Στο Μέγαρο Μουσικής ο Μικρούτσικος με «Σταυρό του Νότου» και «Γραμμές των οριζόντων»

O αγαπημένος μουσικοσυνθέτης Θάνος Μικρούτσικος θα παρουσιάσει την ολοκληρωμένη του δουλειά («Σταυρός του Νότου» & «Γραμμές των οριζόντων») πάνω στον ποιητή Νίκο Καββαδία στην Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης το Σάββατο 11 Μαΐου στις 8:30 μ.μ. στο πλαίσιο του κύκλου Μουσικά πορτρέτα. Θα ερμηνεύσουν ο Χρήστος Θηβαίος, ο Κώστας Θωμαΐδης και η Ρίτα Αντωνοπούλου.

Στον Θάνο Μικρούτσικο και τη μελοποίησή του χρωστάμε την αγάπη μας για τον Νίκο Καββαδία, τη βαθύτερη κατανόηση της ποίησής του. Μας έμαθε ότι ο Καββαδίας

δεν είναι απλώς ο ποιητής της θάλασσας και των ναυτικών, αλλά ένας ποιητής που μίλησε για την ελευθερία, την αξία της ανατροπής, τη δύναμη της ζωής χωρίς συμβάσεις. Αυτά τα επίπεδα ανέδειξε ο μουσικοσυνθέτης με τη μελοποίησή του και δικαιώθηκε, καθώς αυτά τα τραγούδια έγιναν πολύ αγαπητά, κυρίως στη νεολαία, έχουν ήδη περάσει σε μια τρίτη γενιά και είναι πλέον διαχρονικά.

Ο πρώτος του δίσκος πάνω στον Καββαδία, ο «Σταυρός του Νότου», που γιορτάζει τα σαράντα του χρόνια φέτος (κυκλοφόρησε το 1979) με περισσότερες από 2 εκατομμύρια πωλήσεις, θεωρείται και είναι ένας από τους πιο σημαντικούς δίσκους στην ιστορία της ελληνικής δισκογραφίας. Σε αυτόν είχαν τραγουδήσει οι Γιάννης Κούτρας, Βασίλης Παπακωνσταντίνου και Αιμιλία Σαρρή.

Οι «Γραμμές των Οριζόντων», που κυκλοφόρησαν δώδεκα χρόνια μετά, το 1991, αποτύπωσαν με έναν πολύ δυνατό τρόπο τον βαθύτερο δεσμό του συνθέτη με την ποίηση του Νίκου Καββαδία, και τα τραγούδια είχαν ερμηνεύσει οι Γιώργος Νταλάρας, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Χάρης και Πάνος Κατσιμίχας, Θάνος Μικρούτσικος.

Το 2005 εκδόθηκε η τρίτη εκδοχή αυτής της εργασίας με τίτλο «Live στο Μέγαρο» με ερμηνευτές τους Γιάννη Κότσιρα, Λαυρέντη Μαχαιρίτσα, Χρήστο Θηβαίο και Γιάννη Κούτρα.

Η μορφή με την οποία παρουσιάζονται τα τραγούδια του Θάνου Μικρούτσικου στη συναυλία του Μεγάρου είναι η τελευταία προσέγγιση του συνθέτη και απαιτεί από τους μουσικούς μεγάλη πειθαρχία, δυνατότητες αυτοσχεδιασμού και υψηλές δεξιοτεχνικές ικανότητες. Είναι η κατάληξη των συνεχών αναζητήσεων του συνθέτη όλα τα χρόνια που μεσολάβησαν από τη σύνθεση των τραγουδιών μέχρι σήμερα.

Λίγα λόγια για την παράσταση από τον Θάνο Μικρούτσικο:

«Από το 1933 που εκδόθηκε η πρώτη ποιητική συλλογή του Νίκου Καββαδία μέχρι τον θάνατό του (1975), η συντριπτική πλειονότητα της φιλολογικής κριτικής θεωρούσε τον Καββαδία μη σημαντικό ποιητή. Στην καλύτερη περίπτωση τον θεωρούσαν ελάσσονα ποιητή που μιλάει για τη θάλασσα, για τη ζωή των ναυτικών, για τις πόρνες στα λιμάνια και για τα πλοία με τα οποία ταξίδεψε. Και βεβαίως τον υποτιμούσαν ως ποιητή της ομοιοκαταληξίας (στιχοπλόκο τον είπαν κάποιοι) όταν η μοντέρνα ποίηση ήταν στο ζενίθ σε ευρωπαϊκή κλίμακα.

Δεν κατάλαβαν ότι ο Καββαδίας χειρίζεται τη ρίμα μ’ έναν εντελώς προσωπικό τρόπο. Ότι υπάρχουν ρίμες που ακόμα και στο ίδιο ποίημα εναλλάσσονται ελεύθερα χωρίς συγκεκριμένο τρόπο. Δεν είδαν ότι ο εσωτερικός ρυθμός στην ποίησή του είναι πιο σημαντικός από τον ρυθμό που προκύπτει απ’ το ιαμβικό ή το τροχαϊκό του μέτρο. Δεν μίλησαν ποτέ για την κατάργηση του παραδοσιακού τρόπου αφήγησης και για την ιδιότυπη διαδοχή συνηθισμένων και ασυνήθιστων εικόνων που σπάει την αυστηρή λογική αλληλουχία δημιουργώντας μια σαφή εξπρεσιονιστική διάθεση.

Η πλωριά Γοργόνα μια βραδιά
πήδησε στον Πόντο μεθυσμένη
δίπλα της γλιστρούσαν συνοδειά
του Κολόμβου οι πέντε κολασμένοι

Κι έπειτα στις ξέρες του Ακορά
τσούρμο τ’ άγριο κύμα να μας βγάλει
τέρατα βαμμένα πορφυρά
με φτερούγες γλάρων στο κεφάλι

Η θάλασσα, το πλοίο, το ταξίδι, τα λιμάνια, είναι το πεδίο που χρησιμοποιεί ο Καββαδίας για να πει άλλα πράγματα πολύ σημαντικά και διαχρονικά. Λέει στη Βάρδια (1954) την περίφημη φράση “λυπήσου αυτούς που δεν ονειρεύονται” και δεν εννοεί μόνο τη φυγή από τη βάρβαρη πραγματικότητα, αλλά αναφέρεται κυρίως στην ανάγκη να ονειρευτούμε για να πάμε σε μια άλλη κοινωνία στην οποία ο άνθρωπος θα αυτοπραγματωθεί. Και για να γίνει αυτό συμπληρώνει “χόρεψε πάνω στο φτερό του καρχαρία.” Είναι αυτό απλώς μια ωραία εικόνα; Όχι κατηγορηματικά. Είναι η Παραίνεση του Ποιητή προς τους Νέους να ξεπεράσουν τις καταγεγραμμένες τους ικανότητες, να ξεπεράσουν τα όριά τους και να κατακτήσουν το αδύνατο. Μήνυμα αντίστοιχο με αυτό του Τσε Γκεβάρα και των φοιτητών του Μάη του ’68. “Είμαστε ρεαλιστές. Ας κατακτήσουμε το αδύνατο.”

Αυτά ακριβώς αποκάλυψε η μουσική μου και είμαι ιδιαιτέρως ευτυχής που ο Καββαδίας πήρε τη θέση που του αξίζει στην ελληνική ποίηση. Κυρίως γιατί αγαπήθηκε από τους νέους τριών γενεών και είμαι σίγουρος ότι αυτό θα συνεχιστεί και στο μέλλον.»

Θάνος Μικρούτσικος