Υπάρχει τελικά καπνός χωρίς φωτιά;

Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο είναι εξαρτημένοι από τη νικοτίνη και μολονότι είναι πλέον σε όλους γνωστό ότι το κάπνισμα ευθύνεται για πολλές ασθένειες και θανάτους κάθε χρόνο, δεν είναι εύκολο να το κόψει κάποιος, οι καπνιστές το ξέρουν καλά αυτό. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, το 2030, παρά τα περιοριστικά μέτρα και τις πολιτικές κατά του καπνίσματος ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι στον πλανήτη θα εξακολουθούν να καπνίζουν.

Από την άλλη πλευρά οι προσπάθειες για ένα νέο πιο ασφαλές τσιγάρο και για τη διακοπή ή τη μείωση του καπνίσματος δεν είναι κάτι νέο,

έχουν μάλιστα οδηγήσει στη δημιουργία πολλών υποκατάστατων όπως οι τσίχλες, οι καραμέλες και τα αυτοκόλλητα νικοτίνης, το ρινικό σπρέι και οι πίπες, που κάνουν ηπιότερα και επομένως πιο ανεκτά τα στερητικά συμπτώματα.

Το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι μια μόδα σχετικά πρόσφατη, αν και έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε που άρχισαν τα πειράματα για τη δημιουργία του. Η πρώτη καταγεγραμμένη πατέντα είναι του 1930. Τότε δόθηκε στον Τζόζεφ Ρόμπινσον δίπλωμα ευρεσιτεχνίας (είχε καταθέσει την εφεύρεσή του το 1927) για μια πρωτόγονη συσκευή η οποία όμως δεν κυκλοφόρησε ποτέ στο εμπόριο όπως ούτε και η συσκευή που εφηύρε ο Χέρμπερτ Τζίλμπερτ το 1965 και η οποία ήταν ό,τι πιο κοντινό στα σύγχρονα ηλεκτρονικά τσιγάρα.

Τελικά το πρώτο επιτυχημένο εμπορικά ηλεκτρονικό τσιγάρο εφευρέθηκε το 2003 στην Κίνα. Το Ruyan που σημαίνει «σαν καπνός» και το οποίο αντικατέστησε το κάπνισμα με το άτμισμα ήταν εφεύρεση του Χον Λικ ενός 52χρονου φαρμακοποιού που εμπνεύστηκε τη συσκευή του όταν ο πατέρας του, βαρύς καπνιστής όπως και ο ίδιος, πέθανε από καρκίνο του πνεύμονα. Το 2006 το ηλεκτρονικό τσιγάρο κυκλοφόρησε στην Ευρώπη, ένα χρόνο αργότερα στην Αμερική, όσο για την Αθήνα σήμερα πια έχει γεμίσει με μαγαζάκια που πουλάνε αποκλειστικά συσκευές ατμίσματος και αμπούλες με υγρό αναπλήρωσης (cartridges).

Η συσκευή λειτουργεί με μια επαναφορτιζόμενη μπαταρία λιθίου η οποία μπορεί να φορτιστεί και μέσω USB. Περιλαμβάνει κύκλωμα ελέγχου της τάσης, ηλεκτρική αντίσταση ατμοποίησης, το δοχείο του υγρού που ατμοποιείται και στόμιο. Το υγρό βρίσκεται μέσα σε ένα αναλώσιμο φίλτρο και αποτελείται κυρίως από προπυλενογλυκόλη (σε ποσοστό μεγαλύτερο του 70%) μια ουσία που χρησιμοποιείται ευρύτατα σε τρόφιμα και καλλυντικά, επίσης νερό, γλυκερίνη, άρωμα επίσης κατάλληλο για τρόφιμα και νικοτίνη σε επιτρεπόμενο ποσοστό το πολύ 2%. Εισπνέοντας, σταγονίδια υγρού διοχετεύονται στον μηχανισμό και παράγεται ατμός ο οποίος δίνει στον χρήστη την αίσθηση του καπνού χωρίς όμως τα επικίνδυνα για την υγεία συστατικά που περιέχουν τα συμβατικά τσιγάρα.

Το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι μια μόδα σχετικά πρόσφατη, αν και η πρώτη καταγεγραμμένη πατέντα είναι του 1930 (Sean Gallup/Getty Images/Ideal Images)

Αυτό λένε όσοι το προωθούν. Τα αποτελέσματα όμως των ερευνών σχετικά με την ασφάλεια του ηλεκτρονικού τσιγάρου είναι αμφιλεγόμενα. Ενώ για πολλούς η απουσία των βλαβερών ουσιών στον «καπνό»-ατμό, το καθιστά ασφαλή εναλλακτικό τρόπο καπνίσματος για τους ήδη καπνιστές, νεότερες έρευνες εγείρουν σοβαρούς προβληματισμούς για την υγεία, ειδικά των πνευμόνων. Γιατί η προπυλενογλυκόλη χρησιμοποιείται μεν εδώ και πολλά χρόνια σε τρόφιμα και θεωρείται ακίνδυνη, στην προκειμένη περίπτωση όμως εισπνέεται αφού θερμανθεί και οι (πιθανές) παρενέργειες της εισπνοής αυτής και άλλων χημικών ουσιών που περιέχονται στο υγρό δεν είναι ακόμη γνωστές.

Τα αποτελέσματα μιας έρευνας που δημοσιεύτηκαν πρόσφατα στην επιστημονική επιθεώρηση American Journal of Physiology δείχνουν πάντως ότι το άτμισμα δεν είναι καθόλου αθώο αφού η επίδρασή του στον οργανισμό είναι παρόμοια με αυτή του καπνίσματος. Σύμφωνα με τη μελέτη μιας ερευνητικής ομάδας στο Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας που πραγματοποιήθηκε υπό την επίβλεψη της καθηγήτριας Παιδιατρικής Μικροβιολογίας και Ανοσιολογίας Ιλόνα Γιάσπερς, το άτμισμα καταστέλλει όχι μόνο τα 53 γονίδια που είναι υπεύθυνα για τη φυσιολογική λειτουργία της ανοσοποιητικής άμυνας του αναπνευστικού συστήματος και τα οποία τροποποιούνται εξ αιτίας του καπνίσματος αλλά πολύ περισσότερα.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου μειώνει την έκφραση 358 γονιδίων, είναι λοιπόν πιθανό να προκαλεί βιολογικές αλλαγές (διαφορετικές από αυτές που προκαλεί το κάπνισμα) και να παίζει ρόλο σε αναπνευστικά προβλήματα αλλά προς το παρόν δεν γνωρίζουν ούτε το πώς ούτε σε ποια. Ακόμη είναι πολύ νωρίς και η παρατήρηση των επιδράσεών του στην υγεία μόλις άρχισε.

Νέα δεδομένα

Από την πλευρά τους οι καπνοβιομηχανίες, παρά το γεγονός ότι τα περισσότερα από τα τελευταία πενήντα χρόνια επίσημα έχουν αρνηθεί τη σύνδεση ανάμεσα στο κάπνισμα και τις ασθένειες, έχουν επενδύσει πολύ χρόνο και χρήμα στην έρευνα για την ανάπτυξη ενός «ασφαλούς» τσιγάρου που θα ικανοποιεί τους καταναλωτές τόσο γευστικά όσο και ως προς τη λήψη της νικοτίνης που έχουν ανάγκη, καθησυχάζοντας ταυτόχρονα το κοινό σε θέματα υγείας.

H Philip Morris International, η οποία έχει μπει επίσης στην παραγωγή ηλεκτρονικού τσιγάρου, επενδύει συστηματικά στην έρευνα. Στο διεθνές Κέντρο Ερευνας και Ανάπτυξης που έχει ιδρύσει στην Ελβετία, απασχολούνται περίπου 300 επιστήμονες και μηχανικοί, οι οποίοι εργάζονται για την ανάπτυξη μιας σειράς νέων καινοτόμων προϊόντων που περιέχουν μεν καπνό και νικοτίνη αλλά είναι εν δυνάμει λιγότερο επιβλαβή από τα τσιγάρα. Οπως μάλιστα έχει δηλώσει ο Διευθύνων Σύμβουλος της PMI Ανδρέας Καλαντζόπουλος στόχος της εταιρείας είναι όλοι οι καπνιστές παγκοσμίως να στραφούν σε αυτά τα καινοτόμα προϊόντα.

Η καινοτομία του IQOS έγκειται στο ότι χρησιμοποιεί φυσικό καπνό μεν (και όχι υγρό, όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα) ο οποίος όμως δεν καίγεται αλλά θερμαίνεται

Στη διεθνή αγορά έχει ήδη αρχίσει να κυκλοφορεί το IQOS, όπως λέγεται το νέο προϊόν της PMI το οποίο γνωρίζει ήδη μεγάλη επιτυχία στην Ιαπωνία ενώ πρόσφατα άρχισε να κυκλοφορεί και στην Ευρώπη (λανσαρίστηκε στην Ιταλία, τη Γερμανία, την Ισπανία, την Πορτογαλία και τη Ρουμανία). Στην Ελλάδα το IQOS παρουσιάστηκε για πρώτη φορά σε ευρύ κοινό στις 6 Σεπτεμβρίου, λίγους μήνες πριν από την επίσημη κυκλοφορία του στην αγορά από την Παπαστράτος, κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης για τα 85 χρόνια από την ίδρυση της πρώτης ελληνικής καπνοβιομηχανίας, η οποία από το 2003 ανήκει πλέον στη Philip Morris International.

Η καινοτομία του έγκειται στο ότι χρησιμοποιεί φυσικό καπνό μεν (και όχι υγρό, όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα) ο οποίος όμως δεν καίγεται αλλά θερμαίνεται σε πολύ χαμηλότερη θερμοκρασία από αυτή της καύσης του συμβατικού τσιγάρου. Στόχος της PMI είναι να μειώσει σημαντικά την δημιουργία επιβλαβών ουσιών (όπως η πίσσα και το μονοξείδιο του άνθρακα), σε σύγκριση με αυτές που υπάρχουν στον καπνό του τσιγάρου γι’ αυτό και το IQOS λειτουργεί με βάση την αρχή της θέρμανσης του καπνού (και όχι της καύσης του).

Οι καπνοβιομηχανίες έχουν επενδύσει πολύ χρόνο και χρήμα στην έρευνα για την ανάπτυξη ενός «ασφαλούς» τσιγάρου

Για την αξιολόγηση του IQOS στα εργαστήριά της η PMI πραγματοποιεί επιστημονικά επικυρωμένες αναλύσεις που χρησιμοποιούνται ευρέως και για άλλα καταναλωτικά και φαρμακευτικά προϊόντα (π.χ. μεταξύ άλλων τοξικολογικές και κλινικές μελέτες,) έχοντας πλέον ανοίξει ένα εντελώς νέο πεδίο δραστηριοτήτων σε σχέση με αυτό της παραδοσιακής καπνοβιομηχανίας.

Σύμφωνα πάντως με την εταιρία, τα μέχρι σήμερα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα δεν επιτρέπουν την εξαγωγή οριστικών συμπερασμάτων σχετικά με τον κίνδυνο που ενέχει η χρήση του ΙQOS. Παρόλο που αυτά τα αρχικά αποτελέσματα είναι πολλά υποσχόμενα, αυτή τη στιγμή διεξάγονται περαιτέρω μελέτες με στόχο να εκτιμηθεί πλήρως ο περιορισμός του κινδύνου με τη χρήση του iQOS στους ενήλικους καταναλωτές.

Οπως αναφέρει στην ιστοσελίδα της, προτού προβεί σε οποιουσδήποτε ισχυρισμούς προς τους καταναλωτές, θα αξιολογήσει το σύνολο των δεδομένων που προκύπτουν από τις σχετικές επιστημονικές μελέτες, για να διαπιστωθεί αν τεκμηριώνουν μειωμένη έκθεση ή κίνδυνο σε σχέση με τα παραδοσιακά προϊόντα καπνού και με την επιφύλαξη των κατά τόπους κρατικών διαδικασιών ελέγχου και έγκρισης.

The post Υπάρχει τελικά καπνός χωρίς φωτιά; appeared first on Protagon.gr.