Ο φιντελ, η κουβα, η επανασταση, η αξιοπρεπεια

Παρατήρηση 1η: O Κάστρο, λέει, ήταν «αμφιλεγόμενος». Πολύ λογικό να τον θεωρούν τέτοιο εκείνοι που πριν κοιμηθούν, μετά την προσευχή τους στην τρόικα, στις αγορές, στο αγγλικό δίκαιο και στα υπερταμεία, ρίχνουν κι ένα «ευχαριστούμε τις ΗΠΑ».

Παρατήρηση 2η: Η τιμωρία για τους κλακαδόρους του «Τέλους της Ιστορίας» θα είναι πάντα η υπενθύμιση της απολογίας του Κάστρο μετά την πρώτη απόπειρα ανατροπής της χούντας του Μπατίστα. Εξι χρόνια πριν μπει θριαμβευτής στην Αβάνα, στον εισαγγελέα που ζητά την 30ετή του κάθειρξη και στους δικαστές που ζητούν την 15ετή του κάθειρξη, ο Κάστρο – αφού πρώτα τους έχει ξεφτιλίσει μέσα στο δικαστήριό τους – απαντά: «Καταδικάστε με, δεν έχει σημασία. Η ιστορία θα με δικαιώσει». Όσο για τα γιουσουφάκια του «δεν υπάρχει εναλλακτική», η δική τους τιμωρία θα είναι – όταν δεν αυτογελοιοποιούνται – να προσκυνούν και να στέκονται προσοχή στο ξόδι εκείνων που γράφουν την Ιστορία. Τέτοιος ήταν ο Κάστρο.