Τουρκία: Οι φόβοι από τον πόλεμο στη Συρία επιστρέφουν

Ο γάμος το Σάββατο το βράδυ σχεδόν τελείωνε, και κάποιοι καλεσμένοι είχαν ήδη φύγει. Αλλά η μουσική έπαιζε ακόμα και κάποιοι εξακολουθούσαν να χορεύουν στα στενά δρομάκια της Γκαζιαντέπ, μιας πόλης που δεν απέχει πολύ από τα σύνορα της Συρίας.

Ακριβώς τότε, ένα παιδί - όχι πάνω από 14 ετών, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Τουρκίας, εισχώρησε στη συγκέντρωση και πυροδότησε ένα γιλέκο εκρηκτικών.

Ξαφνικά, η χαρούμενη ατμόσφαιρα μετατράπηκε σε σκηνή τρόμου. Για άλλη μια φορά, η φρίκη του εμφυλίου πολέμου της Συρίας είχε επισκεφθεί την Τουρκία. Στην βομβιστική επίθεση της

Γκαζιαντέπ σκοτώθηκαν περισσότερα από 50 άτομα και ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κατηγόρησε το Ισλαμικό Κράτος, την τρομοκρατική ομάδα που ελέγχει μια λωρίδα γης στα σύνορα μεταξύ του Ιράκ και της Συρίας.

Η επίθεση ήταν η πιο θανατηφόρα σε μια σειρά από τρομοκρατικές βομβιστικές επιθέσεις που έπληξαν την Τουρκία φέτος, καθώς η χώρα έχει μπει στο σπιράλ του κλιμακούμενου χάους από τον πόλεμο στη Συρία. Βομβιστικές επιθέσεις φέτος, για τις οποίες οι Τούρκοι αξιωματούχοι κατηγορούν το Ισλαμικό Κράτος, έπληξαν την παλιά πόλη της Κωνσταντινούπολης, κοντά στο Μπλε Τζαμί, τον πιο διάσημο εμπορικό δρόμο της, τη λεωφόρο Ιστικλάλ και, τον Ιούνιο, το κύριο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης, από τα πιο πολυσύχναστα στην Ευρώπη.

Για χρόνια, οι επικριτές υποστηρίζουν ότι η Τουρκία συνέβαλε στο χάος - επιτρέποντας σε εξτρεμιστές αντάρτες να διασχίζουν το έδαφός της πηγαίνοντας για να πολεμήσουν στη Συρία - για να προωθήσει το στόχο της ανατροπής της συριακής κυβέρνησης και του προέδρου Μπασάρ αλ-Άσαντ. Κατά την έναρξη του πολέμου το 2011, ο Ερντογάν ήταν βέβαιος ότι ο Άσαντ θα πέσει γρήγορα, όπως είχε συμβεί και με τους δικτάτορες της Αιγύπτου και της Τυνησίας. Αλλά καθώς ο πόλεμος κλιμακώνονταν, η Τουρκία βρέθηκε όλο και περισσότερο εμπλεκόμενη, με τα εκατομμύρια των προσφύγων που προσπαθούν να ξεφύγουν από τα σύνορά της και, κατά το τελευταίο έτος, την έξαρση των επιθέσεων στο εσωτερικό της Τουρκίας.

Παράλληλα, Κούρδοι μαχητές στα νοτιοανατολικά ξανάρχισαν τον αδιέξοδο πόλεμο εναντίον της τουρκικής κυβέρνησης, παίρνοντας θάρρος από την επιτυχία των "αδελφών" τους στη Συρία, όπου οι Κούρδοι έχουν χαράξει μια αυτόνομη περιοχή στα ανατολικά της χώρας. Πλέον, η Τουρκία βρίσκεται αντιμέτωπη με τρεις εχθρούς στον συριακό εμφύλιο - τον Άσαντ, το Ισλαμικό Κράτος και τους Κούρδους αντάρτες- και την κλιμάκωση του χάους εντός των συνόρων της.

Η επίθεση του Σαββάτου στην Γκαζιαντέπ έδειξε πώς μερικές φορές αυτές οι συγκρούσεις συμπίπτουν. Το Ισλαμικό Κράτος, το οποίο έχει πολεμήσει τους Κούρδους στη Συρία σε πόλεις όπως το Κομπάνι, έχει επίσης στοχεύσει τους Κούρδους στο εσωτερικό της Τουρκίας, όπως έγινε προφανές από το χτύπημα του Σαββάτου στον γάμο. Η Τουρκία, επίσης, παραπαίει μετά το αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα τον περασμένο μήνα, που στόχευε στην ανατροπή της κυβέρνησης Ερντογάν και άφησε τουλάχιστον 240 νεκρούς. Για το πραξικόπημα, η κυβέρνηση κατηγόρησε τον μουσουλμάνο κληρικό Φετουλάχ Γκιουλέν, που ζει αυτοεξόριστος στην Πενσυλβάνια. Ο Ερντογάν δήλωσε το Σάββατο ότι δεν υπήρχε καμία διαφορά μεταξύ των διαφόρων τρομοκρατικών οργανώσεων - του Ισλαμικού Κράτους, των Κούρδων μαχητών ή των οπαδών του Γκιουλέν- που επιτίθενται στη χώρα.

Ώρες πριν από την επίθεση το Σάββατο, ο Τούρκος πρωθυπουργός, Μπινάλι Γιλντιρίμ, συναντήθηκε με δημοσιογράφους σε ένα παλιό οθωμανικό παλάτι, που κάποτε χρησιμοποιούσαν οι σουλτάνοι για το κυνήγι, με θέα το Βόσπορο, στην Κωνσταντινούπολη. Είπε ότι η Τουρκία θα αναλάβει πιο ενεργό ρόλο στις διπλωματικές προσπάθειες για τον τερματισμό του πολέμου, σε στενή συνεργασία με παγκόσμιες δυνάμεις όπως η Ρωσία και το Ιράν, δύο από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές του Άσαντ. Χαρακτηρίζοντας την συριακή σύγκρουση την "πληγή του πλανήτη που αιμορραγεί", είπε ότι η Τουρκία θα αποδεχθεί ένα ρόλο για τον Άσαντ κατά τη διάρκεια μιας μεταβατικής περιόδου, και ενώ θα αναζητείται μακροπρόθεσμη λύση για το μέλλον της χώρας.

Αυτή ήταν μια μικρή αλλαγή πολιτικής, καθώς η Τουρκία επιμένει εδώ και καιρό ότι ο Άσαντ πρέπει να φύγει πριν αρχίσουν οποιεσδήποτε σοβαρές ειρηνευτικές συνομιλίες. Αλλά δεν ήταν σαφές εάν αυτό έχει μεγάλη σημασία στη σύγκρουση και με τον Άσαντ να ενισχύεται από τη ρωσική στρατιωτική υποστήριξη. "Μακροπρόθεσμα, μπορεί η Συρία να ανεχθεί τον Άσαντ;" είπε ο Γιντιρίμ. "Με τίποτα".

Υπό κανονικές συνθήκες, η Γκαζιαντέπ είναι διάσημη για την κουζίνα της και ιδιαίτερα τον μπακλαβά. Πριν ξεσπάσει ο πόλεμος, λεωφορεία γεμάτα Σύριους περνούσαν τα σύνορα σχεδόν καθημερινά για να ψωνίσουν στην πόλη, ενώ ο Ερντογάν προωθούσε ισχυρότερους οικονομικούς δεσμούς με τη Συρία. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια η πόλη έγινε ένα κομβικό σημείο για ανθρώπους των οποίων η ζωή απειλείται από τον εμφύλιο πόλεμο στη Συρία. Κατάσκοποι, ξένοι μαχητές, διπλωμάτες, δημοσιογράφοι, εργαζόμενοι σε οργανώσεις ανθρωπιστικής βοήθειας και πρόσφυγες περνούν μέσα από την πόλη, και μερικές φορές συγκεντρώνονται στο ίδιο Starbucks. Πριν από τον πόλεμο, ήταν ένα μέρος ίντριγκας, που μεταμορφώθηκε όπως η συνοριακή πακιστανική πόλη Πεσαβάρ κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1980, όταν οι αντάρτες που υποστηρίζονταν από τους Αμερικανούς πέρασαν από εκεί για να πολεμήσουν τους Σοβιετικούς στο Αφγανιστάν.

Και μετά η Γκαζιαντέπ έγινε πιο σκοτεινή και βίαιη. Η αστυνομία βρήκε εγκαταστάσεις κατασκευής βομβών του Ισλαμικού Κράτους στην πόλη, οι οποίες όπως είπε είχαν χρησιμοποιηθεί σε μια επίθεση στην Άγκυρα την περασμένη χρονιά, που σκότωσε περισσότερους από 100 ανθρώπους. Ο βομβιστής που χτύπησε τη λεωφόρο Ιστικλάλ της Κωνσταντινούπολης προερχόταν από εκεί, δήλωσαν αξιωματούχοι. Το Ισλαμικό Κράτος προέβη επίσης σε δολοφονίες Σύριων δημοσιογράφων στην πόλη.

Το Σάββατο η πόλη, όχι απλώς ως ένας απομακρυσμένος κόμβος διαμετακόμισης για τον πόλεμο αλλά ως κανονικό πεδίο μάχης, ήρθε στο προσκήνιο και πάλι. "Περπατούσαμε στο δρόμο μετά το γάμο και δίναμε τις ευχές μας όταν ακούσαμε την έκρηξη", δήλωσε ο Ιμπραήμ Ατες, ένας ντόπιος. "Ξαφνικά οι άνθρωποι άρχισαν να τρέχουν δίπλα μας. Όταν πήγαμε πίσω για να δούμε τι είχε συμβεί, όλοι ήταν στο πάτωμα, ενώ υπήρχαν και διαμελισμένα μέλη διάσπαρτα παντού και το αίμα είχε πιτσιλίσει τους τοίχους".

Ο Μαχμούτ Τογκρούλ, ένας βουλευτής του Κουρδικού Δημοκρατικού Κόμματος του Λαού, ο οποίος την Κυριακή επισκέφθηκε τη σκηνή της επίθεσης, είπε ότι ο γάμος ήταν μια παραδοσιακή κουρδική τελετή και είχε λάβει χώρα σε μία κυρίως κουρδική συνοικία. Είπε ότι πολλά από τα θύματα - τουλάχιστον 51 άνθρωποι σκοτώθηκαν και 69 τραυματίστηκαν - ήταν παιδιά.

Το γεγονός ότι ο δράστης της επίθεσης και τόσα πολλά από τα θύματα του ήταν τόσο νέοι δείχνει την σημαντική εξαχρείωση του Συριακού πολέμου. Τα παιδιά έχουν υποστεί πάρα πολλά - η εικόνα ενός τραυματισμένου αγοριού από τη Συρία μετά από μια αεροπορική επιδρομή στο Χαλέπι την περασμένη εβδομάδα έγινε πρωτοσέλιδο σε εφημερίδες σε όλο τον κόσμο, κάνοντας μια ενοχλητική υπενθύμιση για το ανθρώπινο κόστος του πολέμου. Το Ισλαμικό Κράτος, εν τω μεταξύ, στρατολογεί παιδιά ως βομβιστές αυτοκτονίας στο Ιράκ και τη Συρία.

Η νύφη και ο γαμπρός από την επίθεση του Σαββάτου επιβίωσαν χωρίς σοβαρούς τραυματισμούς. Γείτονες είπαν ότι ήταν ξαδέλφια που είχε αρραβωνιαστεί πριν από έξι μήνες. Όταν έφυγε από το νοσοκομείο, η νύφη είπε: "Μετέτρεψαν τον γάμο μας σε ένα λουτρό αίματος", σύμφωνα με το κρατικό Πρακτορείο ειδήσεων Anadolu. Στην Γκαζιαντέπ την Κυριακή, μια μαζική κηδεία έγινε στο νεκροταφείο Γεσιλκέντ. Ένας από τους πενθούντες ήταν ο 35χρονος Αρίφ Γιουγκμέν, ο οποίος είχε φύγει από το γάμο λίγο πριν από την επίθεση. Όταν άκουσε για τη βομβιστική επίθεση, είπε, γύρισε πίσω και μετέφερε κάποιους τραυματίες στο νοσοκομείο με το αυτοκίνητό του. Ο Γιουγκμέν είπε ότι στα θύματα περιλαμβάνονταν τόσο πολλά παιδιά, επειδή είχαν συγκεντρωθεί λίγο πιο πέρα από εκεί που χόρευαν, σε μια θέση πιο κοντά στον τόπο της έκρηξης.

nytimes.com

Διαβάστε περισσότερα