Η νηστεία για τη διατροφή και τη θρησκεία

Διανύουμε την Σαρακοστή, την πιο μακρά και αυστηρή νηστεία της παράδοσης μας, με τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης να έχουν εκτοπιστεί από το οικογενειακό τραπέζι, όπου πλέον κυριαρχούν τα λαχανικά, τα όσπρια και τα θαλασσινά.

    Μια νηστεία την οποία ολοένα και περισσότερος κόσμος ακολουθεί τα τελευταία χρόνια, για λόγους, θρησκευτικούς, οικονομικούς ή και για λόγους διατροφικής αποτοξίνωσης.

    Άλλωστε, η συγκλίνουσα θέση εκκλησίας και επιστήμης για την τήρηση της νηστείας είναι ότι συντελεί στη σωτηρία της ψυχής και του σώματος. Κοινή συνισταμένη τους είναι η ψυχική, πνευματική και σωματική υγεία, η οποία επιτυγχάνεται με την αλλαγή της διατροφής και την προσευχή.

    Εξάλλου, από τα αρχαιότατα χρόνια η νηστεία συνηθιζόταν ως μέσο κάθαρσης, εξιλασμού και δοκιμασία που βοηθούσε τους ανθρώπους να πλησιάσουν το θεό.

    Σύμφωνα με τους ιστορικούς, οι αρχαίοι ασιατικοί λαοί νήστευαν για θρησκευτικούς λόγους. Οι Αιγύπτιοι και για λόγους υγιεινής. Οι Έλληνες θεωρούσαν τη νηστεία ως δοκιμασία, που συνέτεινε στην προσέγγιση του ανθρώπου στο «θείον». Κυρίως νήστευαν οι ιερείς, οι βασιλείς και οι στρατηγοί προκειμένου να θυσιάσουν. Όσοι συμμετείχαν στα «μυστήρια», όπως οι Αθηναίοι, κατά τις εορτές των «Ελευσινίων» και των Θεσμοφορίων, οι Λακεδαιμόνιοι πριν τις πολεμικές επιχειρήσεις. Οι ιερείς του Δία στην Κρήτη δια βίου από κρέας και ψάρι.

    Ιδιότυπες νηστείες είχαν καθιερώσει σχολές και οργανώσεις, όπως οι Ορφικοί και οι Πυθαγόρειοι.

    Σύμφωνα με την Εκκλησία, όπως εξηγεί στο ΑΠΕ - ΜΠΕ, ο εκπρόσωπος της Αρχιεπισκοπής Αθηνών, πατέρας Μάξιμος Παπαγιάννης «Η Νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, όπως και της Τετάρτης και Παρασκευής, ανάγονται στους αποστολικούς χρόνους, έχουν επικυρωθεί από Οικουμενική Συνοδό και θεσμοθετήθηκαν κατά μίμηση της σαραντάμερης νηστείας του Ιησού Χριστού στην έρημο, πριν την έναρξη του έργου του»

    «Δεν νηστεύουμε για να χάσουμε κιλά ή για το καλό της υγείας μας, αλλά για το καλό της ψυχής μας. Ετυμολογικά η λέξη νηστεία -νη-εσθίω- σημαίνει δεν τρώγω. Επίσης, συναινεί αποχή από τα πάθη και τις αδυναμίες μας. Δεν περιορίζεται μόνο στην ποιότητα, αλλά και στην ποσότητα. Διαφορετικά, η λαιμαργία, αλλάζει υλικά για τον κορεσμό της», τονίζει.

    Εξηγεί ότι η νηστεία είναι ένας συνδυασμός τροφής, ελεημοσύνης και προσευχής. «Με την ασκητική, το άτομο απαλλάσσεται από τα πάθη και τις εξαρτήσεις, ώστε να στρέψει την προσοχή του στο Θεό», λέει ο πατέρας Μάξιμος και προσθέτει: «Η ταπείνωση του εαυτού μας, έναντι του Θεού και η άσκηση των αρετών (φιλανθρωπία, αγάπη, κατανόηση των ασθενέστερων), είναι η θεραπευτική μέθοδος της εκκλησίας. Ο άνθρωπος που νηστεύει, δυναμώνει τη θέλησή του, επιβάλλεται στον εαυτό του και υποτάσσει το σώμα του στο πνεύμα, προσελκύοντας τη χάρη του Θεού» .

    Η «κυρά Σαρακοστή» λοιπόν, η γυναίκα με τα σταυρωμένα χέρια, λόγω προσευχής, χωρίς στόμα και μύτη, λόγω νηστείας και με εφτά πόδια για τις επτά εβδομάδες τ