Eλζα λαμπρακη : μια ζωη, ενας ολοκληρος αιωνας

Ρεπορτάζ : Στάθης Ευσταθιάδης
(από το : tovima.gr)
Τι μπορείς να γράψεις για μια πραγματική δέσποινα που έζησε έναν ολόκληρο αιώνα και είχε πάντοτε, ως τα ξημερώματα της περασμένης Κυριακής του Πάσχα, όταν έφυγε για πάντα από κοντά μας, την προθυμία, την άνεση, μια εύγλωττη...
ικανοποίηση να σου εξιστορεί με μνήμη τρομακτική γεγονότα, να σου ζωντανεύει πρόσωπα, να σου μιλά για χαρές και λύπες οικογενειακές αλλά και εθνικές, που «τα έζησε» σχεδόν έναν αιώνα. Πώς να περιγράψεις την αγάπη με την οποία σου μιλούσε λ.χ. για το πόσο ντροπαλή ήταν η κόρη ενός πολιτικού που μάθαινε χορό μαζί με άλλα παιδιά στο άνετο σπίτι της στην Αναγνωστοπούλου. 'Η όταν σου εξιστορούσε τα κατορθώματα μιας ρωσίδας πριγκίπισσας που είχε ξεπέσει στην Αθήνα της δεκαετίας του '20, είχε γοητεύσει - και αφαιμάξει - μισή ντουζίνα ώριμων δανδήδων, για να αποκαλυφθεί τελικά ότι δεν ήταν παρά μια πρακτική νοσοκόμα σε ίδρυμα της Οδησσού που την «έκλεψε» ένας γάλλος ναύτης και την παράτησε στον Πειραιά.

Πώς να περιγράψεις τη θέρμη που έβλεπες ότι ακόμη ζωογονούσε την Ελζα Λαμπράκη καθώς σου περιέγραφε την πρώτη γνωριμία της με τον Ελευθέριο Βενιζέλο, το φθινόπωρο του 1926 στο Παρίσι. 'Η το χιούμορ και τον αυτοσαρκασμό της όταν σου εξιστορούσε το πώς επέστρεψε στην Αθήνα με τα δυο παιδιά της, τη Λένα και τον άτακτο Χρήστο, από τη Σμύρνη μετά την Κατοχή, το 1944, μ' ένα σαπιοκάικο του ΕΑΜ που έκανε το τελευταίο του ταξίδι, με συνεπιβάτη τον διαβόητο Βάλβη που ήθελε να πνίξει ο καπετάνιος όταν έμαθε ότι ήταν άνθρωπος των γερμανοτσολιάδων. Αν σώθηκε το όφειλε στην Ελζα, που έπεισε τον καπετάνιο ότι θα ήταν μεγάλη αμαρτία αν τον πετούσαν στη θάλασσα καθώς το καΐκι θα έπιανε την επομένη στην Τήνο της Μεγαλόχαρης.

Το σήμα της ζωής της
Η Ελζα Λαμπράκη ήταν μια προσωπικότητα. Σοβαρή, όταν έπρεπε, σωστή, με έμφυτη ευγένεια και κομψότητα, ειλικρινής, ένας Ανθρωπος που δεν ήρθε ποτέ σε σύγκρουση με κανέναν. Γυναίκα δυναμική, δεν λύγισε όταν έχασε τον Χρήστο «της» ούτε όταν σκοτώθηκε η 20χρονη εγγονή της, που είχε και το όνομά της. Το σήμα της ζωής της - το έχει γράψει - ήταν «Η ζωή ήταν, είναι και θα είναι πάντα ωραία. Φτάνει να ξέρεις να τη ζήσεις». Η Ελζα ήξερε.

Ευτύχησε να βρεθεί δίπλα σε δύο άνδρες που σημάδεψαν - και ως ένα σημείο καθόρισαν - την πορεία της Ελλάδας. Τον σύζυγό της Δημήτρη και τον γιο της Χρήστο, όταν ο «Μήτσος της» πέθανε το καλοκαίρι του 1957, ύστερα από μόνο 20 χρόνια γάμου αλλά αφού της έδωσε και τρίτο παιδί - την Αννα, μετά την Απελευθέρωση. Με τον Δημήτρη γνώρισε όλες σχεδόν τις προσωπικότητες του πολιτικού και πνευματικού κόσμου της χώρας. Και αρκετούς ξένους, από τον Λόιδ Τζορτζ ως την Γκρέτα Γκάρμπο. Από τα σαλόνια και την τραπεζαρία της πέρασαν από τον Πλαστήρα και τον Μαρκεζίνη ως τους γερο-Παπανδρέου, Γουναρόπουλο, Ροντήρη, Ζολώτα και όλοι σχεδόν οι (δημοκρατικοί) ακαδημαϊκοί και στρατιωτικοί, όλοι σχεδόν οι υπουργοί Εξωτερικών. Δεν αναμείχθηκε στην πολιτική, ούτε θέλησε να δουλέψει ως δημοσιογράφος, μολονότι εί