Η κρίση στην Κύπρο και η γεωπολιτική

Του Χρήστου Καπούτση

Η οικονομική κρίση στην Κύπρο, όπως έχουμε επισημάνει, δενείναι μονοδιάστατη. Επηρεάζει και επενεργεί σε κρίσιμες γεωπολιτικές καιενεργειακές παραμέτρους στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.

Ανοίγει το «παιχνίδι» στην γεωπολιτική σκακιέρα, εκεί όπουδιαγκωνίζονται ισχυροί διεθνείς παράγοντες, είτε κράτη, είτε πολυεθνικές καιπροωθούνται συμμαχικά εθνικά ή και υπερεθνικά Στρατηγικά συμφέροντα.

Η Τουρκία έκανε μια δυναμική παρέμβαση, που αφορά την κρίσηστην Κύπρο, αλλά επεκτείνεται και στην αξιοποίηση του υποθαλάσσιου ορυκτούπλούτου, που έχει εντοπιστεί στηνΚυπριακή ΑΟΖ.

Ο Υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου, προτείνει ακόμη και διχοτόμηση της Κύπρου, ανοι Ελληνοκύπριοι συνεχίσουν, κατά την άποψή του, να μονοπωλούν τα δικαιώματαεπί του φυσικού αερίου.

Η Τουρκία επανέρχεται στη σταθερή θέση της, ότι στην Κύπρουπάρχουν δύο Λαοί, δύο Εθνότητες και άρα, δύο ξεχωριστά κράτη, που είναιδυνατόν να συνυπάρξουν μόνο στο πλαίσιο συνομοσπονδίας κρατών. Και ακόμη ηΆγκυρα, επαναφέρει την τετραμερήΔιάσκεψη (Ελλάδα - Τουρκία και τις δύο κυπριακές κοινότητες), που θα αποφασίσουν από κοινού, για το μέλλον τηςΚύπρου.

Ο Υπουργός Εξωτερικών Δημήτρης Αβραμόπουλος στην απαντητικήεπιστολή του επισημαίνει ότι:«Οιοσδήποτε υπαινιγμός περί διχοτόμησης της Κύπρουπρέπει να αποκλείεται». Επίσης, διατυπώνει τη διαφωνία του για την τετραμερήΔιάσκεψη επισημαίνοντας ότι: «Δεν συμφωνούμε με την πρόταση για τετραμερή διάσκεψη, πρωτίστως διότι μιατέτοια πρόταση αντιβαίνει προς τη θεμελιώδη και αναφαίρετη αρχή τηςανεξαρτησίας, της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της ΚυπριακήςΔημοκρατίας».

Όμως το Κυπριακό, ως πολιτικό και γεωπολιτικό πρόβλημα, αλλάκαι η Κύπρος, ως κράτος με πλούσια κοιτάσματα υδρογονανθράκων, με δεσπόζουσαγεωγραφική θέση σε μια ευαίσθητη περιοχή, υπερβαίνει κατά πολύ το επίπεδο τωνελληνοτουρκικών σχέσεων. Η οικονομική κρίση στην Κύπρο, καθώς επίσης και ταενεργειακά και τα πολιτικό-διπλωματικά προβλήματαπου αναφύονται, αποτελούν μια πολύπλοκη και πολύ-παραμετρική ενότητα, μεδιεθνές ενδιαφέρον!

Προσεγγίζοντας ολιστικά το Κυπριακό, μπορούμε να πούμε ταεξής:

Η συμφωνία που πέτυχε η Ισλαμική Κυβέρνηση Τ. Ερντογάν μετους Κούρδους του ΡΚΚ, μέσω του έγκλειστου στις τουρκικές φυλακές υψίστηςασφαλείας κούρδου ηγέτη Οτσαλάν, είναι σημαντική εξέλιξη και σχετίζεται με τιςραγδαίες εξελίξεις στην Α. Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή. Η Τουρκία κλείνει,προσωρινά ένα μέτωπο, μια χαίνουσα πληγή στα σύνορά της με το βόρειο Ιράκ, που είναιτο Κουρδικό, διότι φαίνεται, ότι θα εστιάσει το ενδιαφέρον της στα ενεργειακάαποθέματα της Ανατ. Μεσογείου, αλλά και στους αγωγούς μεταφοράς φυσικού αερίουκαι πετρελαίου στην Ευρώπη, μέσω των τουρκικών και κουρδικών εδαφών.

Η Κύπρος και τα ενεργειακά υποθέματα της Κυπριακής ΑΟΖ, είναι πλέον στις προτεραιότητες της τουρκικήςδιπλωματίας.

Οι Βρυξέλλες και η Γερμανία, θεωρούν δεδομένο ότι η Τουρκίακαι όχι η Κυπριακή Δημοκρατία, θα είναι ο πρωταγωνιστής στο σύνολο τωνενεργειακών θεμάτων της Ανατ. Μεσογείου και ειδικά της Κυπριακής ΑΟΖ. Φαίνεται,ότι την ίδια γνώμη έχει και το Ισραήλ! Ήδη Ισραηλινοί και Τούρκοι συνομιλούν γιατην από κοινού αξιοποίηση των ενεργειακών αποθεμάτων της Αν. Μεσογείου, ερήμηντης Κυπριακής Δημοκρατίας! Γι' αυτό έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον η επίσκεψη τιςεπόμενες μέρες του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας N. Αναστασιάδη στοΙσραήλ. Η νέα Κυβέρνηση του Β. Νετανιάχου, ίσως να δώσει απαντήσεις ή ναεπαναδιατυπώσει προτάσεις, για την ενεργειακή συνεργασία του Ισραήλ με τηνΚύπρο.

Αλλά και η Γερμανία και η Γαλλία, έχουν τα δικά τους σχέδιαγια την Κύπρο και τα ενεργειακά αποθέματα της Α. Μεσογείου, που πιθανότατα, δενσυμπεριλαμβάνουν μόνο την Κυπριακή Δημοκρατία, ως ισχυρό διαμεσολαβητικόενεργειακό προάγοντα.

Όμως, σημαντικός θα είναι και ο ρόλος της Ελλάδας. Είναισαφές ότι, χωρίς την ελληνική συμμετοχή και συναίνεση, δεν μπορεί να γίνεικαμιά οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών στην Αν. Μεσόγειο, με βάση το Διεθνέςκαι Εθιμικό Δίκαιο και φυσικά το νέο Δίκαιοτης Θάλασσας. Αναμένεται, ότι η Ελληνική Διπλωματία, θα αναδείξεισύντομα, αυτή τη βασική, για τα ελληνικά συμφέροντα, παράμετρο.

Επίσης, έγκυροι διπλωματικοί κύκλοι εκτιμούν ότι, σύντομα θαεκδηλωθεί μια νέα πρωτοβουλία επίλυσης του πολιτικού προβλήματος της Κύπρου,που αυτή τη φορά θα τελεσφορήσει. Προωθείται άμεσα λύση του Κυπριακού στη«φιλοσοφία» του σχεδίου Ανάν. Έτσι ώστε, η Κύπρος, το νέο κρατικό κυπριακόσχήμα, να προχωρήσει σε συμφωνία με την Τουρκία, το Ισραήλ και την Ελλάδα, για συνεκμετάλλευσητων υδρογονανθράκων της Αν. Μεσογείου, της κυπριακής ΑΟΖ και νοτίως τουΚαστελόριζου, υπό την «υψηλή» εποπτεία των ΗΠΑ και ίσως και της Γερμανίας .Εκτιμάται ότι η συμφωνία αυτή θα περιλαμβάνει και την τουρκική πρόταση, γιαμεταφορά του φυσικού αερίου, μέσω των τουρκικών-κουρδικών εδαφών στην Ευρώπη,μια επιλογή οικονομικά ασύμφορη, αλλά πολιτικά αποδεκτή από τις ΗΠΑ, αφούαναβαθμίζει τη θέση της Τουρκίας και ενισχύει τη συμμαχία ΗΠΑ-ΙΣΡΑΗΛ-ΤΟΥΡΚΙΑΣ. ΟιΑμερικανοί έχουν καταστήσει σαφές, ότι προτιμούν οι αγωγοί μεταφοράς φυσικούαερίου με κατεύθυνση της Ευρώπη να διέρχονται από την Τουρκία.

Επίσης καταλυτικό ρόλο στην «υποβάθμιση» της ΚυπριακήςΔημοκρατίας, ως ενεργειακού κόμβου, έχει «παίξει» και η αρνητική στάση τηςΡωσίας. Η βεβαιότητα ότι η Μόσχα είναι στο πλευρό της Κύπρου, απλά δεν υπάρχειπλέον. Η ρωσική κυβέρνηση έδειξε περίπου εχθρική συμπεριφορά στην Κύπρο. Η Μόσχα, δεν προσέφερε καμιάυπολογίσιμη οικονομική βοήθεια στηνΚύπρο. Και το κυριότερο, έδειξε να μην ενδιαφέρεται να προχωρήσει σεεπενδύσεις, για την αξιοποίηση των υδρογονανθράκων στην κυπριακή ΑΟΖ.Επιπροσθέτως, η Μόσχα, ανέδειξε την Τουρκία ως βασικό παράγοντα και έδειξε ότικατανοεί τις τούρκικες αιτιάσεις καιαπαιτήσεις, επί των κυπριακών Υδρογονανθράκων! Ο Υπουργός Εξωτερικών της ΡωσίαςΣ. Λαβρόφ κάλεσε τον Κύπριο ομόλογό του Γ. Κασουλίδη στη Μόσχα. Περιμένουμε τααποτελέσματα αυτής της θεωρητικά σημαντικής επίσκεψης.

Τέλος, ας έχουμε υπόψη μας και το εξής: Οξύτατη κριτική κατάτου Eurogroup, αλλά και της ΕΕ ασκεί ο Ισπανός πρώην υπουργός Εξωτερικών ΜιγκέλΆνχελ Μορατίνος (από το 2004 έως το 2010) σε άρθρο του στην ElPais με τονκαυστικό τίτλο «Προς υπεράσπιση της Κύπρου».

Ο υπουργός της κυβέρνησης Θαπατέρο καταγγέλλει... τουςΕυρωπαίους υπουργούς Οικονομικών ότι «αγνόησαν τη διεθνή και εθνικήπραγματικότητα και τον γεωπολιτικό ρόλο της Κύπρου», ενώ κάνει ευθέως λόγο γιααπομόνωση της Κύπρου που ξεκίνησε από την απόρριψη του σχεδίου Ανάν «από τησυντριπτική πλειοψηφία των Κυπρίων»: «Η συγκεκριμένη απόφαση, δεν άρεσε στη διεθνήιθύνουσα τάξη (sic), η οποία αντί να αναζητήσει λύσεις συγκεκριμένες και ναπροωθήσει έναν νέο γύρο διαπραγματεύσεων, τιμώρησε τη Κύπρο και τον πρόεδρό της Τ. Παπαδόπουλο μεαπομόνωση», επισημαίνει ο Ισπανός πολιτικός και προσθέτει.

«Σκανδαλίζομαι και εγώ, για τις ρωσικές καταθέσεις στην Κύπρο. Στη Γερμανία, δεν υπάρχουν άραγε;», αναρωτιέται ο Α. Μορατίνος.