Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα: «Ώρα μηδέν» για τις ανακοινώσεις των επιτοκίων – Τα τέσσερα ανοιχτά ερωτήματα

Σήμερα (14.12.23) είναι προγραμματισμένη η συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για τον καθορισμό των επιτοκίων της.

Θεωρείται απίθανο το γεγονός, σύμφωνα με δημοσιεύματα του γερμανικού τύπου  ότι το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ θα προσαρμόσει τα επιτόκια την Πέμπτη. Υπενθυμίζεται πως χθες η Fed διατήρησε αμετάβλητα τα επιτόκια της, ενώ στελέχη της προέβλεψαν διαδοχικές

μειώσεις το 2024.

Σημειώνεται  πληθωρισμός στην ευρωζώνη εξακολουθούσε να βρίσκεται στο 8,6% στις αρχές του έτους, με 2,4% τον Νοέμβριο βρίσκεται πλέον μόλις λίγο πάνω από τον στόχο του 2% της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ).

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, το βασικό επιτόκιο αυξήθηκε στο 4,5%, το υψηλότερο επίπεδο στην ιστορία του ευρώ.

Αν πιστέψει κανείς τις προσδοκίες της αγοράς, η ΕΚΤ θα προσαρμόσει το επίπεδο του επιτοκίου το πρώτο εξάμηνο του 2024 – προς τα κάτω, αναφέρουν οι ίδιες πηγές.

 Ένα μεγάλο μέρος των επενδυτών αναμένει τουλάχιστον μία μείωση των επιτοκίων μέχρι το καλοκαίρι του 2024. Οι προσδοκίες τους βασίζονται στον μειούμενο πληθωρισμό και στην προβληματική οικονομία της ευρωζώνης.

Αν και μια μείωση των επιτοκίων στην τελευταία συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ το 2023 εκτιμάται από επενδυτές ως εξαιρετικά απίθανη, η  σημερινή (14.12.23) συνεδρίαση υπόσχεται πολλές «συγκινήσεις». Και αυτό διότι τα λόγια της επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ, σύμφωνα με την Handelsblatt,θα καθορίσουν τις κατευθυντήριες γραμμές της νομισματικής πολιτικής για τους επόμενους μήνες. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης η παρουσίαση των νέων προβλέψεων. Αυτά είναι τα 4 ανοιχτά ερωτήματα:

1. Ποιες είναι οι προοπτικές της ΕΚΤ για τα επιτόκια;

Πριν από λίγες εβδομάδες, η Κριστίν Λαγκάρντ έδωσε ένα διακριτικό υπαινιγμό: το επίπεδο των επιτοκίων στην ευρωζώνη θα παραμείνει σταθερό προς το παρόν.

Υπάρχει “κάποια αβεβαιότητα” ως προς το πώς οι πολλές δυναμικές αυξήσεις των επιτοκίων θα επηρεάσουν την οικονομία, δήλωσε η επικεφαλής της ΕΚΤ. Στόχος είναι να δοθεί στους παράγοντες “κάποιος χρόνος για να ξεδιπλωθούν”. Στη συνέχεια, η σημαίνουσα διευθύντρια της ΕΚΤ, Ιζάμπελ Σνάμπελ (Isabel Schnabel) δήλωσε ότι μια περαιτέρω αύξηση των επιτοκίων είναι “απίθανη”.

Σε δέκα διαδοχικά βήματα από τον Ιούλιο του 2022, οι νομισματικές αρχές αύξησαν τα επιτόκια συνολικά κατά 450 μονάδες βάσης από το μηδέν. Έκαναν την πρώτη τους παύση μόνο στην τελευταία συνεδρίαση στα τέλη Οκτωβρίου.

Τα επιτόκια βρίσκονται τώρα σε περιοριστικό επίπεδο, οπότε η οικονομία επιβραδύνεται. Ωστόσο, αυτή η επίδραση της πέδησης που προκαλείται από τις αυξήσεις γίνεται εμφανής μόνο μετά από αρκετούς μήνες – η καθυστέρηση συζητείται πολύ στην έρευνα – οπότε η ΕΚΤ ενεργεί τώρα με αυτοσυγκράτηση. Επομένως, είναι εξαιρετικά απίθανο να υπάρξουν περαιτέρω αυξήσεις.

Αυτές δεν αποτελούν πλέον το ζητούμενο στις αγορές. Αντίθετα, το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στο χρόνο της πρώτης μείωσης και στο πόσες τέτοιες κινήσεις θα ακολουθήσουν και σε ποιο βαθμό. Οι απόψεις των οικονομολόγων διαφέρουν ευρέως. Ο Ντιρκ Σουμάχερ (Dirk Schumacher) από τον διαχειριστή περιουσιακών στοιχείων Natixis αναμένει μείωση κατά 125 μονάδες βάσης το 2024, αρχής γενομένης από τον Ιούνιο. Οι ειδικοί της Deutsche Bank αναμένουν συνολικά 150 μονάδες βάσης, αρχής γενομένης από τη συνεδρίαση του Απριλίου. Ο Σάαν Ράιτατα (Shaan Raithatha) από τον διαχειριστή περιουσιακών στοιχείων Vanguard, από την άλλη πλευρά, αναμένει μείωση κατά 75 μονάδες βάσης συνολικά το νωρίτερο τον Ιούνιο.

Η Λαγκάρντ είναι πιθανό να ερωτηθεί εκ νέου στη συνέντευξη Τύπου υπό ποιες προϋποθέσεις είναι εφικτή η μείωση των επιτοκίων. Μέχρι στιγμής, ήταν πολύ επιφυλακτική ως προς αυτό το θέμα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι υπάρχουν πολύ διαφορετικές θέσεις εντός του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ: Όσοι τάσσονται υπέρ μιας χαλαρής νομισματικής πολιτικής σκέφτονται ήδη ανοιχτά τον χρόνο ενόψει του κινδύνου για την πραγματική οικονομία, ενώ οι υποστηρικτές μιας πιο αυστηρής στάσης προειδοποιούν για τις πρόωρες προβλέψεις.

Η κεντρική τράπεζα έχει απομακρυνθεί ουσιαστικά από τη στρατηγική της “μελλοντικής καθοδήγησης”, δηλαδή της εξήγησης των προθέσεων της νομισματικής πολιτικής της προκειμένου να διαχειριστεί τις προσδοκίες. Αντ’ αυτού, θέλει να λαμβάνει τις αποφάσεις της με βάση τα δεδομένα. Τις τελευταίες εβδομάδες, ωστόσο, ακούγονται όλο και περισσότερο στοιχεία “μελλοντικής καθοδήγησης”.

Ένας σημαντικός παράγοντας επιρροής είναι η εξέλιξη των μισθών. Οι μειώσεις των επιτοκίων είναι πιθανό να αρχίσουν μόνο όταν η πίεση από την πλευρά των μισθών χαλαρώσει. Οι εμπειρογνώμονες της Deutsche Bank αναμένουν ότι η πίεση στους μισθούς θα μειωθεί από το νέο έτος και μετά.

2. Ποιες είναι οι μελλοντικές προοπτικές του πληθωρισμού;

Η πίεση των τιμών στην ευρωζώνη έχει μειωθεί αισθητά τους τελευταίους μήνες. Η πτώση στο 2,4% τον Νοέμβριο ήταν σημαντικά μεγαλύτερη από την αναμενόμενη.

Οι οικονομολόγοι θεωρούν ότι αυτό αποτελεί απόδειξη ότι οι αυξήσεις των επιτοκίων έχουν ακόμη μεγαλύτερο αντίκτυπο. Ο πυρήνας του πληθωρισμού, ο οποίος εξαιρεί τα ευμετάβλητα στοιχεία ενέργειας και τροφίμων, έχει επίσης μειωθεί, αλλά εξακολουθεί να βρίσκεται στο 3,6%.

Η Λαγκάρντ τόνισε προηγουμένως ότι η ΕΚΤ αναμένει ότι ο πληθωρισμός θα παραμείνει σε πολύ υψηλό επίπεδο για πολύ καιρό. Καθώς ο διακηρυγμένος στόχος είναι πλέον εφικτός, δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στη διατύπωση που επιλέχθηκε.

3. Ποιες είναι οι νέες προβλέψεις;

Τα επιχειρήματα της ΕΚΤ βασίζονται στις δικές της προσδοκίες για τον πληθωρισμό και την ανάπτυξη στην ευρωζώνη. Μαζί με την απόφαση για τα επιτόκια, η κεντρική τράπεζα παρουσιάζει επίσης τις νέες της προβλέψεις έως το 2025. Αυτές δημοσιεύονται σε τακτική βάση σε κάθε δεύτερη συνεδρίαση.

Λόγω της δυναμικής κατάστασης, οι προβλέψεις αποδείχθηκαν πρόσφατα λιγότερο αξιόπιστες. Παρ’ όλα αυτά, είναι σημαντικές – ως δείκτης του πότε η ίδια η ΕΚΤ πιστεύει ότι θα επιτευχθεί ο στόχος για τον πληθωρισμό. Η ΕΚΤ είχε ήδη προσαρμόσει προς τα κάτω τις προβλέψεις για την ανάπτυξη τον Σεπτέμβριο.

4. Συζητά η ΕΚΤ το μέγεθος του ισολογισμού της;

Η εξαιρετικά χαλαρή νομισματική πολιτική που προέκυψε από την κρίση του χρηματοπιστωτικού και του δημόσιου χρέους έχει προκαλέσει την αύξηση του ισολογισμού της ΕΚΤ σε επίπεδο περίπου επτά τρισεκατομμυρίων ευρώ. Προκειμένου να διατηρηθούν ευνοϊκές οι συνθήκες χρηματοδότησης, προστέθηκε το πρόγραμμα αγοράς PEPP με συνολικό όγκο άνω των 1,8 τρισεκατομμυρίων ευρώ κατά την έναρξη της πανδημίας του κοροναϊού. Από τον Μάρτιο του 2022, η ΕΚΤ δεν αγόρασε νέα ομόλογα σε καθαρή βάση, αλλά τα έσοδα από τα ομόλογα που λήγουν στο πλαίσιο του προγράμματος θα επανεπενδύονται, σύμφωνα με το σχέδιο, μέχρι το τέλος του 2024.

Τμήματα του Συμβουλίου πιέζουν για μεγαλύτερη ταχύτητα. Ζητούν να σταματήσει η επανεπένδυση πιο γρήγορα. Ο Αυστριακός Ρόμπερτ Χόλζμαν τάσσεται ιδιαίτερα υπέρ μιας ισχυρότερης μείωσης του ισολογισμού. Η Λαγκάρντ δήλωσε πρόσφατα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ότι αυτό “πιθανότατα θα συζητηθεί και θα εξεταστεί στο Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ στο όχι πολύ μακρινό μέλλον”. Τον Οκτώβριο δεν έγινε καμία συζήτηση σχετικά με αυτό το θέμα.

Οι ειδικοί αναμένουν κυρίως ότι η ΕΚΤ θα συζητήσει αλλαγές, αλλά δεν θα ανακοινώσει ακόμη τίποτα. Οι λεπτομέρειες δεν θα ανακοινωθούν πριν από το πρώτο τρίμηνο του 2024, πιστεύει ο Κοντσταντίν Βέιτ (Konstantin Veit) από τον διαχειριστή περιουσιακών στοιχείων Pimco. Οι ειδικοί της Jefferies υποθέτουν ότι οι επανεπενδύσεις θα σταματήσουν από τον Ιούνιο.

Το πρόγραμμα PEPP δίνει την ευκαιρία στην ΕΚΤ να επενδύσει τις αποπληρωμές από ένα κράτος μέλος σε ένα άλλο. Με αυτόν τον τρόπο μπορούν να μειωθούν οι πιθανές ανισορροπίες. Ωστόσο, η ΕΚΤ δεν έχει χρησιμοποιήσει αυτή την ευελιξία για πάνω από ένα χρόνο.

To άρθρο Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα: «Ώρα μηδέν» για τις ανακοινώσεις των επιτοκίων – Τα τέσσερα ανοιχτά ερωτήματα δημοσιεύτηκε στο NewsIT .