Πως ψηφισαν οι ελληνες την 6η μαϊου

Γράφει ο Γιάννης Μαυρής
(από την Καθημερινή της Κυριακής)
Χωρίς αμφιβολία, οι εκλογές της 6ης Μαΐου αποτελούν τομή στη σύγχρονη πολιτική και εκλογική ιστορία της χώρας. Η λαϊκή ετυμηγορία επισημοποιεί την κατάρρευση του κομματικού συστήματος που συγκροτήθηκε...
κατά τη διάρκεια της Γ΄ Ελληνικής Δημοκρατίας. Η εδραίωση της θεσμικής λειτουργίας του δικομματισμού εξασφάλισε μεταπολιτευτικά την εναλλαγή στην εξουσία πέντε φορές. Με τη σύγκλιση όμως των δύο κομμάτων στην πολιτική του Μνημονίου και τη συμμετοχή τους στη συγκυβέρνηση επήλθε η ακύρωσή της. Μέσα σε 30 μήνες, τα δύο κόμματα της διακυβέρνησης απώλεσαν αθροιστικά 3,3 εκατομμύρια ψήφους (-2,2 εκατ. το ΠΑΣΟΚ και -1,1 εκατ. η Ν.Δ.). Πρόκειται για τη μαζικότερη πολιτική–εκλογική μετατόπιση της μεταπολιτευτικής περιόδου. Το εκλογικό αποτέλεσμα συνιστά σημείο μη επιστροφής για τους κομματικούς σχηματισμούς του ΠΑΣΟΚ και της Ν.Δ. Ιδίως αν αναλογισθεί κανείς ότι η σημερινή επιρροή τους (32%) δεν αντιπροσωπεύει ούτε το ½ του ποσοστού 77%, που έλαβαν αθροιστικά στις τελευταίες βουλευτικές, πριν από δυόμισι χρόνια.

Το σημερινό ποσοστό του δικομματισμού είναι το χαμηλότερο που καταγράφηκε σε ελληνική εκλογική αναμέτρηση μετά το 1926. Στην ελληνική πολιτική ιστορία, ποσοστό δικομματικής επιρροής αυτής της τάξης έχει καταγραφεί μόνον στις πρώτες μετεμφυλιακές εκλογές του 1950, που πραγματοποιήθηκαν με απλή αναλογική. Στη σημερινή διάταξη των κομματικών δυνάμεων, παρότι μάλιστα δεν ισχύει καν απλή αναλογική, τα δύο πρώτα κόμματα (άθροισμα Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ) συγκέντρωσαν 35,6% και τα τρία πρώτα (με το ΠΑΣΟΚ) μόλις το 48,81% του εκλογικού σώματος.
Ο σημερινός κατακερματισμός των πολιτικών δυνάμεων αποδεικνύεται βαθύτερος ακόμη και εάν συγκριθεί με εκείνον που προέκυψε στη Βουλή του 1950. Λαμβάνει σήμερα τέτοιες διαστάσεις, ώστε μπορεί να εμφανίζεται ως ιδεολογικό–πολιτικό ισοδύναμο του αντίστοιχου κατακερματισμού των πολιτικών δυνάμεων στις πρώτες μετεμφυλιακές εκλογές. Εκείνος υπήρξε αποτέλεσμα της Κατοχής και του Εμφυλίου, ο σημερινός είναι το πολιτικό–εκλογικό αποτέλεσμα της εφαρμογής του Μνημονίου.
Ο «πόλος της Δεξιάς»
Η σημερινή εκλογική επιρροή της Ν.Δ. του κ. Σαμαρά (1.200.000 ψήφοι) αποτελεί μόλις το ½ της επιρροής της Ν.Δ. του 2009 και –εντυπωσιακότερο– μόλις το 60% της επιρροής της το 1981. Το ποσοστό που έλαβε είναι το χαμηλότερο που εμφάνισε ποτέ κόμμα της Δεξιάς, είτε στη μεταπολίτευση (Ν.Δ.) είτε προδικτατορικά (Ελληνικός Συναγερμός, ΕΡΕ). Μπορεί να συγκριθεί μόνο με το ποσοστό του Λαϊκού Κόμματος (18,8%), και πάλι στις εκλογές του 1950.
Ο συντηρητικός πόλος αναδύεται από τις εκλογές κατακερματισμένος. Διακρίνεται σε τρία βασικά ιδεολογικά ρεύματα (σχηματικά μιλώντας, «λαϊκή δεξιά», «άκρα δεξιά» και «νεοφιλελεύθερη δεξιά») και εκπροσωπείται από επτά κομματικούς σχηματισμούς, που αντιπροσωπεύουν αθροιστικά το 45,8% του (συρρικνωμένου) εκλογικού σώματος. Και τα τρία ρεύματα της Δεξιάς εμφανίζονται σήμερα κομματικά διασπασμένα. Ο χώρος της «λαϊκής δεξιάς», που