Τουρκικό δημοψήφισμα: Πιθανά αποτελέσματα

Οι Τούρκοι ψηφίζουν την Κυριακή σε ένα ιστορικό δημοψήφισμα για ένα νέο σύνταγμα που θα μπορούσε να χορηγήσει στον Πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σαρωτικές νέες εξουσίες για να κυβερνήσει τη χώρα, που θα είναι σε μεγάλο βαθμό αδιαμφισβήτητες

Οι δημοσκοπήσεις έχουν δείξει ότι θα είναι ένας αμφίρροπος

αγώνας ανάμεσα στο "ναι" και το "όχι", παρά τα πλεονεκτήματα που απολαμβάνει ο Ερντογάν και το ισχυρό Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP). Ιδού τα πιθανότερα σενάρια αν ο πρόεδρος κερδίσει ή χάσει.

Τι θα συμβεί αν το αποτέλεσμα είναι υπέρ του Ερντογάν;

Ο Ερντογάν μπορεί να επανεκκινήσει αμέσως την ηγεσία του ΑΚΡ, το οποίο βοήθησε να ιδρυθεί και να εξελιχθεί σε μια αδιάσπαστη πορεία εξουσίας που χρονολογείται από το 2003. Αυτό θα αντιστρέψει την αντίληψη ότι αρχηγός του κράτους της Τουρκίας θα πρέπει να είναι αμερόληπτος και να μην είναι μέλος του πολιτικού κόμμα. Το συντριπτικό σύνολο των αρχών που προβλέπονται από τις 18 τροπολογίες θα καταργηθεί με το πέρασμα του χρόνου. Μετά τις επόμενες εθνικές εκλογές, προγραμματισμένες για το 2019, η θέση του πρωθυπουργού θα καταργηθεί και ο Ερντογάν θα αναλάβει μεγάλο μέρος των εκτελεστικών λειτουργιών του καθώς και άλλες αρμοδιότητες: να διορίζει 12 από 15 δικαστές του Συνταγματικού Δικαστηρίου, να ορίζει τον προϋπολογισμό του κράτους και να αποφασίζει ποιος θα είναι επικεφαλής στο Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας, ένα από τα κορυφαία όργανα λήψης αποφάσεων της χώρας.

Μια εμφατική ψήφος υπέρ του "Ναι" μπορεί να έχει μεγαλύτερες επιπτώσεις για τους Τούρκους. Αλλά τη Δευτέρα, η Τουρκία είναι πιθανόν να βιώσει κάτι το οποίο έχει πάρα πολύ καιρό: ένα ράλι ανακούφισης στις μετοχές και μια περιορισμένη ανάκαμψη της λίρας, με την προοπτική μιας πιο σταθερής κυβέρνησης για τα επόμενα δύο χρόνια.

Αν ο Ερντογάν επιλέξει να λάβει την εντολή του ως μια ευκαιρία για εθνική συμφιλίωση, κάτι που έχει υποσχεθεί αλλά ποτέ δεν ακολούθησε πλήρως, τα καλύτερα σενάρια υποδεικνύουν μια εκ νέου εστίαση σε μια παραπαίουσα οικονομία, τη δυνατότητα διαπραγματεύσεων με τους Κούρδους αυτονομιστές, τη χαλάρωση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης και τη βελτίωση των σχέσεων με την ΕΕ. Είναι απίθανο να συμβούν όλα αυτά. Αλλά από τότε που εγκρίθηκε το συνταγματικό του δημοψήφισμα τελικά εγκριθεί, ο Ερντογάν και οι βοηθοί του έχουν υποσχεθεί να ξεκινήσουν την ταχεία επίλυση θεμάτων που έχουν "παγώσει".

Και αν επικρατήσει το "όχι";

Ενώ η δυνατότητα μιας νίκης του "όχι" έχει συρρικνωθεί τις τελευταίες εβδομάδες, παραμένει μια πιθανότητα. Οι συνεργάτες του προέδρου λένε ότι τίποτα δεν θα αλλάξει αν επικρατήσει το "όχι". Ο Ερντογάν κυβερνά ήδη σε μια de facto εκτελεστική προεδρία, ειδικά από τη στιγμή που επέβαλε την κατάσταση έκτακτης ανάγκης μετά από αποτυχημένο πραξικόπημα του περασμένου έτους. Ο Ερντογάν υποστηρίζει σθεναρά ότι θα επιδιώξει την παράταση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης, όταν λήξει στις 20 Απριλίου, όμως μια ήττα του Ερντογάν θα βυθίσει πιθανώς τη χώρα σε μια νέα περίοδο αναταραχής. Ο Τούρκος πρόεδρος δεν δέχεται εύκολα το "όχι" ως απάντηση - όταν το ΑΚΡ έχασε την κοινοβουλευτική πλειοψηφία του στις εκλογές του 2015, κήρυξε πρόωρες εκλογές.

Ένας συνεργάτης του δήλωσε στο Bloomberg ότι το κόμμα θα επιδιώξει ένα άλλο δημοψήφισμα για το σύνταγμα, σε μεταγενέστερο χρόνο, αν χάσει. Το διακύβευμα είναι τεράστιο στο δημοψήφισμα της Τουρκίας και αν ο Ερντογάν δεν κερδίσει αναμένεται η λίρα να σημειώσει κατακόρυφη πτώση, εγκαταλείποντας τα πενιχρά κέρδη των τελευταίων εβδομάδων. Οι ξένοι επενδυτές θα μπορούσαν να μειώσουν την έκθεσή τους προς την Τουρκία, η χρηματιστηριακή αγορά της χώρας θα μπορούσε να καταρρεύσει και οι πρόωρες εκλογές μπορεί να γίνουν μια πραγματική πιθανότητα. Οι πρόωρες εκλογές, σε σύντομο χρονικό διάστημα, είναι ίσως το χειρότερο αποτέλεσμα της ψηφοφορίας της Κυριακής - θα φέρουν περισσότερη ανασφάλεια, περισσότερη αναταραχή και περισσότερες εκστρατείες σε μια εποχή που τόσο η χώρα όσο και η οικονομία της, χρειάζονται σταθερότητα.

Η εκστρατεία για το δημοψήφισμα, σε συνδυασμό με τη συνεχιζόμενη κατάσταση έκτακτης ανάγκης και την καταστολή των πολιτικών αντιπάλων του προέδρου και των μέσων ενημέρωσης, έχει εντείνει τις σχέσεις με την ΕΕ. Ο περισσότερος εθνικισμός που προωθεί ο Ερντογάν και το κόμμα του - σε βάρος της ΕΕ- θα επιδεινώσει τις σχέσεις με το μπλοκ.

Ποιο είναι το καλύτερο σενάριο για την τουρκική κοινοβουλευτική δημοκρατία;

Μία μικρή νίκη του "όχι" που θα γίνει αποδεκτή με ταπεινότητα από τον Ερντογάν και θα θεωρηθεί ως σήμα για την αποκατάσταση της ισορροπίας των εξουσιών μεταξύ Κοινοβουλίου και Πρόεδρου. Κανείς δεν περιμένει να συμβεί αυτό.

ft.com

Διαβάστε περισσότερα