Ο Β. Καρύδης στον ΑΘΗΝΑ984

Ο βοηθός του Συνήγορου του Πολίτη για τα ανθρώπινα δικαιώματα και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, Βασίλης Καρύδης, μίλησε στις 2/4 στον «ΑΘΗΝΑ 9.84» και τον Τάκη Καμπύλη.

Μεταξύ άλλων, είπε:

* Για τα επεισόδια στις φυλακές Νιγρίτας:

«Ίσως είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει τέτοιο περιστατικό στη φυλακή. Αποτελεί τη συμπύκνωση, την επιτομή και την εκδήλωση με ακραίο τρόπο ενός δομικού στοιχείου της κουλτούρας της φυλακής, δηλαδή της βίας, η οποία είναι παρούσα συνεχώς με άμεση ή έμμεση μορφή, από το σωφρονιστικό προσωπικό προς τους κρατούμενους, μεταξύ των κρατουμένων, κάποιες φορές από τους κρατούμενους προς τους υπαλλήλους κ.λπ.. Αυτή τη φορά έλαβε αυτή την ακραία μορφή, που το υπόβαθρό της είναι μία νοοτροπία ατιμωρησίας, η οποία έχει καλλιεργηθεί όλες αυτές τις δεκαετίες... Είναι πράγματι λίγο πιο σύνθετα τα πράγματα. Ο τρόπος που έγινε, καταπλήσσει. Η πολιτεία σε κάθε περίπτωση, ανεξάρτητα την άποψη που μπορεί να έχει ο καθένας, οφείλει να κάνει τα δέοντα στη λογική ενός κράτους δικαίου και μία ασφάλειας δικαίου που αφορά όλους μας. Εδώ προφανώς, με μία έννοια, είναι μία απόπειρα κατ' αναλογία εφαρμογής, ας πούμε, ενός "άγραφου νόμου" που ισχύει για την αστυνομία επί δεκαετίες. Σε περιπτώσεις δολοφονίας αστυνομικών, υπάρχουν άλλες λογικές και άλλες πρακτικές. Εδώ είναι εντελώς διαφορετικές οι συνθήκες. Μιλάμε για σωφρονιστικά καταστήματα, για περιφρουρημένους χώρους με πολύ συγκεκριμένους κανόνες και γι' αυτό καταπλήσσει αυτός ο τρόπος ενέργειας και η νοοτροπία που υποκρύπτεται πίσω από αυτή την απόφαση, ανεξαρτήτως των θέσεων ή των επιδιώξεων...».

Δημοσιογράφος: Με έχουν καταπλήξει και οι δηλώσεις συναδέλφων των συγκεκριμένων μετά το γεγονός, που καταγγέλλουν κατά κάποιο τρόπο τις συνθήκες ανάκρισης και ότι έχουν και αυτοί δύο ανήλικα παιδιά... Είναι σαν να μην έχουν καταλάβει τι έχουν κάνει και τι αντιμετωπίζουν...

Β. Καρύδης: «Μα δεν έχουν καταλάβει απολύτως τίποτα. Δεν είναι τέρατα οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι, όπως δεν είναι τέρατα και οι εγκληματίες... Η κοινοτοπία του κακού που λέμε. Εδώ φαίνεται ότι τα ανακλαστικά του υπουργείου λειτούργησαν σωστά. Η δικαιοσύνη πρέπει με καθαρούς όρους να αποδώσει τις ευθύνες όπου πρέπει. Πρέπει να σπάσει η νοοτροπία της ατιμωρησίας και της παραδοχής μίας βίαιης καθημερινότητας».

Δημοσιογράφος: Μήπως όλα αυτά συμβαίνουν, γιατί οι φυλακές παραμένουν ένα πολύ κλειστό σύστημα;

Β. Καρύδης: «Απολύτως. Δεν είναι μόνο αυτό όμως. Στην Ελλάδα, τα τελευταία 25 χρόνια τουλάχιστον, το σωφρονιστικό σύστημα βρίσκεται σε συνεχή μεταρρυθμιστική διαδικασία. Είχαμε έναν καλό κώδικα το 1989, έναν άλλο κώδικα το 1999, αυτόν που ισχύει τώρα, ένα νέο σχέδιο κώδικα ακόμα καλύτερο, που έχει κατατεθεί και θα τεθεί κάποια στιγμή προς συζήτηση και ταυτόχρονα αυτή η γνωστή διάσταση γενικώς, αυτό που λέμε νομοθεσία στα βιβλία και νόμο στην πράξη, είναι χαώδης. Αυτό διαμορφώνει, αναγκαστικά, άτυπες πρακτικές και σπασμωδικές αντιδράσεις, ανάλογα με τη δυσκολία των συνθηκών ενός περιστατικού, τη στάση των μέσων ενημέρωσης και τη διάθεση του κόσμου. Δεν είναι άσχετο όλο αυτό που συνέβη με τη συγκυρία... Την τελευταία δεκαετία έχει ξεφύγει πολύ από την δημόσια σφαίρα, την πολιτική παρέμβαση, ακόμα και το ενδιαφέρον των ειδικών θα έλεγα... Πρέπει να λάβουμε υπόψη μας και τις διεθνείς δεσμεύσεις της χώρας, οι οποίες δεν είναι α λα καρτ. Πολύ πρόσφατα, πριν ένα μήνα δηλαδή, επικυρώθηκε το λεγόμενο Πρωτόκολλο της Νέας Υόρκης για τα βασανιστήρια κ.λπ. και ορίστηκε μάλιστα ο Συνήγορος του Πολίτη, ως εθνικός φορέας πρόληψης των βασανιστηρίων και της κακομεταχείρισης στους χώρους εγκλεισμού. Και τα εγκαινιάζουμε με αυτά τα περιστατικά; Είναι απολύτως ειρωνικό. Εγώ πιστεύω ότι πράγματι πρέπει να υπάρξει κάποια ενέργεια, κίνηση, κάποιων τομών με μία συλλογική πολιτική. Από τον τομέα της νομοθεσίας, εννοώ το ύψος των ποινών κ.λπ., τη δικαστηριακή πρακτική, τα γνωστά, την ευκολία των προφυλακίσεων, την αραίωση του πληθυσμού... Δηλαδή, με άμεσες τομές, ένας μπαίνει - ένας βγαίνει, αυτός να είναι ο κανόνας. Και μέχρι το σύστημα να ισορροπήσει, να αραιώσει ο πληθυσμός, να εισαχθούν νέα μέτρα, το βραχιόλι κ.λπ., με σωστό τρόπο όμως... Όχι να βάζεις το βραχιόλι εκεί που δεν θα επέβαλες εγκλεισμό. Το αντίθετο θα πρέπει να γίνεται. Δεν νομίζω ότι θα μπορέσει να υπάρξει βελτίωση. Θα εξακολουθήσουμε όπως και τώρα, όταν συμβαίνει κάτι ακραίο, να κάνουμε αφορισμούς, ευχές κ.λπ.. Ο Συνήγορος του Πολίτη θα αναλάβει, σύντομα την οργάνωση ενός εξειδικευμένου workshop, εργαστηρίου με συναντήσεις, ειδικών, στελεχών του υπουργείου, ενδεχομένως κάποιων ξένων εμπειρογνωμόνων και θα κάνει συγκεκριμένες προτάσεις χρηστικού και πρακτικού χαρακτήρα, στην κατεύθυνση που σας έλεγα μόλις πριν».

Δημοσιογράφος: Αναλαμβάνει πρωτοβουλία δηλαδή ο Συνήγορος του Πολίτη...

Β. Καρύδης: «Εκ των πραγμάτων, από τη φύση και το ρόλο του και από την αρμοδιότητά του αυτή, ως ειδικός φορέας πρόληψης. Δεν μπορεί να καθόμαστε και να τα κοιτάμε αυτά και να γυρίζουμε σελίδα μέχρι το επόμενο και ταυτόχρονα να αγνοούμε μία εφιαλτική καθημερινότητα. Πρέπει να υπάρχει μία πολιτική, έστω μεσοπρόθεσμη. Δείτε τι έγινε στη Νορβηγία, υπήρχε πιο ακραίο περιστατικό από αυτό του Μπρέιβικ; Δεν άλλαξαν όμως τη νομοθεσία τους. Λένε "15 χρόνια προβλέπουμε ανώτατη ποινή, αυτό θα εφαρμοστεί", ακόμα και σε αυτή την περίπτωση, γιατί το πράγμα δουλεύει. Εδώ συνέβη ένα ζήτημα παραβίασης άδειας και πήγε να αναποδογυρίσει ο τόπος ας πούμε και φτάσαμε μέσα σε λίγες ημέρες, σε αποφάσεις σκληρού χαρακτήρα, χωρίς να έχουμε υπόψη μας τις συνέπειες, αυτό που είπα πριν δηλαδή, την κουλτούρα της φυλακής, τα υποσυστήματα, τις νοοτροπίες... Αυτή είναι δυστυχώς η κατάρα της ελληνικής πολιτείας».

«ΑΘΗΝΑ 9.84» - ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ