Ανοικτή Πρόσβαση @ ΕΚΤ

Διεθνές Συνέδριο από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης για την Ανοικτή Πρόσβαση στη δημόσια και επιστημονική πληροφορία.

Στις 16 με 18 Οκτωβρίου 2013 στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών διοργανώνεται το τρίτο κατά σειρά ενός κύκλου διεθνών συνεδρίων που διοργανώνεται από το 2008 με αντικείμενο την Ανοικτή Πρόσβαση στην επιστημονική γνώση: «Ανοικτή Πρόσβαση @ ΕΚΤ - Αναπτύσσοντας κοινές ευρωπαϊκές πολιτικές για την καινοτόμο χρήση της δημόσιας και επιστημονικής πληροφορίας». Στο συνέδριο συμμετέχουν καταξιωμένες προσωπικότητες που δραστηριοποιούνται στον τομέα της Ανοικτής Πρόσβασης, πανεπιστημιακοί, ερευνητές και ανώτατα στελέχη της δημόσιας διοίκησης από την Ελλάδα, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, ενώ βιντεοσκοπημένο μήνυμα θα απευθύνει η Επίτροπος της ΕΕ για την Έρευνα, την Καινοτομία και την Επιστήμη, Máire Geoghegan-Quinn.

ΗΔρ Εύη Σαχίνη, Διευθύντρια του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και ο καθηγητής Ιωάννης Καλογήρου (Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο), Πρόεδρος Επιστημονικού Συμβουλίου ΕΚΤ, μίλησαν στον Αθήνα 984 και στον Αίαντα Αρτεμάκη.

Εύη Σαχίνη:

Ερ. Ποιος είναι ο στόχος του συνεδρίου και σε ποιους απευθύνεται;

Ε.Σ. Ο στόχος του συνεδρίου είναι να ενημερώσει το ελληνικό κοινό. Δηλαδή αυτούς που ασχολούνται με την διαμόρφωση πολιτικών για την ερευνητική δραστηριότητα και την ανάπτυξη: Τα μέλη της πανεπιστημιακής, ερευνητικής και επιχειρηματικής κοινότητας αλλά και κάθε πολίτη γύρω από τα θέματα της ανοιχτής πρόσβασης στη δημόσια πληροφορία και στα αποτελέσματα της ερευνητικής δραστηριότητας που χρηματοδοτείται με δημόσια χρήματα. Είναι το τρίτο κατά σειρά ενός κύκλου διεθνών συνεδρίων που διοργανώνει το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) με έναρξη το 2008, με θέμα την ανοιχτή πρόσβαση. Υπάρχει λοιπόν ένας διάλογος που εξελίσσεται σε αυτά τα συνέδρια, όπως αυτό που θα γίνει την Τετάρτη έως την Παρασκευή, δηλαδή 16 με 18 Οκτωβρίου 2013. Το κύριο θέμα της συζήτησης είναι να δούμε το πώς προχωράνε τα ανοιχτά δημόσια δεδομένα και ποιος είναι ο ρόλος τους στην ανοιχτή διακυβέρνηση και επίσης να δούμε τις καινούριες πολιτικές, τις ανανεωμένες πολιτικές για την ανοιχτή πρόσβαση και τα αποτελέσματα τις δημόσιας χρηματοδοτούμενης έρευνας. Αυτοί είναι οι δύο βασικοί άξονες για το φετινό συνέδριο και για τον λόγο αυτό έχουν προσκληθεί πάρα πολλοί ομιλητές από την Ελλάδα και την Ευρώπη, για να δώσουν ο καθένας την δική του πλευρά.

Ερ. Λόγω των ξένων συνέδρων που θα έχετε, το συνέδριο θα παρέχει όπως και τις άλλες φορές, ταυτόχρονη διερμηνεία, ελληνικά - αγγλικά;

Ε.Σ. Βεβαίως. Η γλώσσα του συνεδρίου θα είναι και ελληνική και αγγλική και θα υπάρχει ταυτόχρονη διερμηνεία. Επίσης να πω ότι το συνέδριο θα καλύπτεται και διαδικτυακά, όπως έχουμε εφαρμόσει τα τελευταία χρόνια στο ΕΚΤ. Οτιδήποτε διοργανώνουμε, φροντίζουμε να υπάρχει ταυτόχρονη μετάδοση και φυσικά με το πέρας του συνεδρίου οι βιντεοσκοπημένες ομιλίες θα ανέβουν στο αποθετήριο «ΗΛΙΟΣ» (Helios - NHRF Repository) για να μπορούν να είναι προσβάσιμες από τον οποιοδήποτε θελήσει να τις ξαναδεί.

Ερ. Η συμμετοχή στο συνέδριο είναι ελεύθερη; Απαιτείται κάποια εγγραφή;

Ε.Σ. Η συμμετοχή στο συνέδριο είναι ελεύθερη αλλά θα προτιμούσαμε να εγγραφούν αυτοί που πρόκειται να έρθουν, γιατί αυτό διευκολύνει την έναρξη και διευκολύνει επίσης μετά το ΕΚΤ για να ενημερώνει για τα επόμενα βήματα. Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να πω ότι για εμάς το συνέδριο είναι η κορύφωση μίας δραστηριότητας. Δεν είναι ούτε η αρχή ούτε το τέλος. Το συγκεκριμένο έχει πραγματικά εξαιρετική συμμετοχή από πολύ υψηλού επιπέδου μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας και της δημόσιας διοίκησης σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Κατά συνέπεια θεωρούμε ότι η συμμετοχή και του κοινού ως συμμετέχοντες, αυτοί που θα έρθουν να συμμετέχουν σε αυτό το συνέδριο, είναι πάρα πολύ σημαντικό και να ακούσουν αλλά και οι ίδιοι να συμμετέχουν σε αυτόν τον διάλογο που θα γίνει ευελπιστούμε αυτές τις τρεις ημέρες.

Ιωάννης Καλογήρου:

Ερ. Ποια είναι η στρατηγική σημασία της ανοιχτής πρόσβασης και των ανοιχτών δεδομένων;

Ι.Κ. Υπάρχουν πολλές πλευρές αυτού του πράγματος. Πρώτον διευκολύνει πάρα πολύ σε πολλές περιπτώσεις μία διαφανή άσκηση τις διακυβέρνησης και της εξουσίας, διότι δίνει την δυνατότητα να παρέχονται δεδομένα που πολλές φορές στο παρελθόν θεωρούντο κλειστά και μη προσβάσιμα από τους πολίτες ή από τους ενδιαφερόμενους: δίνει την δυνατότητα να μπορούν να είναι διαθέσιμα μέσω του διαδικτύου. Και προφανώς η πρόοδος του διαδικτύου διευκόλυνε πάρα πολύ αυτήν την τάση. Το δεύτερο όμως είναι, τα δεδομένα αυτά να αποτελέσουν και πηγή για την ανάπτυξη νέων πρωτοβουλιών προς όφελος των πολιτών αλλά και για την ανάπτυξη δραστηριότητας η οποία μπορεί να είναι χρήσιμη σε άλλους φορείς, επιχειρήσεις, οργανισμούς κτλ. Γιατί μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει αυτά τα δεδομένα και πάνω σε αυτά να χτίσει και να προσθέσει αξία, η οποία καταλήγει σε προϊόντα και υπηρεσίες που είναι πολύ χρήσιμες για τους πολίτες και τους οργανισμούς.

Ερ. Υπάρχουν κάποια παραδείγματα που μπορείτε να μας δώσετε;

Ι.Κ. Το πιο απλό παράδειγμα της δεύτερης κατηγορίας που είπα είναι: Πολλές φορές σε κεντρικούς δρόμους της Αθήνας όπου υπάρχει μία μεγάλη ταμπέλα που λέει πόσο χρόνο θα χρειαστείτε για να πάτε σε μία απόσταση. Για παράδειγμα, ανεβαίνοντας την Κηφισίας για να πάτε στον δακτύλιο του ΟΤΕ ή για να πάτε προς τα πάνω. Η δημιουργία αυτής της δυνατότητας έχει στηριχθεί σε μία εφαρμογή προσομοίωσης του κυκλοφοριακού φόρτου, η οποία στηρίχθηκε σε δεδομένα τα οποία καταγράφονται στα φανάρια των δρόμων. Αποτέλεσμα είναι να υπάρχει μία δυνατότητα διευκόλυνσης της κυκλοφορίας με την λειτουργία αυτών των μοντέλων, τα οποία παράγουν δεδομένα χρήσης για τους οδηγούς και γενικότερα για την κίνηση και την κυκλοφορία.

Ερ. Ποια είναι η συνδρομή του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης, τόσο σε αυτό το συνέδριο, όσο και για τις γενικότερες πρωτοβουλίες που αναλαμβάνει στο πλαίσιο των δράσεων του;

Ι.Κ. Το ΕΚΤ έχει καταφέρει εδώ και αρκετές δεκαετίες και να καταγράψει και να συλλέξει και να επεξεργαστεί επιστημονική πληροφορία θα έλεγα, γιατί η έμφασή του είναι περισσότερο από την πληροφορία που συνδέεται με την έρευνα, την καινοτομία, την τεχνολογία, τον πολιτισμό και μάλιστα - όλα τα τελευταία χρόνια προφανώς - όλο και περισσότερο στην ψηφιακή της μορφή. Δηλαδή στην δημιουργία ψηφιακών βιβλιοθηκών. Στην καταγραφή π.χ. όλων των διδακτορικών διατριβών, οι οποίες γίνονται στην Ελλάδα, και φυσικά σιγά, σιγά και στο εξωτερικό από Έλληνες. Στην καταγραφή και την μέτρηση της ερευνητικής δραστηριότητας που γίνεται στα πανεπιστήμια, στους άλλους οργανισμούς, στις επιχειρήσεις κτλ. Στην σύνδεση αυτών με ευκαιρίες για καινοτομία. Δηλαδή υπάρχει ένα ολόκληρο πλέγμα αυτών των δραστηριοτήτων και βεβαίως, τελευταία, στα θέματα του πολιτισμού όπου υπάρχουν πολύ καλές επεξεργασίες με την αξιοποίηση αυτών των δεδομένων. Άρα έχουμε καταγραφή και μέτρηση ερευνητικής δραστηριότητας και παροχής τους στην ερευνητική κοινότητα αλλά και στη δημόσια πολιτική: Μία ψηφιακή βιβλιοθήκη για την ανάπτυξη συλλογών και την πληροφόρηση στα θέματα επιστήμης και πολιτισμού. Αλλά βεβαίως όλα αυτά στηρίζονται σε ένα πλέγμα ηλεκτρονικών υποδομών και πληροφοριακών συστημάτων που είναι αναγκαία για να μπορέσουν να αναπτυχθούν και να διαχυθούν πληροφορίες και η γνώση, η οποία παράγεται μέσα από όλη αυτήν την διαδικασία.

Αξίζει να τονίσουμε επίσης ότι:

Τα Ανοικτά Δημόσια Δεδομένα και ο ρόλος τους στην Ανοικτή Διακυβέρνηση, και η Ανοικτή Πρόσβαση στα αποτελέσματα της δημόσια χρηματοδοτούμενης έρευνας αποτελούν τους δύο κύριους άξονες της φετινής διοργάνωσης. Στους τομείς αυτούς έχουν συντελεστεί σημαντικές εξελίξεις σε ευρωπαϊκό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο, τα τελευταία δύο χρόνια, και το Διεθνές Συνέδριο προσφέρει ένα σημαντικό βήμα ενημέρωσης σε επίπεδο πολιτικής και υλοποιούμενων έργων. Στο πλαίσιο του συνεδρίου, θα πραγματοποιηθεί και η τελική εκδήλωση του ευρωπαϊκού έργου MedOANet, που συντονίζει το ΕΚΤ και προωθεί την εφαρμογή εθνικών πολιτικών στα κράτη της Μεσογείου για την Ανοικτή Πρόσβαση στην επιστημονική πληροφορία.

Τα αναμενόμενα οικονομικά οφέλη, στις χώρες της ΕΕ, από το άνοιγμα της δημόσιας πληροφορίας υπολογίζονται σε 40 δισ. ευρώ ετησίως, ενώ η διευρυμένη υιοθέτηση της Ανοικτής Πρόσβασης στην επιστημονική γνώση αναμένεται να αποφέρει 6 δισ. ευρώ τον χρόνο. Την Ανοικτή Πρόσβαση υποστηρίζουν σημαντικές πολιτικές της ΕΕ, όπως το «Ψηφιακό Θεματολόγιο 2020», η «Κοινοτική Οδηγία για την Περαιτέρω Χρήση της Δημόσιας Πληροφορίας» και η «Σύσταση της Επιτροπής για την Πρόσβαση στις Επιστημονικές Πληροφορίες και τη Διαφύλαξή τους», καθώς και το νέο Πρόγραμμα Πλαίσιο «Ορίζοντας 2020» για την έρευνα και την καινοτομία.

Περισσότερες πληροφορίες για το συνέδριο μπορείτε να βρείτε εδώ και εδώ.