«Fair Trade»: Όταν το εμπόριο γίνεται πολιτική πράξη

Τα τελευταία χρόνια, σε παγκόσμιο επίπεδο, έχει διαμορφωθεί ένα οργανωμένο κοινωνικό κίνημα, το οποίο προσεγγίζει την παραδοσιακή αγορά και το εμπόριο με κοινωνικούς όρους, διεκδικώντας δικαιότερες συναλλαγές για τους παραγωγούς των αναπτυσσόμενων χωρών, όπως η Μαδαγασκάρη, η Βραζιλία, το Μεξικό, ενώ τα τελευταία αυξάνονται συνεχώς οι συμμετοχές Ελλήνων παραγωγών.

    Το όνομά του κινήματος είναι Δίκαιο Εμπόριο ή «Fair Trade» και υπολογίζεται ότι μέχρι σήμερα συμμετέχουν σε αυτό περισσότεροι από ένα εκατομμύριο μικροί παραγωγοί σε περισσότερες από 50 αναπτυσσόμενες χώρες. Τα προϊόντα που πωλούνται στις αγορές της δύσης είναι κατά κύριο λόγο βιολογικά ή κατασκευασμένα από ανακυκλώσιμα υλικά, ενώ οι καταναλωτές μπορούν να προμηθευτούν στα καταστήματα fair trade ανά τον κόσμο, εκατοντάδες είδη καθημερινής χρήσης, από καφέ και ζάχαρη, μέχρι παιχνίδια και απορρυπαντικά.

    Βασική προτεραιότητα του κινήματος, δεν είναι το κέρδος, αλλά η επίτευξη καλύτερων εμπορικών όρων για τους παραγωγούς με στόχο τη βιωσιμότητά τους. Το κίνημα στηρίζει τις εξαγωγές προϊόντων προς τις αναπτυγμένες χώρες, ενώ παράλληλα διεκδικεί καλύτερες αμοιβές για τους παραγωγούς, καθώς επίσης, υψηλότερα κοινωνικά και περιβαλλοντικά επίπεδα διαβίωσης για τους ίδιους και τις κοινότητές τους, εξασφαλίζοντας, ωστόσο, χαμηλές τιμές και προϊόντα υψηλής ποιότητας για τους καταναλωτές.

    Το Fair Trade στην Ελλάδα, έχει ως βάση του το ομώνυμο κατάστημα στο Κουκάκι. «Είναι ένας εμπορικός συνεταιρισμός, βασισμένος στο διάλογο, τη διαφάνεια και το σεβασμό, που αναζητά μεγαλύτερη δικαιοσύνη στο διεθνές εμπόριο. Συνεισφέρει στη βιώσιμη ανάπτυξη προσφέροντας καλύτερες συνθήκες εμπορίου και διασφαλίζοντας τα δικαιώματα των περιθωριοποιημένων παραγωγών και εργατών, κυρίως στο Νότο», αναφέρουν οι υποστηρικτές του.

    Στο κατάστημα «Σπόρος» στα Εξάρχεια, το οποίο, επίσης, λειτουργεί με τη φιλοσοφία του Δίκαιου Εμπορίου, γίνεται ένα πείραμα, όπως το χαρακτηρίζουν οι ίδιοι οι συντελεστές του, «εφαρμόζουμε ένα διαφορετικό, εναλλακτικό, μοντέλο εμπορίου, που στη θέση του κέρδους μπαίνει ένα πλήθος στόχων: η αυτονομία και η αξιοπρεπή διαβίωση του παραγωγού, η βιωσιμότητα της δομής διακίνησης, η διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος, η ποιότητα και η προσιτή τιμή για το χρήστη», συμπληρώνοντας εμφατικά: «Θέλουμε αυτές οι επιδιώξεις να ρυθμίζονται από σχέσεις εμπιστοσύνης και αμοιβαιότητας, με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων, και όχι από το «αόρατο» χέρι της αγοράς».

    Χαρακτηριστικό παράδειγμα Δίκαιου Εμπορίου είναι η περίπτωση του γυναικείου συνεταιρισμού Πτελεού Μαγνησίας, όπου 24 πρώην άνεργες γυναίκες, έχουν δημιουργήσει τον συνεταιρισμό «Φτελιά». Τα τελευταία 10 χρόνια προμηθεύουν 15 καταστήματα του Βόλου, της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας, μαρμελάδες, πίτες, γλυκά του κουταλιού, χιλοπίτες, λαδόξιδα, και κουλούρια. Χάρη στη συμβολή του «Σπόρου», οι γυναίκες παρασκευάζουν τα χειροποίητα κουλούρια τους με το κακάο, τη ζάχαρη και τη σοκολάτα που