρα πολύ χαρακτηριστικά ότι ανεβαίνω και παίζω το πρώτο κομμάτι, το δεύτερο και αρχίζει ο κόσμος και του αρέσει αυτό το πράγμα που βλέπει και ακούει. Και έτσι ένιωσα ότι περνάω εξετάσεις και δεν θα ξεχάσω ποτέ ότι ήρθαν οι ίδιοι άνθρωποι και μου ζήτησαν κατά κάποιο τρόπο συγνώμη και μου είπαν ότι είμαι πάρα πολύ καλή και ότι κακώς ας πούμε ήμασταν αρνητικοί στο να ανέβεις και να παίξεις. Το θυμάμαι αυτό σαν κάτι αρνητικό που βγήκε πάρα πολύ καλό μέσα από αυτό.

Ερ. Μία τελευταία ερώτηση. Πώς βλέπεις τα πολιτικά δρώμενα στην χώρα μας; Θα ήθελα το σχόλιο σου για την Χρυσή Αυγή, την βία, την οικονομική κρίση.

Γ.Ν. Πραγματικά δεν ξέρω τι να απαντήσω σε αυτές τις πολιτικές ερωτήσεις. Γιατί τουλάχιστον εγώ και μέσω της σελίδας μου στο Facebook, ο οποίος είναι ένας τρόπος να συνομιλώ με ανθρώπους και της ηλικίας μου και τους ακροατές μου, ανεβάζω τις σκέψεις μου, ανεβάζω το πώς βλέπω εγώ τα πράγματα και τοποθετούμαι αρκετά μέσω της σελίδας. Για να πω την αλήθεια δεν είμαι και πάρα πολύ αισιόδοξη ότι η βία θα σταματήσει να υπάρχει. Παρόλα αυτά, βλέποντας τις εξελίξεις, έχω αρχίσει και ανησυχώ με όλο αυτό το ψέμα που επικρατεί. Ξαφνικά όλοι ανακαλύψαμε το τι συμβαίνει με την Χρυσή Αυγή. Ξαφνικά όλοι ανακαλύψαμε ότι οι πολιτικοί μας δεν είναι και τόσο καθαροί, όπως προσπαθούσαν να μας πείσουν. Δεν ξέρω τι είναι όλη αυτή, είναι άγνοια; Είναι φόβος; Είναι η δύναμη που θέλουμε να πιστέψουμε σε κάτι ότι είναι καλό για να μας λύσει κάποια προβλήματα και να αισθανθούμε εμείς καλύτερα; Προσπαθώ να αναρωτηθώ πάρα πολλά πράγματα και μέσω της τέχνης μου και μέσα από τις παρέες που κάνω. Από τους νέους ανθρώπους που συζητάμε και έχουμε όλοι την ίδια άποψη, προσπαθώ να καταλάβω πράγματα και προσπαθώ φανώ αισιόδοξη. Κάτι το οποίο για έναν νέο άνθρωπο όπως είμαι εγώ, μάλλον είναι λίγο δύσκολο με όλα αυτά που συμβαίνουν. Λύσεις δεν έχω δυστυχώς. Η λύση μου η δική μου και η αισιοδοξία που αντλώ είναι μέσα από την τέχνη που κάνω. Η μόνη βοήθεια που μπορώ να δώσω μέσω αυτής είναι τα τραγούδια μου, η μουσική μου. Προσπαθώ σε κάθε παράσταση να έρχομαι κοντά με τον κόσμο μέσα από τα τραγούδια μου και να τοποθετούμαι και πολιτικά, αν θες, μέσα από τις επιλογές των τραγουδιών που κάνω. Αλλά αισθάνομαι πραγματικά φτωχή γιατί δεν μπορώ να δώσω μια λύση σε όλο αυτό που επικρατεί και συμβαίνει στην χώρα μας. Και αισθάνομαι άσχημα και μειονεκτικά που δεν έχω να απαντήσω κάτι παραπάνω, να βοηθήσω δηλαδή να βγει η χώρα από όλο αυτό που της συμβαίνει και όλοι αυτοί οι άνθρωποι να αισθανθούν λίγο καλύτερα. Το κάνω μέσω της τέχνης μου, θέλω να πιστεύω, αλλά πρακτικά και στα λόγια αισθάνομαι φτωχή. Παρόλα αυτά, θέλω να είμαι αισιόδοξη και ο κόσμος δηλαδή να αντλεί μια αισιοδοξία από τα ωραία πράγματα που συμβαίνουν στην χώρα. Γιατί συμβαίνουν και ωραία πράγματα και στην τέχνη. Οπότε πιστεύω ότι αν όλοι στραφούμε στον πολιτισμό και στην τέχνη μας, στην παιδεία, νομίζω ότι θα ξαναξεκινήσουμε από το μηδέν και να ξεκινήσουμε με καλύτερες προδιαγραφές. Νομίζω.