Ερωτεύτηκα μια φιλόλογο... «Τα ποιήματα» της Μαρίας Πολυδούρη από τη Χριστίνα Ντουνιά

του Δημήτρη Φύσσα

Ερωτεύτηκα μια φιλόλογο. Δεν είναι σπάνιο, μου έχει ξανασυμβεί (και με Χριστίνα, μάλιστα), εξάλλου ο συγκεριμένος κλάδος βρίθει γυναικών.

Μόνο που σ΄ αυτή την περίπτωση ο έρωτας αφορά τη φιλολογική της δουλειά. Και αναφέρομαι στο λαμπρό καινούργιο βιβλίο της νεοελληνίστριας κ. Χριστίνας Ντουνιά (καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας), αυτό που βλέπετε στον υπότιτλο, και που κυκλοφόρησε αυτή τη βδομάδα από την «Εστία».

Τι ξέρει ο μη αναγνώστης για την Πολυδούρη; Τον έρωτά της με τον Καρυωτάκη, τον πρόωρό θάνατό της, άντε και το «Μόνο γιατί μ΄ αγάπησες»

επειδή βρίσκεται στα σχολικά βιβλία. Α, ίσως και το φερώνυμο δρόμο στη γειτονιά μου, την Κυπριάδη (Άνω Πατήσια).

Τι ξέρει ο μέσος αναγνώστης; Ξέρει σίγουρα τις ποιητικές συλλογές «Οι τρίλλιες που σβήνουν» και «Ηχώ στο χάος» (κυκλοφορούν ελεύθερα, αφού έχει εκπνεύσει το copyrigth), ξέρει ότι η Πολυδούρη άφησε ένα ημιτελές μυθιστόρημα, ξέρει ότι λανθάνουν ποιήματά της, ξέρει το «πεισιθάνατο» κλίμα του μεσοπολέμου. Δεν αγνοεί ότι η ποιήτρια ήταν φυματική, κάτι θα ΄χει πάρει τ΄αφτί του και για τη «Σωτηρία» ή το Παρίσι. Επίσης, όλο και κανένα αφιέρωμα θα έχει δει, διαβάσει ή ακούσει (το γκουγκλάρισμα στις λέξεις «Πολυδούρη» + «αφιέρωμα» δίνει 34.000 αποτελέσματα).

Στα παραπάνω, ο «επαρκής αναγνώστης» (κατά Σεφέρη) είναι αρκετά πιθανό ότι ξέρει και τις εκδόσεις των «Απάντων» του 1961 («Εστία», επιμέλεια Λιλή Ζωγράφου) και/ή του 1982 («Αστέρι», επιμεέλια Τάκης Μενδράκος).

Τώρα, με την εργασία της κ. Ντουνιά προσφέρονται ακόμα και στο επαρκή αναγνώστη πολλά περισσότερα. Πολύ συνοπτικά:

Φιλολογική έκδοση των ήδη γνωστών συλλογών, δηλαδή έγκυρη, χωρίς λάθη, με τα απαραίτητα σχόλια στο κάθε ποίημαΗ ενότητα «Ανέκδοτα και αθησαύριστα», όπου αναφέρονται οι αληθινές πηγές αδέσποτων ποιημάτων, καταγράφονται άλλα, ανέκδοτα, παρουσιάζονται τέσσερα ημιτελή και εφτά μεταφρασμένα- όλα από το πλούσιο αρχειακό υλικό που εντόπισε και αξιοποίησε με χαρακτηριστική επάρκεια η κ. Ντουνιά. Έτσι το βιβλίο της, παρόλο που η ίδια από σεμνότητα δεν το ονόμασε έτσι, λειτουργεί για την Πολυδούρη ως «Άπαντα τα ευρισκόμενα» Η μελέτη «Μαρία Πολυδούρη ή τα ρόδα του αίματος», που πετυχαίνει να επανατοποθετήσει την ποιήτρια και το έργο της στην κριτική και στο κλίμα της εποχής μας, αποσυνδέοντάς την από τη «βαριά σκιά» του Καρυωτάκη. Έχω τη γνώμη ότι το κείμενο αυτό, με τα δέκα ειδικά κεφάλαιά του, θ΄ αποτελέσει σταθμό και σημείο αναφοράς στα «πολυδουρικά» μας πράγματαΤα «Στοιχεία βογραφίας», μια εργοβιογραφία της ποιήτριας, εμπλουτισμένη από δεδομένα από τα αρχεία που προανάφερα. Ευρετήριο τίτλων και πρώτων στίχων.

Η εργασία της κ. Ντουνιά, εκτός τού ότι συγκεντρώνει το σπουδαίο πρωτογενές υλικό, δηλαδή το ποιητικό έργο της Πολυδούρη, δείχνει πώς το ακαδημαϊκό γράψιμο μπορεί να μην είναι βαρετό, μα ν΄ αγγίξει τον κάθε σύγχρονο άνθρωπο που ενδιαφέρεται για την ποίηση. Το δε γράψιμο της κ. Ντουνιά το ζήλεψα και σα συγγραφέας: δεν είναι καθόλου αυτονόητο ότι στις μέρες μας, που ο νέο-λογιωτατισμός επελαύνει πλησίστιος, διαβάζουμε εύκολα τόσο πλούσια δημοτική, ειδικά σε επιστημονικά κείμενα.

Υ.Γ. Αν ο τίτλος του κοματιού δεν υποστηρίχτηκε επαρκώς από το κείμενό μου, συμπληρώνω ότι τελευταία, μελετάω και την τριλογία της ίδιας καθηγήτριας με τα βιβλία του Πέτρου Πικρού από τις εκδόσεις «Άγρα» («Σα θα γίνουμε άνθρωποι», «Χαμένα κορμιά», «Τουμπεκί»). Πρόκειται για μνημειώδη εργασία- αλλά δε χωράνε όλα εδώ.

[email protected]