Η νοσταλγία του ρεμβασμού

του Δημήτρη Β. Τριανταφυλλίδη

Η απουσία του ρεμβασμού δεν είναι τίποτα άλλο παρά η απώλεια της αίσθησης του βάθους των πραγμάτων. Είναι η νηστεία από τη χαρά.

Δεν το έχουμε εκ γενετής. Δεν είναι ίδιον της ατομικότητας μας. Δεν είναι καν σίγουρο πως θα το αποκτήσουμε στο διαβασίδι της ζωής μας. Απαιτεί κόπο, θυσίες, μα κυρίως, παιδεία και μια κάποια ... ηλικία. Έρχεται με τον καιρό και είναι από τα σπάνια δώρα της ζωής.

Η ικανότητα να αποτραβιέσαι για λίγο από τα πράγματα, ο ρεμβασμός των πραγμάτων, - πολύτιμο κληροδότημα του Διαφωτισμού, - είναι ίσως στις μέρες μας το

χαμένο εργαλείο για να αντιμετωπίσει κανείς τη χθαμαλή ζωή.

Στον συμπαγή πυρήνα της μνήμης, στη σβησμένη αιθάλη παθών πρόσκαιρων, ο άνθρωπος - πλάνητας, στο μεσημέρι της ζωής του, διέρχεται από τη διακεκαυμένη ζώνη της ματαιοδοξίας της νιότης και ξανοίγεται για την πολυπόθητη συνάντηση με τον εαυτό του και τον άλλον, έχοντας μάθει πλέον να αναγνωρίζει ότι ο ύστατος φόρος στην ομορφιά είναι η απόσταση από τα πράγματα. Η ομορφιά των πραγμάτων δεν μπορεί να κοιταχτεί κατάματα, γιατί έτσι στρεβλώνεται το, έτσι κι αλλιώς, αντεστραμμένο κάτοπτρο του καθρέφτη της πραγματικότητας. Την ομορφιά των πραγμάτων μπορείς να την απολαύσεις, μελετήσεις, αναλύσεις μόνο από την ικανή εκείνη απόσταση που θα σου δώσει η εύξεινη ευγένεια της καλλιεργημένης ψυχής.

Απόσταση και όχι αποστασιοποίηση όμως. Η σοφία της ζωής αποκτιέται σε ενεστώτα χρόνο με τη μετοχή σε αυτή. Ο ρεμβασμός των πραγμάτων είναι η τρυφερή χειρονομία προς την εσωτερικευμένη θέα, είναι οι φωτεινές καταιγίδες του ελεύθερου πνεύματος που πασχίζει διαρκώς για την εδραίωση αυτής της ελευθερίας, μακριά από στερεότυπα, προκαταλήψεις, ιδεοληψίες και ακρωτηριασμένες σημασίες.

Σε μια χώρα που παραδέρνει ανάμεσα σε παράφορες θεολογίες διαφόρων αποχρώσεων και καταγωγικών αφετηριών και την απουσία παραδόσεων, προερχόμενων από τον Διαφωτισμό, ο ρεμβασμός ως στάση ζωής και νοο-τροπίας έρχεται σε ευθεία αντίθεση με τη δυναστική μεμβράνη του πένθους που προκαλεί η ανατροπή και η βίαιη αλλαγή του κοινωνικού σχηματισμού. Σ' ένα τόπου όπου οι ανατολίτικες παραδόσεις, υπό τον μανδύα του εθνικολαϊκισμού διατρέχουν θανάσιμα όλο το πανικόβλητο από το μέγεθος, τη διάρκεια, το βάθος και την ένταση της κρίσης, πολιτικό φάσμα, η αναγκαιότητα του ρεμβασμού ως τρόπου σκέψης αναδεικνύεται για άλλη μια φορά, υπογραμμίζοντας τα ανεπούλωτα τραύματα της νεοελληνικής πραγματικότητας, η οποία παραδέρνει δίχως σημεία στήριξης και προσανατολισμού.

Η απουσία του ρεμβασμού δεν είναι τίποτα άλλο παρά η απώλεια της αίσθησης του βάθους των πραγμάτων. Είναι η νηστεία από τη χαρά.

Ο ρεμβασμός αποκαθιστά τη ταραγμένη ισορροπία ανάμεσα στην επιθυμία και την ανάγκη και δίνει στον άνθρωπο τη δυνατότητα της απόλαυσης μιας ελευθερίας χαριτωμένης μα και γήινης, αφού έτσι μπορεί όχι μόνο να κατανοήσει και να αναστοχαστεί καλύτερα, μα και να δράσει. Να δράσει ρηξικέλευθα, καινοτόμα, επαναστατικά, όχι