Αξιοποίηση του αθλητικού ταλέντου

Με τις γνώσεις και την πολύτιμη βοήθεια του Κώστα Παπαδόπουλου, master in human kinetics, προσεγγίζουμε τον σωστό τρόπο με τον οποίο μπορεί να αξιοποιηθεί ένα ταλέντο, όχι μέσα από αερολόγιες και θεωρίες δικές μας, αλλά μέσα από μία επιστημονική διαδικασία.

H επιτυχία των προγραμμάτων ανίχνευσης και επιλογής ταλέντων δεν είναι άμεση. Ωστόσο, υπάρχουν κάποιοι παράγοντες οι οποίοι θα πρέπει να προϋπάρχουν, προκειμένου τα προγράμματα αυτά να τυγχάνουν σωστής υποστήριξης. Εκτός, από κάποιους βασικούς παράγοντες που συμβάλλουν στην αξιοποίηση

των ταλέντων, θα πρέπει να υπάρχει η κατάλληλη οργάνωση της προπονητικής διαδικασίας, η απαραίτητη επιστημονική υποστήριξη, τα κατάλληλα οργανωτικά μέτρα και κίνητρα καθώς και η αποτελεσματικότητα του προπονητή.

Παράγοντες που συμβάλλουν στη σωστή αξιοποίηση των ταλέντων

Όπως έχει ήδη παρατηρηθεί, ένα σύστημα ανίχνευσης και επιλογής ταλέντων εκτός από το ερευνητικό πεδίο, χρειάζεται και τη κατάλληλη υποστήριξη προκειμένου να είναι αποτελεσματικό. Συνεπώς, η σωστή αξιοποίηση των επιλεγμένων ταλέντων, δίνει υπόσταση στη προσπάθεια και ανάλογα αποτελέσματα.
Σύμφωνα με τον ( Richards, 1999 ), οι παράγοντες που επηρεάζουν την επιτυχία ενός προγράμματος ανίχνευσης ταλέντων είναι οι εξής:
1. Η ικανότητα αναγνώρισης των δυνατοτήτων των αθλητών από μικρή ηλικία (περίπου 10-12 ετών)
2. Η δυνατότητα πρόβλεψης της Φυσικής Ανάπτυξης.
3. Η δυνατότητα εγγύησης ενός υποστηρικτικού περιβάλλοντος από γονείς, προπονητές κα.
4. Τη δυνατότητα απομόνωσης του ενδιαφέροντος του αθλητή στο επιλεγμένο άθλημα για το οποίο έχει ήδη επιλεχθεί.
5. Την δυνατότητα παροχής ενός ποιοτικού προπονητικού περιβάλλοντος. π.χ. τη δυνατότητα εύκολης πρόσβασης.
Από τα παραπάνω διαφαίνεται, ότι η σωστή αξιοποίηση των ταλέντων είναι κάτι που χρειάζεται πολύπλευρο σχεδιασμό και οργάνωση.

Η οργάνωση της προπονητικής διαδικασίας

Δεν θα ήταν παράτολμο να ειπωθεί, ότι η οργάνωση της προπονητικής διαδικασίας είναι παράγοντας σωστής αξιοποίησης των ταλέντων. Και αυτό διότι η ποιότητα της προπόνησης είναι αυτή που όχι μόνο το ταλέντο αλλά και κάποιον που δεν έχει χαρακτηριστεί έτσι μπορεί να τον βοηθήσει στην καλύτερη εξέλιξή του. Σύμφωνα με τους ( Helsen, Hodges, Van Winckel, Starkes, 2000 ), ένα ενθαρρυντικό περιβάλλον καθώς και μια υψηλής ποιότητας προπόνηση είναι δυνατόν να βοηθήσει το νεαρό αθλητή ακόμα και αν υπάρχουν ανεπάρκειες στην αρχική ικανότητα. Έτσι, λαμβάνοντας υπ' όψιν, ότι είτε κάποιος χαρακτηριστεί ως ταλέντο είτε όχι χρειάζεται συστηματική προπόνηση για να επιτύχει τους στόχους του, θεωρούμε ότι η προπονητική διαδικασία είναι εξίσου κρίσιμος και απαραίτητος παράγοντας αξιοποίησης. Άλλωστε χωρίς την κατάλληλη προπονητική υποστήριξη δεν είναι δυνατόν ένας αθλητής να βελτιωθεί, όσο και αν έχει χαρακτηριστεί ως ταλέντο.

Η επιστημονική υποστήριξη

Ξεκινώντας, από τους παράγοντες που αναφέρονται στην επιστημονική κατάρτιση αυτών που θα ασχοληθούν με τα αθλητικά ταλέντα, οι ( Cahill, Pearl, 1993 ) αναφέρουν, ότι όλα τα μοντέλα αθλητικής ανάπτυξης πρέπει να «αγκαλιάσουν» τις αρχές της σωματικής ανάπτυξης και βελτίωσης. Είναι πολύ σημαντικό για τους προπονητές επισημαίνουν, να καταλαβαίνει το τι είναι ικανά τα παιδιά να καταφέρουν και ποιες πτυχές της αθλητικής ανάπτυξης είναι ευαίσθητοι σε αλλαγές κατά τη διάρκεια συγκεκριμένων περιόδων της ωρίμανσης.

Επίσης, ότι ο προπονητής πρέπει να γνωρίζει, ότι ιδιαίτερες ικανότητες και βιολογικές προσαρμογές αλληλεπιδρούν με διαφορετικούς παράγοντες σε επόμενα στάδια της ανάπτυξης.

Έτσι, όσο περισσότερες κινητικές εμπειρίες έχει ένα παιδί αποθηκευμένες, τόσο μεγαλύτερες δυνατότητες μάθησης νέων δεξιοτήτων έχει, συμπληρώνουν οι ( Bompa,1994; Matveyev,1981 ). Θα λέγαμε, ότι αυτή η διαπίστωση είναι παρόμοια με την θεώρηση του ( Hirsch, 2000 ) που παρατηρούσε ότι «όσο περισσότερα γνωρίζεις, τόσο πιο εύκολα μπορείς να μάθεις κάτι καινούργιο, επειδή έχεις ήδη σαφώς περισσότερα σημεία επαφής για να συνδέσεις τη νέα γνώση με αυτά που ήδη ξέρεις».

Επιπλέον σύμφωνα με τους ( Reilly, Bangsbo, Franks, 2000 ), τα παιδιά δεν θα πρέπει να θεωρούνται ως μικρογραφία των μεγάλων και τα προπονητικά τους προγράμματα δεν θα πρέπει να είναι αντιγραφή των αντίστοιχων προγραμμάτων εξάσκησης των μεγαλύτερων σε ηλικία αθλητών.

Τα οργανωτικά μέτρα και τα κίνητρα

Εκτός από τους παράγοντες που έχουν σχέση με την επιστημονική υποστήριξη που παρέχουν στα ταλέντα οι προπονητές, υπάρχουν και οι υπόλοιποι που αναφέρει ο ( Richards, 1999 ) και έχουν σχέση με την γενικότερη υποδομή του συστήματος. Για το θέμα αυτό, οι ( Petrola, 1992; Thomson, Beavis, 1985), αναφέρουν ως πιο αποτελεσματικό το πρόγραμμα της πρώην Ανατολικής Γερμανίας που ήταν δεμένο με τη σχολική Φυσική Αγωγή. Έτσι υπήρχε η δυνατότητα αφ' ενός να υπάρχει μεγάλο εύρος κοινωνικοοικονομικού δείγματος παιδιών που ευνοούσε την ανάπτυξη σε ένα μεγάλο τμήμα κινητικών ικανοτήτων. Επίσης, η σχέση με το σχολείο κατά κάποιο τρόπο προδιέγραφε ότι αυτοί που θα ασχοληθούν με την ανίχνευση και επιλογή των ταλέντων θα έχουν κάποια επαγγελματική σχέση και κατάρτιση αλλά και θα υπάρχει μείωση του κόστους πρόσληψης συνολικά νέων εργαζομένων, που αυτόματα μείωνε το κόστος.

Ο προπονητής και το οικογενειακό περιβάλλον

Ο ρόλος του προπονητή ίσως να είναι ο σημαντικότερος μαζί με το οικογενειακό περιβάλλον στο θέμα της αξιοποίησης των ταλέντων. Η θετική επιρροή του προπονητή είναι αυτή που θα κάνει το νεαρό αθλητή να μάθει να δουλεύει σκληρά, να θέτει οράματα και να προσπαθεί πάντα για κάτι καλύτερο. Έτσι διαφαίνεται, ότι η όλη υποστηρικτική προσπάθεια για την αξιοποίηση του ταλέντου είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ιδιοσυγκρασία του προπονητή.

Αν λάβουμε υπ' όψιν κοινωνιολογικές μελέτες όπως του ( Pooley, 1981 ), όπου ως κύρια αιτία για την εγκατάλειψη από το ποδόσφαιρο σε ποσοστό 23%, παιδιών ηλικίας 10-15 ετών, ήταν ο προπονητής καθώς και αντίστοιχες των ( Mihovilovic, 1968; Orlink,1974; Burton, Martens, 1986; ) που εξάγουν παρόμοια συμπεράσματα, καταλαβαίνουμε ότι είναι από τους πλέον σημαντικούς παράγοντες στην σωστή αξιοποίηση των ταλέντων.

Τόσο όσον αφορά τις παιδαγωγικές του μεθόδους, όσο και σε ότι αναφέρεται στην γενικότερη επιστημονική του κατάρτιση και συμπεριφορά. Από τη φύση του όμως αυτός ο ρόλος είναι σύνθετος και απαιτητικός.

Βιβλιογραφία
Bompa,T.O. (1994). Theory and Methodology of Training; The key to Athletic performance. Dubuque, IA: Kendall/ Hunt Publishing Company
Burton, D., Martens, R. (1986). Pinned by their own goals: An exploratory investigation into why kids drop out of wrestling. Journal of sport Psychology 8, 183-197
Cahill, B.R., Pearl, A.J. (1993). Intensive participation in children's sports. Champaign, IL; Human Kinetics.
Duquin, M. (1984). Power and authority: Moral Consensus and Conformity in Sport.International Review of Sport Sociology, 19 (3+4), 295-302
Helsen, W.F., Hodges, N.J., Van Winckel, J., Starkes, J.L. (2000). The roles of talent, physical precocity and practise in the development of soccer expertise. Journal of Sport Sciences, 18, 727-736
Hirsch, Jr., E.D. (2000). You Can Always Look It Up... or Can You? American Educatorvol.24, no1. (Spring), pp.4-9
Malina, R.M., (1997). Talent Identification and Selection in Sport. Spotlight, Spring.
Matveyev [ Matveev ], L.P. (1981). Fundamentals of Sports Training. Moscow: Progress Publishers.
Mihovilovic, M. ( 1968 ) The status of former sportsmen. International Review of Sport Sociology, 3: 73-96.
Orlink, T. ( 1974 ). The athletic drop out. H high price for inefficiency. Journal of the Canadian Association for Health, Physical Education and Recreation, 41 (2), 21-27.
Petrola,E. (1992). Talent Identification. New studies in Athletics. London, 7(3), 7
Pooley, J., (1981). Drop out from sport: A case study of boys age group soccer.Proceedings of the AAHPERD National Conference, Boston, U.S.A.
Reilly, T., Bangsbo, J., Franks, A. (2000). Anthropometric and physiological predispositions for elite soccer. Journal of Sport Sciences, 18, 669-683.