Ελπίδα για συμφωνία

Ο Ολλανδός πρέσβης Jan Versteeg μιλά στον Γιάννη Παπαγεωργίου για τη διαπραγμάτευση και τη θητεία του στην Αθήνα την περίοδο των μνημονίων.

Παράλληλα, επισημαίνει: «Δεν πιστεύω στη ‘δαιμονοποίηση' προσώπων. Ο Ντάισελμπλουμ πρέπει να λαμβάνει υπ' όψη του τη γνώμη της Ελλάδας και των άλλων 18 χωρών. Και ξέρω ότι προσπαθεί να το πετύχει αυτό με δίκαιο τρόπο».

Λίγο πριν από το Eurogroup και την κρίσιμη Σύνοδο Κορυφής της Δευτέρας, ο Ολλανδός πρέσβης

στην Αθήνα εκφράζει την ελπίδα του για συμφωνία. Μιλά για τις πρωτοβουλίες που κλήθηκε να αναλάβει από το 2012 έως σήμερα, τη συνεργασία Ευρωπαίων αξιωματούχων με τις ελληνικές Αρχές και τις διαφορές μεταξύ Ελλάδας και Ολλανδίας.

-κ. Πρέσβη, ήρθατε στην Ελλάδα πριν 3 χρόνια, σε μια περίoδο κρίσιμη για τη χώρα, και τώρα που φεύγετε διανύουμε επίσης μία κρίσιμη περίοδο. Και επιπροσθέτως, τί έχει αλλάξει μέσα σε τρία χρόνια και τί δεν έχει αλλάξει, με αποτέλεσμα να βρισκόμαστε περίπου στην ίδια κατάσταση;

J.V.: «Πράγματι, ήρθα το καλοκαίρι του 2012. Τότε είχαν μόλις ολοκληρωθεί οι διπλές εκλογές και όλοι παρακολουθούσαν με προσοχή αν θα στεκόμασταν ικανοί να καταστήσουμε την ιδιότητα μέλους της Ελλάδας στην Ευρωζώνη επιτυχή ή αν θα ερχόμασταν αντιμέτωποι με περαιτέρω δυσκολίες. Και τώρα πάλι βρισκόμαστε σε μία κατάσταση όπου πρέπει να καταλήξετε σε μια συμφωνία για τη συμμετοχή της Ελλάδας στο κοινό νόμισμα και την
ολοκλήρωση του προγράμματος. Αυτό θα πρέπει να έχει γίνει μέχρι το τέλος του μήνα και αυτή τη στιγμή εμείς δουλεύουμε εντατικά γι' αυτό. Ελπίζω πραγματικά ότι τις προσεχείς ημέρες, δεδομένης της διεξαγωγής της Συνόδου Κορυφής τη Δευτέρα, ότι θα πλησιάσουμε περισσότερο και ότι την επόμενη εβδομάδα θα έχουμε συμφωνία.
Αναφορικά με το ερώτημά σας για το τι έχει αλλάξει, θεωρώ ότι τα προηγούμενα χρόνια σημειώθηκαν ορισμένες σημαντικές αλλαγές, αφού όταν ήρθα εδώ το 2012, υπήρχε ακόμη μεγάλο έλλειμμα στον ελληνικό κρατικό προϋπολογισμό. Έκτοτε η ελληνική κυβέρνηση κατόρθωσε να ανατρέψει αυτήν την κατάσταση, με υψηλό κόστος, δηλαδή με πολλές περικοπές και επίπονες για τον ελληνικό λαό που υπέφερε. Αλλά έχει καταφέρει να φτιάξει έναν ισορροπημένο προϋπολογισμό -έτσι ήταν διαμορφωμένη η κατάσταση μέχρι πέρσι- ενώ ακόμη υπάρχουν καλές προοπτικές για έναν ισορροπημένο προϋπολογισμό και ακόμη και ένα μικρό πλεόνασμα. Αυτό πιστεύω ότι είναι ένα πολύ μεγάλο κατόρθωμα που δεν ήταν καθόλου εύκολο - και ακόμη δεν είναι.
Ωστόσο, είναι πολύ σημαντικό, διότι βασικά σημαίνει ότι η Ελλάδα μπορεί να καλύψει τις δαπάνες που απαιτούνται για τη διοίκησή της, κάτι που είναι πολύ σημαντικό για μια χώρα, αφού της δίνει μια αίσθηση ανεξαρτησίας. Και φυσικά τα μικρά πλεονάσματα που πρέπει να παραχθούν. Βοηθούν να απαλλαχθείτε από το φορτίο του χρέους που τώρα σας βαραίνει».

-Έχετε εμπειρία στις διαπραγματεύσεις. Γιατί πιστεύετε ότι δεν έχουμε καταλήξει σε συμφωνία μέχρι στιγμής;

J.V: «Εξακολουθώ να ελπίζω ότι στο τέλος θα υπάρξει συμφωνία. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι δεν αντιμετωπίζουμε ένα εύκολο ζήτημα προς επίλυση. Η οικονομία έχει απορρυθμιστεί, ο κόσμος βρίσκεται κάτω από μεγάλη πίεση. Την περίοδο των εκλογών εκφράζονταν βεβαίως ελπίδες ότι η κατάσταση θα άλλαζε. Παράλληλα στην υπόλοιπη Ευρώπη υπήρχαν
προσδοκίες από εμπειρίες πολιτικών καταστάσεων, αφού άλλες ευρωπαϊκές χώρες είχαν διαθέσει πολύ σημαντικά ποσά ως δάνεια στην Ελλάδα, είχαν γίνει μεγάλες συζητήσεις περί μεταρρυθμίσεων. Το να συναντηθούν η κατάσταση στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες με την κατάσταση στην Ελλάδα δεν είναι εύκολο και δεν μπορεί να συμβεί μέσα σε μερικούς μήνες. Πιστεύω ότι τώρα θα πρέπει να ελπίσουμε ότι τα πράγματα θα φτιάξουν τις επόμενες μέρες και θα έρθουμε σε συμφωνία».

-Υπάρχουν δύο Ολλανδοί αξιωματούχοι που έχουν εμπλακεί -ο ένας ακόμη εμπλέκεται- σε αυτήν την κατάσταση. Αναφέρομαι στον κ. Μπομπ Τραα, πρώην επικεφαλής του γραφείου του ΔΝΤ στην Αθήνα, και στον σημερινό πρόεδρο του Eurogroup, κ. Γερούν Ντάισελμπλουμ. Κανείς τους δεν είναι... ιδιαίτερα δημοφιλής. Ειδικότερα ο κ. Ντάισελμπλουμ παρουσιάζεται ως ο «κακός» που υποστηρίζει την εφαρμογή σκληρών πολιτικών. Σε ποιο βαθμό αυτό ισχύει και σε ποιο βαθμό πολλοί θέλουν να πιστεύουν ότι είναι έτσι τα πράγματα;

J.V.: «Δε μου αρέσει προσωπικά το να βρίσκουμε μια προσωπικότητα και να της επιρρίπτουμε ευθύνες. Δεν πιστεύω στην ιδέας της «δαιμονοποίησης» ορισμένων ανθρώπων, απλώς επειδή δεν είναι αρεστοί. Ας μην ξεχνάμε ότι και οι δύο στους οποίους αναφερθήκατε εργάζονται για διεθνείς οργανισμούς και εξουσιοδοτούνται από αυτούς - ο κύριος Τραα
από το ΔΝΤ και ο κύριος Ντάισελμπλουμ που ως πρόεδρος του Eurogroup δουλεύει για όλα τα κράτη-μέλη και αρμοδιότητά του είναι να διασφαλίζει ότι αυτό το σύνολο των κρατών θα συμφωνούν μεταξύ τους για διάφορα θέματα. Θα πρέπει να λαμβάνει υπ' όψη του τη γνώμη της Ελλάδας αλλά και τις γνώμες των άλλων 18 χωρών του Eurogroup. Τον γνωρίζω πολύ καλά και ξέρω ότι προσπαθεί να το πετύχει αυτό με δίκαιο τρόπο. Αλλά υπάρχει και μια σειρά σκληρών μηνυμάτων που πρέπει να υπολογίσει από την πλευρά όλων των χωρών. Η Ελλάδα βέβαια υποβάλλεται σε μια επίπονη διαδικασία, τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν ή που έχουν ληφθεί δεν είναι ευχάριστα μέτρα και δε θα μπορούσαν να είναι, αφού η χώρα βρισκόταν σε μια δύσκολη οικονομική κατάσταση. Για την επανεκκίνηση της οικονομίας πρέπει να ληφθούν σκληρά μέτρα. Αυτή είναι η γενική συναίνεση στο Eurogroup και ο πρόεδρός του πρέπει να το λαμβάνει αυτό υπ' όψη. Και δε νομίζω ότι αξίζει να κατηγορείτε ανθρώπους που παίζουν αυτόν το ρόλο. Ο κ. Ντάισελμπλουμ προσπαθεί να λειτουργήσει ως τίμιος μεσίτης που χειρίζεται όλες τις διαφορετικές
απόψεις. Εκτιμώ ότι κάνει τη δουλειά του με δίκαιο τρόπο, αλλά προφανώς οι άνθρωποι αισθάνονται την ανάγκη να δίνουν ένα όνομα σε όσα δεν τους αρέσουν».

-Από την άλλη υπάρχουν ορισμένοι Ολλανδοί αξιωματούχοι που έχουν εργαστεί και βοηθήσει στα πεδία της δημόσιας διοίκησης, της φορολογίας. Αυτοί οι άνθρωποι έχουν επιστρέψει στην Ολλανδία και αποδεικνύονται εκεί πολύ περισσότερο αποτελεσματικοί κάνοντας την ίδια δουλειά. Γιατί;

J.V.: «Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι ότι αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε από κοινού με την ελληνική κυβέρνηση -και ήδη το κάνουμε τα τελευταία χρόνια- είναι να συλλέγουμε τις λεγόμενες «καλύτερες πρακτικές» των διαφορετικών κρατών-μελών και να χρησιμοποιούμε αυτές τις πρακτικές για να βελτιώσουμε την ελληνική διοίκηση. Πρόκειται για ομάδες που αποτελούνται από ανθρώπους από διαφορετικές χώρες και δουλεύουν μαζί με την ελληνική Κυβέρνηση για να διορθώσουν κάποια πράγματα στην ελληνική διοίκηση. Για παράδειγμα, είχαμε μια ομάδα στην οποία νομίζω υπήρχαν Ολλανδοί, Ισπανοί, Τσέχοι, Γερμανοί, Γάλλοι που δούλεψαν για τη βελτίωση των υποθηκοφυλακείων, όπου καταγράφονται οι περιουσίες των ανθρώπων, τομέα που υπάρχουν σημαντικές ελλείψεις. Αυτή η ομάδα ειδικών από τους εθνικούς οργανισμούς άλλων χωρών δούλεψαν μαζί με τους έλληνες συναδέλφους τους πάνω σε ένα σχέδιο βελτίωσης. Πιστεύω ότι αυτός είναι ένας ενδιαφέρων τρόπος να δουλεύει κανείς και εκεί ο Ολλανδός ειδικός μπορεί να έχει σημαντική συνεισφορά. Κάνουμε το ίδιο και σε άλλους τομείς. Έχουμε, για παράδειγμα, ανθρώπους που εργάζονται στον τομέα της διαμεσολάβησης και του νομικού συστήματος, ώστε να μην είναι υποχρεωμένος κανείς να προσφεύγει στη δικαιοσύνη για τα πάντα, αλλά πριν το δικαστήριο να προκύπτει μια συμβιβαστική λύση σε μια διαμάχη.
μεταξύ των ανθρώπων. Θα μπορούσα να συνεχίζω να σας απαριθμώ τέτοια projects, πολλά από τα οποία έχουν αποδώσει υποσχόμενα αποτελέσματα».

-Όπως;
«Στα υποθηκοφυλακεία έχει επίσης γίνει πολλή προπαρασκευαστική δουλειά. Η task force έφτιαξε για την Ελλάδα μια στρατηγική καταπολέμησης της διαφθοράς, η οποία νομοθετήθηκε από προηγούμενες κυβερνήσεις και μεγάλος μέρος της ήδη εφαρμόζεται από την τωρινή κυβέρνηση. Έχει γίνει πολλή δουλειά στη διαμεσολάβηση. Όλοι οι
διαμεσολαβητές έχουν εκπαιδευτεί πώς να παρέχουν βοήθεια».

-Πώς θα χαρακτηρίζατε γενικότερα τη συνεργασία με τις ελληνικές Αρχές;

J.V.: «Αυτό που με έχει εκπλήξει τα τελευταία χρόνια είναι ότι είστε πολύ ανοιχτοί στους ξένους διπλωμάτες. Είναι εύκολο να κλείσεις ραντεβού και να μιλήσεις με ανθρώπους. Δε συμβαίνει το ίδιο σε όλες τις πρωτεύουσες. Η ελληνική φιλοξενία ισχύει και για τους δημοσίους λειτουργούς και τους διπλωμάτες. Είχα πολλές όμορφες συνεργασίες σε
προσωπικό επίπεδο, επομένως υπάρχει μια καλή βάση για να δουλέψουμε».

- Είστε μία από τις πλέον ενεργές πρεσβείες -κατά την άποψή μου- στην Ελλάδα. Όχι μόνο στο εμπόριο που είναι προνομιακός χώρος για την Ολλανδία, αλλά και σε άλλα πεδία όπως τα start ups. Ποιες ήταν οι προτεραιότητές σας όταν ήρθατε στην Ελλάδα και ποιες από αυτές έχουν επιτευχθεί;

J.V.: «Η μεγαλύτερη προτεραιότητα όταν ήρθα στην Ελλάδα ήταν τα θέματα που σχετίζονταν με την Ευρωζώνη. Να δημιουργηθεί ένα κλίμα κατανόησης γιατί η μία χώρα υποστηρίζει μία θέση και η άλλη μία άλλη θέση. Το δεύτερο θέμα, ένα επίσης μεγάλο θέμα είναι η μετανάστευση. Εκεί επενδύσαμε πολλές ώρες εργασίας. Θα έπρεπε να ενημερώσω την το Κοινοβούλιο και την Κυβέρνηση της Ολλανδίας για την πολιτική μετανάστευσης στην Ελλάδα και επίσης να φέρω σε επαφή τις διαφορετικές πλευρές μεταξύ τους.
Στο εμπόριο, έχουμε ένα τμήμα που προσπαθεί να βοηθήσει Ολλανδικές εταιρείες να επενδύσουν στην Ελλάδα. Υπήρχαν ένα δύο σημαντικά projects που υποστηρίξαμε την τελευταία διετία.
Και επίσης ένα σημαντικό μέρος της αποστολής μας ήταν να εξασφαλίσουμε ότι υπάρχει καλή κατανόηση ανάμεσα στις δύο χώρες, να βελτιώσουμε την εικόνα της Ολλανδίας στην Ελλάδα και όπου το αντίστροφο. Είναι και αυτό μέρος της διπλωματίας. Γι' αυτό έχουμε ένα ξεχωριστό τμήμα για πολιτιστικές σχέσεις. Γι αυτό επίσης δημιουργούμε projects. Ένα από τα μεγαλύτερα είναι το Orange Grove. Είναι πρόγραμμα που βοηθά νέους επιχειρηματίες να στήσουν τις επιχειρήσεις τους. Πρόκειται για ένα εκκολαπτήριο στο οποίο εργάζονται 16 ομάδες, στο χώρο που βρίσκεται η πρεσβεία οποία μαζί τη βοήθεια μιας ομάδα ολλανδικών εταιρειών και φίλων δημιούργησε ένα χώρο στον οποίο νέες επιχειρήσεις μπορούν να ανατηχθούν».

-Μιλώντας για ανάπτυξη... αυτός στην Ελλάδα είναι ακόμη ο στόχος, μετά από πέντε χρόνια προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής. Η Ολλανδία είναι πρωτοπόρος δύναμη στο εμπόριο. Τί πιστεύετε ότι κρατά την Ελλάδα πίσω στον τομέα αυτό;

J.V.: «Σε ό,τι αφορά το εμπόριο υπάρχουν δύο πλευρές να δούμε το θέμα. Πρώτον πρέπει να υπάρχει παραγωγή προϊόντων που είναι εμπορεύσιμα. Κι εδώ υπάρχει ένας αριθμός προκλήσεων, καθώς πρέπει να υπάρχει η επένδυση για την παραγωγή των εμπορεύσιμων αυτών αγαθών. Υπάρχουν παράγοντες ανασχετικοί για τις επενδύσεις, όπως η «βαριά νομοθεσία» στην Ελλάδα, η γραφειοκρατία και κάποιοι ακόμα. Υπάρχουν συνεπώς τομείς που πρέπει να βελτιωθούν προκειμένου να γίνει πιο ελκυστικό να επενδύσεις στην παραγωγική ικανότητα και να αναπτυχθεί το εμπόριο. Νομίζω ότι τα τελευταία χρόνια οι ελληνικές Αρχές μαζί με τους Ευρωπαίους εταίρους έχουν καταγράψει πώς θα έπρεπε να λειτουργεί ο τομέας αυτός.
Η δεύτερη πλευρά είναι πώς θα παροτρύνεις τους ανθρώπους να εξάγουν αγαθά. Και πώς θα τους διευκολύνεις να εξάγουν. Κι αυτό έχει επίσης μερικές οπτικές γωνίες. Μία από αυτές είναι να απλοποιήσεις όσο το δυνατό περισσότερο τη διαδικασία αδειοδότησης. Μερικές φορές δε θα έπρεπε να χρειαζόσουν καν άδεια για να εξάγεις κάτι. Κι αν χρειαστείς να μπορείς να υποβάλεις ηλεκτρονικά το αίτημα και να πάρεις την άδεια μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα. Και σε αυτόν τον τομέα μπορούν να γίνουν πολλές βελτιώσεις.
Ένα άλλο θέμα είναι να διευκολύνεις τις εταιρείες που θέλουν να εξάγουν, καθώς πολλές από αυτές δεν έχουν την εμπειρία του πώς να το κάνουν. Να υπάρχει σημείο που να μπορούν να απευθυνθούν να να ζητούν πληροφορίες για εξαγωγές σε άλλες χώρες. Και να μπορούν να έρθουν σε επαφή με πρεσβείες χωρών οι οποίες με τη σειρά τους θα τους φέρουν σε επαφή με τα συμβαλλόμενα μέρη στις χώρες αυτές. Υπάρχουν και κάποιοι άλλοι τομείς που μπορούν να βελτιωθούν τόσο στην Ολλανδία όσο και στην Ελλάδα και δουλεύουμε σε αυτό.
Αλλά για συγκεκριμένους λόγους η Ολλανδία είναι χώρα που χαρακτηρίζεται από τις εξαγωγές. Δεν είναι μόνο το ότι είμαστε κοντά σε θάλασσα. Είμαστε και μία σχετικά μικρή χώρα, όπως η Ελλάδα. Για τις περισσότερες Ολλανδικές εταιρείες, η Ολλανδία είναι μικρή αγορά και προσανατολίζονται στις εξαγωγές. Και εμείς ως Κυβέρνηση προσπαθούμε να το διευκολύνουμε αυτό».

-Να περάσουμε από το Εμπόριο στη Δημόσια Διοίκηση. Πρόσφατα βρέθηκα στην Ολλανδία και διαπίστωσα ότι υπάρχει Δημόσια Διοίκηση που δουλεύει αποτελεσματικά στην πράξη. Πιθανότατα πρόκειται για case study για τους Ελληνες, ένα γενικότερο case study... Είναι θέμα συμπεριφοράς, θέμα νοοτροπίας;

J.V.: «Στην Ολλανδία υπάρχει στον κόσμο η αντιμετώπιση ότι αυτός δημιούργησε το Δημόσιο Τομέα και ο Δημόσιος Τομέας δουλεύει για αυτόν. Και διατηρούν τον Δημόσιο Τομέα μετρήσιμο σε ό,τι αφορά το σκοπό του. Αυτό μεταφράζεται στο γεγονός ότι ο Δημόσιος Τομέας βασίζεται στην αξιοκρατία. Κατά συνέπεια, οι Δημόσιοι Υπάλληλη επιλέγονται στη βάση συγκεκριμένων απαιτήσεων και ανά τακτά χρονικά διαστήματα αξιολογούνται. Υπάρχει πολύ μικρότερη πολιτική εμπλοκή. Επίσης είναι διαρκής η εκπαίδευση στην Ολλανδία. Σε τακτική βάση επιστρέφεις στο... σχολείο. Αποκτάς νέα προσόντα αλλά μαθαίνεις και τη δεοντολογία που ισχύει για το Δημόσιο Τομέα. Είναι σημαντικό να ρωτάς και τον ίδιο σου τον εαυτό ‘γιατί βρίσκομαι στο Δημόσιο; Τί κάνω; Για ποιον δουλεύω';
Είσαι εκεί για να παρέχεις υπηρεσίες στους πολίτες. Είναι σημαντικό να το έχεις αυτό στο μυαλό σου. Γενικώς υπάρχει η λογική στον κόσμο να συνεισφέρουν για το κοινό. Θεωρούν ότι αξίζει να ξοδέψουν χρόνο και ενέργεια για αυτό. Από την πλευρά μας, ως Κυβέρνηση, προσπαθούμε να κάνουμε πιο ελκυστική τη δουλειά στο Δημόσιο. Και μετά από ένα διάστημα, συνειδητοποιείς ότι αν πράγματι κάνεις καλά τη δουλειά που έχεις προκειμένου να παρέχεις υπηρεσίες του Δημόσιου Τομέα τότε η δουλειά έχει και αρκετή διασκέδαση».

-Αναφερθήκατε στην εκπαίδευση αυτών που εργάζονται. Στην πράξη ωστόσο, γενικότερα, το σύστημα εκπαίδευσης στην Ολλανδία διαφέρει από το ελληνικό. Υποθέτω ότι γνωρίζετε πως η Ελλάδα διαθέτει και καλούς φοιτητές και καλά μυαλά... Αλλά η προσέγγιση είναι διαφορετική. Μπορείτε να επισημάνετε τις διαφορές;

J.V.: «Υπάρχουν μερικές διαφορές που έρχονται άμεσα στη σκέψη. Για παράδειγμα υπάρχει καλή επαφή της εκπαίδευσης με τις ιδιωτικές επιχειρήσεις. Αν είσαι φοιτητής στην Ολλανδία είσαι υποχρεωμένος να περάσεις ώρες πρακτικής σου δουλεύοντας σε επιχειρήσεις ή στη δημόσια διοίκηση. Νομίζω ότι αυτό βοηθά.
Επίσης υπάρχει καλή σύνδεση του ιδιωτικού τομέα και των πανεπιστημίων σε ότι αφορά τις προτεραιότητες που πρέπει να υπάρχουν στην εκπαίδευση. Να διασφαλίσουν ότι αυτό που προσφέρουν τα σχολεία και τα Πανεπιστήμια συνδέεται στην πράξη με την αγορά εργασίας.
Όπως και στην Ελλάδα, έχουμε κρατικά πανεπιστήμια. Το εκπαιδευτικό μας σύστημα είναι δημόσιο. Καταβάλουμε σημαντικές προσπάθειες για να διατηρήσουμε υψηλό το επίπεδο της εκπαίδευσης, προσαρμόζοντας πχ τους στόχους για τα πανεπιστήμια, τσεκάροντας με τα πανεπιστήμια αν έχουν κατανοήσει τους στόχους που τίθενται και αν κάνουν τη δουλειά τους σωστά».

-Υποστηρίζετε τον ανταγωνισμό μεταξύ των φοιτητών;

J.V.: «Ναι απόλυτα. Ειδικά τον τελευταίο καιρό. Προσπαθούμε να έχουμε ένα ευρύ αριθμό φοιτητών που πάνε στα πανεπιστήμια. Αυτός είναι ένας στόχος. Αλλά πρέπει να ενδιαφέρεσαι και για τους άριστους φοιτητές. Να τους δώσεις την ευκαιρία να αναπτυχθούν. Έτσι υπάρχουν ειδικά προγράμματα στα πανεπιστήμια που δίνουν πρόσθετα εφόδια προκειμένου να επιταχύνουν... τους λόγους για τους οποίους έχουν μπει στο πανεπιστήμιο».

-Μετά από τρία χρόνια, ποια θα ήταν η πρώτη σας συμβουλή στον επόμενο πρέσβη;

J.V.: «Η συμβουλή μου θα ήταν... να μη δώσει τόση σημασία στις συμβουλές μου. Πρέπει να μπαίνεις χωρείς πιέσεις σε μία δουλειά, να σχηματίσεις τη δική σου γνώμη, πρέπει να βγες έξω να μιλήσεις με κόσμο και να θέσεις τις προτεραιότητές σου. Αυτό είναι πολύ σημαντικό. Και από την εμπειρία μου εδώ, είναι πολύ ευχάριστο να βγαίνεις να μιλάς με τον κόσμο, να τον ακούς. Να μη είσαι αποκομμένος ως διπλωμάτης. Να δουλεύεις μαζί με τον κόσμο. Και δεν είναι μόνο ευχάριστο είναι και σημαντικό για να έχεις αίσθηση του τί πραγματικά συμβαίνει και τι απαιτείται σε ό,τι αφορά τη δουλειά της πρεσβείας».

-Άρα να υποθέσω ότι ήταν θετική εμπειρία...
«Ναι ήταν πολύ θετική εμπειρία».

-Και τέλος, τί θα είχατε να δώσετε ως συμβουλή στην ελληνική κυβέρνηση;

J.V.: «Δε νομίζω ότι η ελληνική κυβέρνηση χρειάζεται τη δική μου συμβουλή. Μπορώ γενικότερα να εκφράσω την ευχή μου... Και πραγματικά εύχομαι να γυρίσουμε την παρούσα σελίδα όσο το δυνατό πιο σύντομα, να υπάρξει συμφωνία μεταξύ των Ευρωπαίων εταίρων, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας.
Και όσο πιο γρήγορα τόσο το καλύτερο προκειμένου να εστιάζουμε όλη την ενέργεια για να τρέξει ξανά η ελληνική Οικονομία. Να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας, νέες ευκαιρίες για τους νέους ανθρώπους και να τους... «αποπλανήσουμε» μετά τις σπουδές τους στο εξωτερικό να επιστρέφουν στην Ελλάδα και να χρησιμοποιούν το ταλέντο τους εδώ στη χώρα. Θα ήταν ό,τι καλύτερο θα μπορούσε να συμβεί στη χώρα. Αυτό απαιτεί μεγάλη προσπάθεια και ελπίζω αυτή η προσπάθεια να αρχίσει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα».