Ωρα μηδέν για την Ευρώπη – Το «σούπερ ταμείο», το κορονο-ομόλογο και οι κρίσιμες αποφάσεις

Στη συνεδρίαση του Eurogroup θα κάνει. ταμείο η οικονομική και πολιτική ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αν και  στοιχηματικός ο όρος η πραγματικότητα είναι πως το νέο όπλο των Βρυξελλών για τη σωτηρία της ευρωπαϊκής οικονομίας είναι ένα σούπερ Ταμείο, που θα εκδίδει ομόλογα, με το “κοινό κορονομολόγο” να φεύγει από το τραπέζι.

Η ερχόμενη εβδομάδα λοιπόν αποτελεί μία κρίσιμη ημέρα για το μέλλον του μπλοκ, το οποίο θα κάνει ταμείο και θα εισπράξει ή θα χάσει μετά το τέλος αυτού του αγώνα, με την πανδημία να τεστάρει για ακόμα

Έχει γίνει αντιληπτό πως η Ευρώπη γράφει ένα ιστορικό κεφάλαιο και πως χρειάζεται ένα μεγάλο σοκ επανεκκίνησης. Να στηριχθούν οι επιχειρήσεις, αλλά και οι εργαζόμενοι αποφεύγοντας, παράλληλα, μία δημοσιονομική κρίση.  Αυτό το οποίο συζητείται και αναμένεται να πέσει στο τραπέζι των υπουργών Οικονομικών την ερχόμενη Τρίτη είναι η δημιουργία ενός κοινού ευρωπαϊκού κεφαλαίου στήριξης, με τη συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, της Κομισιόν, του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας κλπ.

Αυτοί οι πόροι θα είναι διαθέσιμοι για όλα τα κράτη- μέλη και συνδυαστικά θα καλύψουν τις συνέπειες της επιδημικής έξαρσης. Στόχος πολλών χωρών, τα οποία πιέζουν προς αυτή την κατεύθυνση, είναι να μην επιβαρυνθούν οι εθνικοί προϋπολογισμοί, αλλά και να τονωθουν τα ταμειακά διαθέσιμα, ώστε η Ένωση να μην μπει σε ένα νέο κύκλο ύφεσης και δημοσιονομικής κρίσης.

Οι διαφορετικές γραμμές που υπάρχουν μεταξύ των κρατών έγιναν σαφείς στην περασμένη Σύνοδο Κορυφής, καθότι εννέα χώρες ( μεταξύ αυτών και η Ελλάδα) ζητούν αλληλεγγύη και αμοιβαιοποίηση της κρίσης, ενώ ο Βορράς αντιτίθεται σε μία τέτοια λύση, δηλαδή σε έκδοση κοινού ομολόγου. Εδω έρχεται η πρόταση του επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης Ρ. Ρεγκλινγκ, ο οποίος, σε άρθρο του που δημοσιεύεται σε 15 ευρωπαϊκές εφημερίδες, επιμένει σε …. αλληλεγγύη  με δανεικά.

Επισημαίνει πως ο ESM, με την αχρησιμοποίητη οικονομική δύναμη πυρός ύψους 410 δισ. ευρώ, θα μπορούσε να παρέχει πιστωτικές γραμμές με χαμηλά επιτόκια. Η εργαλειοθήκη του ΕSM περιλαμβάνει διάφορα χρηματοδοτικά μέσα προς χρήση υπό διαφορετικές συνθήκες. Επί του παρόντος, οι προληπτικές πιστωτικές γραμμές – που δεν χρησιμοποιήθηκαν ποτέ στο παρελθόν – φαίνεται να είναι το καταλληλότερο μέσο.

Στο οπλοστάσιο λοιπόν είναι οι πιστοληπτικές γραμμές του ESM (ECCL), τα νέα μέσα της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (μοχλός για κινητοποίηση 200 δισ. ευρώ σε ΜμΕ), το ευρωπαϊκό σύστημα ασφάλισης ανεργίας (100 δισ. ευρώ)  και κυριότερο το ταμείο οικονομικής ανάκαμψης, με βάση την κοινή έκδοση χρεών για την αμοιβαιοποίηση του κόστους της κρίσης. Οι κυβερνήσεις της Ε.Ε. πάντως ήδη άρχισαν να εφαρμόζουν δημοσιονομικά μέτρα για να περιορίσουν τον οικονομικό αντίκτυπο.

Για να υποστηριχθεί η οικονομία, η συνολική δημοσιονομική ανταπόκριση μέχρι στιγμής εκτιμάται ότι θα φτάσει κατά μέσον όρο το 2,3% του ΑΕΠ το 2020. Τα σχέδια στήριξης της ρευστότητας, που συνίστανται σε δημόσιες εγγυήσεις και αναβαλλόμενες φορολογικές πληρωμές για επιχειρήσεις και ιδιώτες, αντιστοιχούν σε περισσότερο από 13% του ΑΕΠ. Από την ΕΤΕΠ η βοήθεια θα περιλάμβανε εγγυήσεις 25 δισ. ευρώ από τα κράτη – μέλη της ΕΕ, οι οποίες θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως μοχλός για την κινητοποίηση 200 δισ. ευρώ ως πρόσθετης χρηματοδότησης για τις ΜμΕ, τα μεσαία κεφάλαια και τις επιχειρήσεις στην πραγματική οικονομία.

Σύμφωνα με τις προτάσεις που συζητούν οι Θεσμοί ενόψει του Eurogroup, τις οποίες δημοσιεύουν σήμερα ΤΑ ΝΕΑ, το εν λόγω Ταμείο θα το διαχειρίζεται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και θα μπορούσε να χρηματοδοτεί προγράμματα που αποσκοπούν στην επανεκκίνηση της οικονομίας, αλλά και  τις δαπάνες για την υγεία, ενώ τα κριτήρια θα πρέπει να αντικατοπτρίζουν την οικονομική ζημία λόγω του Covid19. Ένα τέτοιο χρέος θα μπορούσε να επιστραφεί σε βάθος χρόνου μέσω ενός φόρου αλληλεγγύης.

Σχετικά με το ρόλο του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας οι θεσμοί θέτουν βασικό στόχο να  οριστικοποιήσουν γρήγορα τις προσαρμοσμένες “ειδικού σκοπού” πιστοληπτικές γραμμές. Στις εισηγήσεις επικρατεί η φιλοσοφία να είναι ανοιχτό σε όλα τα κράτη μέλη, να αποτελεί ένα τυποποιημένο μνημόνιο συμφωνίας, χωρίς να στιγματίσει κανέναν και οι προϋποθέσεις θα εστιάζουν στη χρηματοδότηση των δαπανών  κατά της πανδημία. Το μέγεθος θα πρέπει να είναι αρκετά μεγάλο και τουλάχιστον το 2% του ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ και η διάρκεια λήξης έως 10 έτη.

Μιλώντας στην ΕΡΤ ο υπουργός Χρήστος Σταϊκούρας αναφέρθηκε σε μία συμβιβαστική λύση στην ΕΕ που μπορεί να μην περιέχει corona bond, αλλά μπορεί να είναι θετική ως αποτέλεσμα Εκτίμησε πως μπορεί να υπάρξει συμφωνία την Τρίτη στο Eurogroup και έκανε σαφές πως η Ελλάδα επιμένει το θέμα του ομολόγου  και για την ομογενοποίηση του χρέους. ανέφερε τα προτεινόμενα εργαλεία τη χρήση ευρωπαϊκών κονδυλίων, την ακόμα μεγαλύτερη αξιοποίηση της Ευρώπης Τράπεζας Επενδύσεων έτσι ώστε να χρηματοδοτηθούν ακόμα περισσότερο επενδύσεις στην Ευρώπη, τη χρήση του ESM στην οποία αναφέρθηκε, όπως είπε, και ο κ. Ρέγκλινγκ.

«Υπάρχει πράγματι μία μεγάλη συζήτηση για το πώς και ποια θα είναι η δυνατότητα σε κάθε κράτος μέλος ώστε να μπει σε αυτό το μηχανισμό και – το πιο βασικό – με ποιους όρους και προϋποθέσεις», ανέφερε.