Η χώρα αναχρονισμός

του Δημήτρη Β. Τριανταφυλλίδη

Δε θα ήταν παρακινδυνευμένο να πούμε πως η σύγχρονη Ελλάδα είναι ένας αναχρονισμός. Συνολικά. Από την κορυφή μέχρι τη βάση, από αριστερά προς τα δεξιά και διαγωνίως. Μια χώρα όπου όλα είναι αναχρονιστικά: το παραγωγικό μοντέλο, ο κανόνας κοινωνικής συμβίωσης, η κοσμοθεώρηση των πολιτών, ο πολιτισμός ως διαδικασία και ως αποτέλεσμα, το πολιτικό σύστημα, οι ίδιες οι σχέσεις των ανθρώπων.
Κοντεύουν 200 χρόνια από τον ξεσηκωμό του 1821 με τον πόθο της δημιουργίας ανεξάρτητου και σύγχρονου

ευρωπαϊκού κράτους, αλλά παρόλα αυτά η χώρα καθημερινά πείθει και τους τελευταίους ρομαντικούς πως παραμένει στο επίπεδο της λησμονημένης επαρχίας της πρώην οθωμανικής αυτοκρατορίας, χωρίς να έχει κάνει, ουσιαστικά, κάποια βήματα προόδου.

Με αφορμή την καταδίκη σε φυλάκιση 10 μηνών με αναστολή, του χρήστη του διαδικτύου που είχε φτιάξει μια χιουμοριστική σελίδα και μετά από μήνυση βουλευτή του ελληνικού κοινοβουλίου που σήμερα βρίσκεται στη φυλακή, κατηγορούμενος για εγκλήματα του κοινού ποινικού δικαίου, σκέψεις διατυπώνονται από ειδικούς και μη, επιστήμονες και ντιλετάντηδες, επαγγελματίες της δικαιοσύνης αλλά και υπουργούς των καφενέδων.

Μέσα σε μια πανσπερμία απόψεων, αντεγκλήσεων και αμφιλεγόμενων ιδεολογικών συγκρούσεων, το εν λόγω ζήτημα, κατάφερε, για άλλη μια φορά να διχάσει την κοινή γνώμη, χωρίς ωστόσο, να αναφερθεί κανείς στην ουσία του ζητήματος που δεν είναι άλλο όχι από τα όρια της σάτιρας, αλλά τα όρια της ελευθερίας του λόγου.
Η ελευθερία του λόγου, συνταγματικά κατοχυρωμένη πρόνοια σε μια κοινωνία ανοιχτή και δημοκρατική, προστατεύεται και διαφυλάσσεται ως κόρη οφθαλμού από τους ίδιους τους πολίτες, πρωτίστως, και στη συνέχεια μέσα από θεσπισμένους φορείς. Η ελευθερία του λόγου όμως, δεν υπάρχει εν κενώ, μα σε συνάρτηση με μια βασική έννοια, την οποία στην Ελλάδα ηθελημένα λησμονούμε και αποσιωπούμε. Η έννοια αυτή δεν είναι άλλη από εκείνη του σεβασμού του άλλου. Η λεπτή μα ουσιαστικά γραμμή στην ελευθερία του λόγου είναι αυτός ακριβώς ο σεβασμός που πρέπει να επιδεικνύει κάποιος. Αυτό είναι το μεγάλο ζητούμενο σήμερα στη χώρα μας, ο σεβασμός απέναντι στον άλλον, στην άλλη άποψη, (ακόμη κι αν είναι σατιρική), στη διαφορετική προσέγγιση.
Σε μια χώρα όμως όπου εδώ και δύο αιώνες, ο φατριασμός, τα πάθη, τα μικροσυμφέροντα, οι «δεσμοί αίματος» και ο ανορθολογισμός, αποτελούν τον καμβά πάνω στον οποίο απεικονίζεται μια κοινωνία κατακερματισμένη σε φέουδα και τιμάρια συμφερόντων, ο σεβασμός είναι ένας είδους σε ανεπάρκεια, αν και όταν δεν τιμωρείται ως εξαίρεση που εισάγει καινά δαιμόνια.

Στα πλαίσια αυτού του σεβασμού - αιτήματος της εποχής μας, είναι προβληματική η ανάμειξη της Εκκλησίας σε ζητήματα που δεν εμπίπτουν στις πνευματικές της αρμοδιότητες, όπως η εκπαίδευση και η συγγραφή των σχολικών εγχειριδίων, η προσωπική ερωτική ζωή των πολιτών ως επιλογή και δικαίωμα κ. ά. Η ανάμειξη σε αυτούς τους τομείς της ζωής προκαλεί, δικαίως και δικαιολογημένα, την αντίδραση μεγάλου τμήματος της κοινωνίας, τα μέλη του οποίου, - άθεοι και ένθεοι,- θέλουν από την Εκκλησία, να συμπεριφέρεται με το δέοντα σεβασμό στις επιλογές του κάθε ανθρώπου χωριστά και να μην αναμειγνύεται με θέσφατα, εντολές ή και επιτίμια.
Ως εκ τούτου, «η σημερινή καταδίκη του δημιουργού της σελίδας κοινωνικής δικτύωσης "Γέρων Παστίτσιος" αποκτά εμβληματικό εκτόπισμα. Η πρώτη, μετά από δεκαετίες, αναβίωση της διάταξης που ποινικοποιεί την "καθύβριση θρησκεύματος" εγγράφεται στην πρόσφατη σειρά φαινομένων παλινόρθωσης των πιο σκοτεινών σελίδων της ιστορίας των δικαιωμάτων στην Ελλάδα», όπως αναφέρει η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του ανθρώπου, θέτει επί τάπητος το θέμα του αναχρονισμού και της οπισθοδρόμησης της ελληνικής κοινωνίας προς καταστάσεις που θα θέλαμε να ξεχάσουμε και να προχωρήσουμε μπροστά.

Δυστυχώς όμως, με ευθύνη της κυβέρνησης, κυρίως, η πολιτική ατζέντα υιοθετεί ολοένα και πιο ακραία συντηρητικά χαρακτηριστικά, οδεύοντας προς τις ευρωεκλογές και τις εκλογές για την τοπική αυτοδιοίκηση. Μπορεί τα οφέλη από τη συντηρητική διολίσθηση να είναι πρόσκαιρα για την κυβερνητική παράταξη της Νέας Δημοκρατίας, η ζημιά όμως της ελληνικής κοινωνίας στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τείνει να λάβει μόνιμα χαρακτηριστικά.